wiki:nogdoen

Uitbreiden

  • Aholdplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAhold nv, Koninklijke

    Het laatste Ahold-logo De naam Koninklijke Ahold werd gevoerd tot 23 juli 2016, daarna werd Ahold Delhaize de handelsnaam als primaire detailhandelsorganisatie, die levensmiddelen en andere consumentenproducten verkoopt via winkelketens in Nederland als
    Verhuizing, drs. C.H. van der Hoeven Boekhoudschandaal etc…

jan 2015/11/15 10:15

  • Lemma Judith Koelemeijer maken. Ook in Literatuurplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigLiteratuur

    Voortbrengselen van de letterkunde, de schone letteren, de geschreven of gedrukte uitingen van de menselijke geest, die de intentie hebben de lezer te raken, te boeien, ontroeren of schokken, met alle gevoelsreacties daartussen en die dat doel ook bereiken.
    vermelden en in Ereburgersplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigEreburgers

    Personen die op grond van bijzondere verdiensten door de verschillende Zaangemeenten werden onderscheiden met een erepenning en dientengevolge in het spraakgebruik 'ereburger' werden genoemd.

    De in 1974 gevormde gemeente Zaanstad wijkt wat dit betreft af; deze gemeente maakt een duidelijk onderscheid tussen het toekennen van de erepenning en het ereburgerschap. Slechts vier personen

jan 2015/11/15 10:15

  • Ik mis een trefwoord Dr. Van Raalten

jan 2015/11/19 10:30

Over het onderwerp aquariumverenigingen staat de toestand vermeld zoals die was in 1990, kan dit zo blijven staan? — Judith Friso 2016/01/21 13:10

TABELLEN aanmaken/aanpassen

De werk- en expositieruimte bevindt zich in 2015 in de Tuinstraat in Zaandijk in een voormalig schoolgebouw. Het tijdschrift 'Grondspoor' wordt in 2015 digitaal verspreid.

Bij het onderwerp 'bejaardenoorden' heb ik 3 x een stukje vet gemaakt, even bekijken a.u.b.

NB deze tekst is in zijn geheel gedateerd, maar het onderwerp nog actueel, ik weet niet of het aan de huidige tijd moet worden aangepast. — Judith Friso 2015/12/08 21:47

Ik heb het stuk Bejaardenzorgplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBejaardenzorg

Welzijnszorg specifiek toegespitst op bejaarden; verschoven van particulieren en/of kerkelijke instanties naar de overheid. Bejaardenzorg als aparte welzijnszorg ontstond voor het eerst duidelijk na de Tweede Wereldoorlog. In de 19e eeuw en daarvoor maakte de bejaardenzorg deel uit van de algemene armenzorg (zie:
er af geknipt. Dat is een apart trefwoord.

jan 2015/12/08 22:51

Bevolking cijfers aanpassen

Bevolkingsgeschiedenis Gegevens aanpassen

jaren en getallen aanpassen

Wat is de relevantie voor de Zaanstreek? Behalve dat ze daar woonde?

aanpassen

Blauwe pad na de 2de wereldoorlog verdwenen ?????? Freek de Jonge schrijft over zijn jeugd na de oorlog over het Blauwe pad

In 1094 bij het 500 jarig bestaan van zaandijk is door een groep zaandijkse vrouwen de Zaanse Kaper opgericht, die diverse zaanse kostuums heeft gemaakt.

bestaande boekhandels aanpassen

christelijke school aan het Bonsumpad/Stationsstraat in Koog aan de Zaan bestaat niet meer.

Pette op de Markstraat bestaat niet meer

lijst van burgemeesters aanpassen

Tevens staat in dit artikel opgenomen bakkerij Buter aan de Gedempte Gracht in Zaandam met 120 !!!! zitplaatsen.

Moet de Tweede Coentunnel een apart artikel krijgen? — Kelvin Voskuyl 2016/06/10 12:07

Ik mis Dick Kerssensplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKerssens, Dick

Wormerveer 2 januari 1937

Archiefambtenaar, geschiedschrijver, genealoog, auteur van jongensboeken.

