Oostzaan ca. 1470 - Amsterdam 1523

Beeldend kunstenaar, aanvankelijk vooral houtsnijder, later een befaamd kunstschilder. Jacob Cornelisz van Oostzanen, ook wel Jacob van Amsterdam genoemd, was één van de belangrijke kunstenaars van zijn tijd. Waarschijnlijk is hij opgeleid in Haarlem. Met zijn geboorteplaats had hij nauwelijks of geen binding, hij heeft zijn hele leven in Amsterdam gewerkt. Zowel voor de plaatselijke geestelijkheid als voor de toen al gefortuneerde Amsterdamse kooplieden maakte hij altaarstukken, portretten, glasramen, houtsneden en ontwerpen voor kerkelijke borduursels.

Dit alles voerde hij aanvankelijk nog in de laat-gotische traditie uit, maar al in 1521 plaatste hij een 'Aanbidding der herders' in een eigentijdse wereldlijke omgeving, een gefantaseerd rennaisancistisch bouwwerk. Hij ontwikkelde een fabelachtig technisch vermogen. Zijn schilderijen zijn zeer zeldzaam en gezocht en daardoor uiterst kostbaar.

Het werk van Van Oostzanen heeft meestal een geheel eigen karakter ofschoon zijn kunst een enkele maal herinnert aan Memlinc en Van Eyck. In zijn jonge jaren heeft hij, volgens Albrecht Dürer, waarschijnlijk in Antwerpen gewerkt. Hij is voornamelijk zijn eigen leermeester geweest en dus auto-didact. Eén van zijn meest bekende schilderijen is De zeven werken van Barmhartigheid, dat bewaard is in de St. Laurenskerk te Alkmaar.

Behalve houtsnijwerk van zijn hand, waren er vóór WO I nog 25 schilderijen, die met zekerheid aan Van Oostsanen kunnen worden toegeschreven. Daarvan hingen er o.a. vier in het Rijksmuseum, en twee in het Museum Booymans te Rotterdam. Jacob Cornelisz was één van de grootste houtgraveerders die Nederland ooit bezeten heeft. De houtgravures, voorstellende taferelen uit het leven van Maria, zijn van een wonderlijke fijnheid en volkomenheid. Een eigenaardige overeenkomst vertoont de Hollandse schilder met Albrecht Dürer, waar zij beiden een Grote en een Kleine Pass'e (naar het formaat) uitgaven. In vele opzichten echter is de uiting van de Nederlander origineler en genialer dan die van de grote Duitse meester.

In ons land zijn stukken van hem te zien in Amsterdam (Rijksmuseum), Utrecht (Historisch museum), Rotterdam, Arnhem, Den Haag, Groningen en Bergen op Zoom.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/oostzanen.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:07
  • (Externe bewerking)