Kerssens, oorspronkelijk typograaf, kwam in 1976, na avondstudie, als archiefambtenaar te werken bij de semi-statische archieven van Zaanstad. Hij had toen al regelmatig historische artikelen gepubliceerd in het dagblad De Typhoon. In 1982 publiceerde hij 'Beurt om beurt', de geschiedenis/genealogie van de familie Smit, een Zaans geslacht van beurtvaarders en expediteurs.
1990

jan 2015/11/09 11:52

Flentrop Orgelbouw en Rapgroep DDT krijgen Zaanse Cultuurprijzen 2001

De Zaanse Cultuurprijs 2001 gaat naar de firma Flentrop Orgelbouw. Rapgroep Dazzlin Dutch Tactics krijgt de Aanmoedigingsprijs 2001. Tijdens de jaarlijkse cultuurmarkt op zondagmiddag 24 juni in het centrum van Zaandam worden de prijzen uitgereikt door wethouder van cultuur Judith Schouten-Burger. De prijzen bestaan uit een oorkonde plus een sculptuur van G. Engels en een geldbedrag (cultuurprijs 5.000 gulden en aanmoedigingsprijs 2.500 gulden). De gemeente Zaanstad brengt met deze prijzen haar waardering tot uitdrukking voor …

http://www.nieuwsbank.nl/inp/2001/06/24/E003.htm

jan 2015/11/15 09:08

Jur Kingma

http://www.zaans-industrieel-erfgoed.nl/pages_3/zaanse_cultuurprijs.html


Nog doen: • Studie geschiedenis. • Werd afgewezen voor Rietveld. • Schilderachtige stijl met voor het album Toen we van de Duitsers verloren schilderijen van acryl op zwart papier. • Eerste album Vis aan de wand uit 1994 (over het personage Jonas Schroom in het Amsterdam in 1964). Won in 1995 Stripschapprijs • Andere albums: Meneer Servelaat neemt vakantie, De fijnproever, Om mekaar in Dokkum, De ondergang van Amsterdam, Gasten • 2000 documentaire U spreekt met Frank Laufer (voor het programma Waskracht!) over de Amsterdamse wereldverbeteraar Frank Laufer, en in 2006 maakte hij een film van een uur voor de VPRO, Groen is toch de mooiste kleur voor gras. In 2013 maakte op basis van zijn album Om mekaar in Dokkum De wederopstanding van een klootzak • Hij baseerde elementen van Toen we van de Duitsers verloren op zijn opude woonwijk Hoornseveld in Zaandam — Kelvin Voskuyl 2017/11/03 14:31

• Presenteerde op Zaanradio het programma Wat?! samen met Anneke Botterman. Later twee losse programma’s.</br>

• Debuutvoorstelling Bloe Moen won publieksprijs Amsterdamse Kleinkunstfestival</br>

• Striptekenaar in Volkskrant (Lorenzo). Tekende ook voor School-tv-weekjournaal en schreef daar ook een wekelijks lied voor.</br>

• Liedjesprogramma Romeo en hoe-heet-ze-ook-al-weer met Majanka Fröhlich.</br>

• Wij zijn de Everly Brothers geschreven samen met Hans Paulides. In 1e instantie trad hij hiermee alleen op. Later samen met Fröhlich.</br>

• Een sombere stijl met weinig grappen</br>

• Strip werd een keer geweigerd</br>

• Verloor juryprijs cabaretconcours Wim Sonneveldprijs van Thomas Acda in 1993.

Bronnen: Dagblad Zaanstreek (maart 1993 t/m maart 1999) — Kelvin Voskuyl 2017/11/24 14:43

Hazet: moet dit item niet aangepast worden? is nu een groot bedrijf volgens mij?

judith

Klopt het dat het bedrijfsterrein uiteindelijk is uitgebreid tot 6 ha? was ook onduidelijk of er nog een cijfer achter moet.

Judith Friso 2016/08/02 16:26

Er wordt gesproken over “kunsthoom” wat is dit: kunsthoorn of kunstboom? ( allebei een beetje vreemd)

Judith Friso 2016/08/02 17:21

In het onlangs verschenen boek '1100 Zaanse molens'(Ron Couwenhoven) staat de volgende omschrijving. Indië's Welvaren werd in 1908 door Huib Schoe gebouwd bij zijn huis aan het Blauwepad (te Zaandam). Het molenlijf bekleedde hij met roodkoperen platen. Hij vermaalde kaneel en andere specerijen voor de koekfabrieken Verkade en Hille. Tot 1955 bleef het molentje in bedrijf. Toen werd het gaandewerk er uitgehaald en overgebracht naar molen De Huisman aan de Zaanse Schans. Vier jaar later bouwde molenliefhebber Jo Vooren Indiës Welvaren weer op in het Westzijderveld waar het molentje De Jonge Dirk ging heten.

Er staan op deze wiki twee artikelen over deze molen j — Kelvin Voskuyl 2017/01/27 10:40

Volgens het telefoonboek en de site blijkt het bedrijf nu Inpakomed te heten en onderdeel van een groter geheel te zijn. Daarover is een en ander op genoemde site te lezen. Kan ik die informatie deels overnemen? En trouwens, kan ik ervan uitgaan dat het om hetzelfde bedrijf gaat als in de encyclopedie is vermeld?

Klopt het wel dat de Kakkeba een verfmolen in Westzaan was. Op deze molenkaart ligt hij bij het Smaalplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSmaal

Pad te Zaandam-Oost, iets noordelijk van de Prins Bernhardbrug. De naam van het pad, dat in 1757 een reglement kreeg, is een verbastering van 'smal'.

pad oostzaandam
.

In de beeldbank van de gemeente Zaanstad lees ik als uitleg bij het Kattegat meerdere malen:

Het Kattegat, straat in Zaandam, vernoemd naar een omvangrijk buitendijks terrein, dat vooral plaats bood aan balkenhavens en houtzaagmolens. In 1650 werd de Nieuwe Haven van Zaandam gegraven. De inrichting van het Ooster en Wester-Kattegat maakte deel uit van de werkzaamheden ter verbetering van de Zaandamse haven. De naam Kattegat verwees naar de aanlegger Jochem Pietersz. Kat. Het Kattegat lag als een buitendijkse “hem” ten westen van de Zuiddijk. Na de aanleg van de Nieuwe Haven werd het daarbij laag-omdijkte gebied een centrum van houtzagerij en scheepsbouw. Er stonden enkele houtzaagmolens(onder meer Het Ooster-Kattegat) er lagen balkenhavens en er was een aantal scheepswerven gevestigd. Met name door het inkrimpen van de Zaanse scheepsbouw werd het belang van het Kattegat echter minder. Er was daarom weinig tegenwerking toen eind 19e eeuw voorstellen werden gedaan het Kattegat te doorgraven, om Zaandam een goede aansluiting op het Noordzeekanaal te geven. Na de voltooiing van de door de gemeente gefinancierde doorgraving (waardoor de huidige Voorzaan ontstond) lag het Wester-Kattegat los van Zaandam-oost (eiland) Het oostelijke gedeelte van het Kattegat werd voor woningbouw benut.

Zowel het Kattegat als het Skagerak en de Grote Belt maken deel uit van de verschillende zeeën in het zuiden van Scandinavië. Hierover voeren de Zweedse houtboten met hun boomstammen naar de Zaandamse hout- cq balkenhavens die vervolgens werden versleept naar de houtzaagmolens in de Zaanstreek. Er is hier al vaker discussie geweest over de naam Kattegat. Het lijkt echter niet aannemelijk dat dit deel van de Noordzee is vernoemd naar de heer Kat. Zou wellicht kunnen, maar de families Skagerak en Grote Belt zijn niet bekend in de Zaanstreek.

Bovendien was het niet uitzonderlijk dat Zaandamse straten werden vernoemd naar Scandinavische havenplaatsen als Archangel- Sundsval-, Narva- en Torneastraat. Eén en ander ongetwijfeld vanwege het feit dat de zo geroemde Czaar Peter de Grote uit deze contreien afkomstig was.

Wat zijn de bronnen? Is dit artikel geknipt en geplakt van een andere website?

In de bijdrage werd geschreven: “Op 26 april 1943 opent Dirk Kleiman's dochter Klasina een brief van het Rode Kruis met de mededeling dat haar vader in Waldheim is overleden”.

Daar Dirk pas op 15 maart 1945 ist vermoord, kan dit niet kloppen. Het moet vermoedelijk op 26 april 1945…… zijn.

Zie ook documenten uit het Arolsen archief: https://collections.arolsen-archives.org/archive/374336/?p=1&s=kleiman&doc_id=374337 https://collections.arolsen-archives.org/archive/70939879/?p=1&s=kleiman&doc_id=70939879

Riviertje de Bus wordt niet genoemd in de Encyclopedie

Op deze link staat hij vermeld als Ko Koeman — Kelvin Voskuyl 2016/02/09 13:35

Bron voor de wijzigingen : https://rkd.nl/nl/explore/artists/92646Kelvin Voskuyl 2016/02/09 09:50

Aanmaken Lemma metaalgieterij De Ruiter

http://www.gieterijderuiter.nl/bedrijfsprofiel/historie

De deelnemers aan liet Olieslagerscon- tract dienden nauw- gezet een aantal voorwaarden in acht te nemen ter i-'Oorlcaniing van brand. De hier af- gebeelde versie van deze Maatregelen dateert van 1870

Dit is de tekst onder een afbeelding. Ik heb het verwijderd uit de lopende tekst

Is deze persoon enkel geboren in de Zaanstreek of heeft hij echt meer gedaan in de Zaanstreek — Kelvin Voskuyl 2020/01/17 11:47

Trijntje Pfann-Pel stamt uit 1923. Toen ze met de baby in 1944 terugliep was ze dus 21. En niet 6 jaar zoals in het stuk staat

LEMMA AANMAKEN

Is het een idee dit op te splitsen tot losse artikelen — Kelvin Voskuyl 2019/10/04 14:01

Opvallend is dat er in de loop van de tijd Zaanse bedrijven geen eigen spoorwegaansluiting hadden. Elders gebeurde dat veelvuldig. Mogelijke verklaringen zijn dat de bedrijven te klein waren voor een eigen spoorwegaansluiting, te ver van de spoorweg lagen, of te weinig gebruik maakten van spoorvervoer. Bron:http://www.zaans-industrieel-erfgoed.nl/index.html?pages_4/historie_zaanse_spoorwegen.html&main_frameKelvin Voskuyl 2016/04/26 12:36

* @discussion:; hidestart;

Nog nalezen

,
,
,
, ,
, , ,
,
,
, , , , ,
, ,
, , , ,
,
,
,
, , ,
,
, , ,
,
, , ,
, , ,
,
,
, , ,
,
,

Hier staan foto's indien we toestemming krijgen per mail zouden kunnen gebruiken: http://www.advweb.nl/langs-de-wegen_enhabo.htmlKelvin Voskuyl 2016/04/12 12:41 https://nl.wikipedia.org/wiki/Busmateri eel_van_EnhaboKelvin Voskuyl 2016/04/26 11:09

Aanvulling ENHABO van wikipedia:

Geschiedenis

De oorsprong van het bedrijf lag bij een pionierende zakenman 'Evert van der Does ' uit Landsmeer. Hij wilde een buslijn van Landsmeer naar Amsterdam instellen. Tot dan toe kon men slechts op moeizame wijze Amsterdam bereiken. Hij stelde een Fordje, geschikt voor 21 personen, in dienst. Hij zat zelf achter het stuur maar ook zijn zoon 'Evert van der Does junior '.

In 1922 verscheen al een tweede bus, nu een Opel uit Duitsland. Spoedig volgde ook een derde bus, een Dürrkop met een carrosserie van Schwarze. De bus was uitgevoerd met luxe zetels, tapijt en gordijnen en was van binnen betimmerd met mahoniehout. Ook ging hij nu tourvervoer verzorgen.

Al spoedig kreeg het bedrijf de naam 'Eerste Noord-Hollandsche Autobusonderneming, voorheen Evert van der Does & Zonen '. In de eerste jaren had het bedrijf twaalf personeelsleden en zes bussen, met in totaal 99 zitplaatsen.

Er werd aanvankelijk gereden tussen Landsmeer en Amsterdam en tussen Oostzaan en Amsterdam. Op dinsdag werd ook tussen Oostzaan en Purmerend gereden in verband met de marktdag. Later werd ook een dienst op marktdagen van Landsmeer naar Purmerend gestart en werd de fa. Rossenaar overgenomen, die deze dienst oorspronkelijk exploiteerde.

Toen Evert van der Does senior in 1932 overleed werd zijn zoon Evert van der Does junior directeur. Zijn andere zoon 'Piet van der Does ' werkte elders maar was wel zijdelings betrokken bij het bedrijf.

Het bedrijf werd groter doordat het kleine particuliere vervoerders uit de Zaanstreek overnam, waaronder Jan Onrust uit Oostzaan in 1941. Ook werd het bedrijf een Naamloze vennootschap. Het busnet bestond toen uit lijnen tussen Amsterdam en Landsmeer, Purmerend, Oostzaan en Zaandam.

In de Tweede Wereldoorlog werd een groot deel van het wagenpark gevorderd, maar daarna vrijwel volledig weer teruggevonden. In 1943 overleed Evert van der Does junior.

Na de Tweede Wereldoorlog ging het steeds beter met het bedrijf. Broer Piet van der Does nam de leiding over en werd directeur. Het bedrijf, vooral het tourgedeelte, groeide steeds verder uit.

In 1949 werd, volledig op Amsterdams grondgebied, een nieuwe lijn 5 geopend als opvolger van de in 1932 opgeheven GVB buslijn M naar Nieuwendam, Durgerdam en Ransdorp. De gemeente Amsterdam, die het belang van de lijn erkende, vergoedde een deel van het exploitatietekort.

In 1953 werd de 'Maatschappij tot exploitatie van autobussen en autobusondernemingen ' (MEA) overgenomen en ging men in de gehele Zaanstreek rijden.

In 1960 bestond het busnet uit: * Lijn 1: Purmerend – Purmerland – Landsmeer – Kadoelen – Amsterdam Tolhuis. Het gedeelte Purmerend – Landsmeer werd afzonderlijk gereden van het traject Landsmeer – Tolhuis en kende een beperkte dienst, alleen op de dinsdagse marktdag in Purmerend werden er meer ritten gereden. Aan het Tolhuis reed lijn 1 verder als lijn 4 naar Krommenie. * Lijn 2: Tolhuis – Kadoelen – Oostzaan – Zaandam. * Lijn 3: Purmerend – Oostzaan. Lijn 3 reed alleen op dinsdag en zondag. * Lijn 4: KrommenieWormerveerZaandijk – Zaandam – Amsterdam Tolhuis. Aan het Tolhuis reed lijn 4 verder als lijn 1 naar Landsmeer. * Lijn 5: Tolhuis – NieuwendamDurgerdamRansdorp. * Lijn 6: AssendelftWestzaan – Zaandam – Purmerend. * Lijn 9: Stadsdienst Zaandam naar Kogerveld (geopend in 1960). * Lijn 10: Stadsdienst Zaandam naar Poelenburg (geopend in 1960).

De frequentie was op de lijnen 1 en 4 een halfuursdienst. Lijn 2 reed een afwijkende 40-minuten-frequentie. Lijn 5 reed om het uur en lijn 6 om de anderhalf uur. Lijnen 1 en 3 naar Purmerend hadden een onregelmatige dienst. Alleen op dinsdag reed lijn 1 vaker. Lijn 3 reed alleen op dinsdag en zondag.

In 1966 ging lijn 5 over naar het GVB en werd vernummerd in lijn 30. Ook reed de lijn niet meer naar het Tolhuis maar takte in Nieuwendam aan op lijn 32.

Datzelfde jaar werd ook een snelle busverbinding (lijn 7) tussen de Zaanstreek en Amsterdam Surinameplein ingesteld. In 1971 werd de lijn verlengd naar het Stadionplein, in 1977 verlegd naar de Olympiaweg en in 1978 verlengd naar Station Zuid.

De verbinding werd mogelijk na de ingebruikname van de Coentunnel. Tevens nam lijn 7 het traject Krommenie – Zaandam over van lijn 4. Lijn 4 nam op zijn beurt het traject Assendelft – Zaandam over van lijn 6. Lijn 6 werd beperkt tot het traject Zaandam – Purmerend en er kwam een nieuwe lijn 8 van Assendelft naar Zaandam. Zowel lijn 6 als lijn 8 reden maar één rit per dag, precies voldoende voor de vergunning. Zowel lijn 3, 6 en 8 werden later geheel opgeheven. Na de opening van de IJtunnel in 1968 gingen de lijnen 1, 2 en 4 van het Tolhuis naar de Buiksloterweg.

In 1969 nam de gemeente Amsterdam 80% van de aandelen over (Zaandam de overige 20%) en ging het bedrijf samenwerken met het Amsterdamse vervoerbedrijf GVB. De ENHABO werd hierdoor een dochter van het GVB waarvan de directeur ir. J.M. Ossewaarde ook directeur van de ENHABO werd. De arbeidsvoorwaarden, maar ook bijvoorbeeld het uniform, waren vrijwel gelijk aan die van het GVB, behalve het logo.

In 1969 werd een complete GVB-verbinding (lijn 37) overgenomen door de ENHABO en deze lijn werd gedegradeerd tot spitslijn. Gelijktijdig werd lijn 4 verlegd langs de route van lijn 37 door Tuttifruttidorp naar het Centraal Station. Tevens gold op lijn 4 nu stadsvervoer en kon met GVB-plaatsbewijzen worden gereisd binnen de stad.

Lijnen 1 en 2 gingen in 1970 via Banne Buiksloot rijden en de route werd verlengd naar het Centraal Station. Ze vervingen buiten de spits, behalve op zaterdagmiddag, GVB-lijn 34 die nu net als lijn 37 als ENHABO-spitslijn werd gereden. Op zaterdagmiddag was de capaciteit echter te gering en reden er extra GVB-bussen op lijn 34.

Op alle gecombineerde ENHABO / GVB lijnen waren ook GVB plaatsbewijzen geldig en konden worden gekocht voor reizen binnen Amsterdam maar men ontving wel een becksonkaartje. Buiten Amsterdam golden echter alleen de duurdere ENHABO plaatsbewijzen, wat soms tot vreemde oplossingen leidde. Hier besteedde het VARA televisieprogramma Hoe bestaat het zelfs aandacht aan in een item. Hierbij diende een stel aan de gemeentegrens van Amsterdam de bus vanwege een rijksbepaling even te verlaten door de uitstapdeur.

Vervolgens moesten ze dan snel weer op dezelfde halte de bus betreden door de instapdeur en dan een streekkaartje kopen omdat het van rijkswege niet was toegestaan om bij een interlokale reis een (goedkoper) stadskaartje te combineren met een (duurder) streekkaartje. Alleen op deze manier was het mogelijk het stads- en streektarief te combineren en dus minder hoeven te betalen dan nodig was.

Na klachten over te volle bussen ging het GVB lijn 34 in 1971 weer zelf rijden en werd de lijn weer een volwaardige GVB-lijn. Hiervoor in de plaats gingen ENHABO-chauffeurs vanuit garage Noord met GVB-bussen spitsdiensten rijden op de Noordlijnen 32, 33 en 34 en vanaf 1973 op de Bijlmerlijnen 55 en 56. Lijn 7 kreeg in 1971 in de eerste fase van “Lijnen voor morgen” een stadsvervoerfunctie ter compensatie van de verlegde tramlijn 1.

In de jaren zeventig werd het stadsnet van Zaandam uitgebreid met twee lijnen: Lijn 11 naar de Haven en lijn 12 naar het Kalf. Lijn 9 werd vernummerd in lijn 13 en lijn 10 in lijn 14.

In 1975 werd het tour- en groepsvervoer van de ENHABO afgestoten.

In 1976 moest de ENHABO in opdracht van minister Tjerk Westerterp op de lijnen 1 en 2 in de stille uren de frequentie halveren. Het personeel ging in staking en uiteindelijk werd de maatregel teruggedraaid. In datzelfde jaar werd bij de ENHABO als eerste bedrijf in Nederland het zonetarief ingevoerd.

In 1977 werd sneldienst 6 tijdens de spitsuren ingesteld tussen Purmerend en het Surinameplein via de Coentunnel. Deze lijn kende tot de invoering van het zonetarief in Amsterdam geen stadsvervoer.

Na de opheffing van de Bijlmerlijnen gingen de ENHABO-chauffeurs op GVB-bussen van lijn 47 en later ook lijn 42 dienst doen. Spitslijn 37 werd in 1978 vernummerd in lijn 4S. Op 20 december 1978 werd lijn 7 verlengd naar Station Zuid. De lijn kreeg op alle dagen en tijden een 20 minutendienst voor aansluiting op de Schiphollijn. Na 10 dagen werd in de avonduren en op zondag in opdracht van de minister de frequentie weer teruggebracht naar 30 minuten en was er van een aansluiting geen sprake meer.

In 1981 werd de frequentie op de stadslijnen verdubbeld tot een kwartierdienst, behalve op zondag en in de zomer.

In 1982 werden de lijnen 1, 2, 4, 4S, 6 en 7 vernummerd in respectievelijk 91, 92, 94, 94S, 96 en 97. De dienst van lijn 1 naar Purmerend werd lijn 90. De Zaanse stadslijnen 11-14 werden vernummerd in lijnen 81-84 en 87. Lijn 91 werd gesplitst in lijn 91 en lijn 93 (de laatste naar Den Ilp en het Twiske). Ook zorgde de ENHABO voor de bussen en chauffeurs op GVB-fietsbuslijn 36F. Het GVB zorgde voor een begeleider. Door gebrek aan belangstelling werd deze lijn binnen korte tijd weer opgeheven.

Van 24 november tot 3 december 1983 staakte het ENHABO-personeel in het kader van de ambtenarenstakingen tegen het korten van loon 10 dagen achter elkaar.

In 1984 verloor de ENHABO lijn 94S aan het GVB en werd daar nog tot 1986 onder het lijnnummer 45 gereden. Ook vervielen de diensten van chauffeurs op GVB-lijnen. Er gingen 6 chauffeurs over naar het GVB.

Met de zomerdienst van 1986 werd spitslijn 96 onder druk van het ministerie opgeheven. Lijn 93 verviel weer en een deel van de ritten van lijn 91 reed nu naar het Twiske. Lijn 97 werd verlegd naar de Marnixstraat in plaats van Station Zuid bij de komst van de west-tak van de NS in 1986.

Lijn 97 tot dan toe de 'beste buslijn ' van de ENHABO, met een voor een streekvervoerder ongebruikelijk hoge frequentie van 5 minuten tussen Amsterdam en Zaandam in de spitsrichting, werd op alle dagen en uren teruggebracht tot een halfuursdienst. Door de verlegging naar de Marnixstraat raakte lijn 97 een groot deel van zijn passagiers kwijt. Een deel van de passagiers week naast de Schiphollijn uit naar de nieuwe GVB lijn 48 voorloper van metrolijn 50.

Ook werd in samenwerking met het GVB en CN een lijn 64 gereden tussen Zaandam Peperstraat en Plein 1960 in Amstelveen via Station Sloterdijk. In de zomer werd het Zaanse gedeelte nog apart gereden door de ENHABO met eigen bussen. Met de winterdienst werd de lijn doorgaand gereden waarbij de ENHABO drie diensten reed met de GVB 270-274 (zie Busmaterieel van Enhabo). Na een jaar werd de tak van lijn 64 naar Zaandam opgeheven en vervangen door een spitslijn 98. Door de nieuw geopende Zeeburgertunnel verscheen de “tunnelexpress”.

In 1990 ging het financieel slecht met de ENHABO en werd er surseance van betaling verleend. De kosten bij de ENHABO waren hoger dan bij andere streekvervoerders omdat de arbeidsvoorwaarden, maar ook het loon, vrijwel gelijk waren aan die van het GVB en in sommige gevallen zelfs nog gunstiger. Dit in tegenstelling tot de arbeidsvoorwaarden en het loon bij het streekvervoer, dat lager was dan bij het stadsvervoer. Daarom wilde het personeel en de vakbonden het liefst een fusie met het GVB en werd er regelmatig gestaakt om de eisen kracht bij te zetten. Ook het GVB-personeel verklaarde zich solidair en staakte een aantal keren mee. De GVB-bussen reden toen met een sticker 'ENHABO hoort bij GVB en het kan'.

Er werd overleg gepleegd met de bewindvoerder over een eventuele overname door het GVB van de naar Amsterdam rijdende streeklijnen, maar dit ging uiteindelijk niet door omdat de gemeente Amsterdam niet meer wilde opdraaien voor de hogere loonkosten. De gemeente Amsterdam, maar ook Zaandam, besloten de aandelen aan de NZH over te dragen, wat eind november 1990 gebeurde.

De NZH wilde de ENHABO graag inlijven omdat er dan een samenhangend net zou ontstaan. Tot dan exploiteerde de NZH één lijn in de Zaanstreek, lijn 123 van Beverwijk via Assendelft, Wormerveer, Wormer en Jisp naar Purmerend.

De bewindvoerder ging akkoord en op 24 april 1991 werd de ENHABO dan ook overgenomen door de NZH. De eerste jaren presenteerde de NZH het vervoergebied als 'NZH Zaanstreek '.

Lijn 97 werd vernummerd in lijn 89, omdat de NZH al een lijn 97 bezat van Alkmaar naar Leeuwarden, via de Afsluitdijk (thans Qliner lijn 350). De eerste jaren veranderde het ENHABO-gezicht maar langzaam. De meeste bussen bleven de eerste jaren in hun ENHABO uitmonstering rijden maar langzamerhand verdween het ENHABO-materieel en werd vervangen door NZH-materieel. De NZH is in 1999 opgegaan in Connexxion.

Van de toenmalige ENHABO-lijnen worden tegenwoordig de Zaanse lijnen geëxploiteerd door Connexxion (dit betreft de stadslijnen 63, 64, 65, 69 en 89 en de streeklijnen (59),(391), 392, 394 en 395 (voormalige lijn 97, later 89, 86 en 87).

Alleen de lijnen (3)92 en (3)94 hebben nog deels hun voormalige ENHABO-route, maar met de routewijziging van lijn 92 per 12 december 2010 rijdt er door een groot deel van Kadoelen geen bus meer. Deze behoorde ooit tot belangrijkste ENHABO routes (destijds lijnen 1 en 2). Ook per 12 december 2010 is de in 1977 in gebruik genomen ENHABO garage in de Achtersluispolder (toen ter vervanging van het verouderde complex in Landsmeer) verlaten en worden de (nieuwe) bussen in de open lucht gestald.

Per 11 december 2011 ging de concessie Waterland, met daarbij de Landsmeer en Purmerend-lijnen 93 en 173 (ex-171, 172, ex-90, 91, 93 en ex-1) naar het Israëlische EBS Public Transportation en rijden daar nu onder de lijnnummers 124 en 125.

Geschiedenis

De oorsprong van het bedrijf lag bij een pionierende zakenman 'Evert van der Does ' uit Landsmeer. Hij wilde een buslijn van Landsmeer naar Amsterdam instellen. Tot dan toe kon men slechts op moeizame wijze Amsterdam bereiken. Hij stelde een Fordje, geschikt voor 21 personen, in dienst. Hij zat zelf achter het stuur maar ook zijn zoon 'Evert van der Does junior '.

In 1922 verscheen al een tweede bus, nu een Opel uit Duitsland. Spoedig volgde ook een derde bus, een Dürrkop met een carrosserie van Schwarze. De bus was uitgevoerd met luxe zetels, tapijt en gordijnen en was van binnen betimmerd met mahoniehout. Ook ging hij nu tourvervoer verzorgen.

Al spoedig kreeg het bedrijf de naam 'Eerste Noord-Hollandsche Autobusonderneming, voorheen Evert van der Does & Zonen '. In de eerste jaren had het bedrijf twaalf personeelsleden en zes bussen, met in totaal 99 zitplaatsen.

Er werd aanvankelijk gereden tussen Landsmeer en Amsterdam en tussen Oostzaan en Amsterdam. Op dinsdag werd ook tussen Oostzaan en Purmerend gereden in verband met de marktdag. Later werd ook een dienst op marktdagen van Landsmeer naar Purmerend gestart en werd de fa. Rossenaar overgenomen, die deze dienst oorspronkelijk exploiteerde.

Toen Evert van der Does senior in 1932 overleed werd zijn zoon Evert van der Does junior directeur. Zijn andere zoon 'Piet van der Does ' werkte elders maar was wel zijdelings betrokken bij het bedrijf.

Het bedrijf werd groter doordat het kleine particuliere vervoerders uit de Zaanstreek overnam, waaronder Jan Onrust uit Oostzaan in 1941. Ook werd het bedrijf een Naamloze vennootschap. Het busnet bestond toen uit lijnen tussen Amsterdam en Landsmeer, Purmerend, Oostzaan en Zaandam.

In de Tweede Wereldoorlog werd een groot deel van het wagenpark gevorderd, maar daarna vrijwel volledig weer teruggevonden. In 1943 overleed Evert van der Does junior.

Na de Tweede Wereldoorlog ging het steeds beter met het bedrijf. Broer Piet van der Does nam de leiding over en werd directeur. Het bedrijf, vooral het tourgedeelte, groeide steeds verder uit.

In 1949 werd, volledig op Amsterdams grondgebied, een nieuwe lijn 5 geopend als opvolger van de in 1932 opgeheven GVB buslijn M naar Nieuwendam, Durgerdam en Ransdorp. De gemeente Amsterdam, die het belang van de lijn erkende, vergoedde een deel van het exploitatietekort.

In 1953 werd de 'Maatschappij tot exploitatie van autobussen en autobusondernemingen ' (MEA) overgenomen en ging men in de gehele Zaanstreek rijden.

In 1960 bestond het busnet uit: * Lijn 1: Purmerend – Purmerland – Landsmeer – Kadoelen – Amsterdam Tolhuis. Het gedeelte Purmerend – Landsmeer werd afzonderlijk gereden van het traject Landsmeer – Tolhuis en kende een beperkte dienst, alleen op de dinsdagse marktdag in Purmerend werden er meer ritten gereden. Aan het Tolhuis reed lijn 1 verder als lijn 4 naar Krommenie. * Lijn 2: Tolhuis – Kadoelen – Oostzaan – Zaandam. * Lijn 3: Purmerend – Oostzaan. Lijn 3 reed alleen op dinsdag en zondag. * Lijn 4: KrommenieWormerveerZaandijk – Zaandam – Amsterdam Tolhuis. Aan het Tolhuis reed lijn 4 verder als lijn 1 naar Landsmeer. * Lijn 5: Tolhuis – NieuwendamDurgerdamRansdorp. * Lijn 6: AssendelftWestzaan – Zaandam – Purmerend. * Lijn 9: Stadsdienst Zaandam naar Kogerveld (geopend in 1960). * Lijn 10: Stadsdienst Zaandam naar Poelenburg (geopend in 1960).

De frequentie was op de lijnen 1 en 4 een halfuursdienst. Lijn 2 reed een afwijkende 40-minuten-frequentie. Lijn 5 reed om het uur en lijn 6 om de anderhalf uur. Lijnen 1 en 3 naar Purmerend hadden een onregelmatige dienst. Alleen op dinsdag reed lijn 1 vaker. Lijn 3 reed alleen op dinsdag en zondag.

In 1966 ging lijn 5 over naar het GVB en werd vernummerd in lijn 30. Ook reed de lijn niet meer naar het Tolhuis maar takte in Nieuwendam aan op lijn 32.

Datzelfde jaar werd ook een snelle busverbinding (lijn 7) tussen de Zaanstreek en Amsterdam Surinameplein ingesteld. In 1971 werd de lijn verlengd naar het Stadionplein, in 1977 verlegd naar de Olympiaweg en in 1978 verlengd naar Station Zuid.

De verbinding werd mogelijk na de ingebruikname van de Coentunnel. Tevens nam lijn 7 het traject Krommenie – Zaandam over van lijn 4. Lijn 4 nam op zijn beurt het traject Assendelft – Zaandam over van lijn 6. Lijn 6 werd beperkt tot het traject Zaandam – Purmerend en er kwam een nieuwe lijn 8 van Assendelft naar Zaandam. Zowel lijn 6 als lijn 8 reden maar één rit per dag, precies voldoende voor de vergunning. Zowel lijn 3, 6 en 8 werden later geheel opgeheven. Na de opening van de IJtunnel in 1968 gingen de lijnen 1, 2 en 4 van het Tolhuis naar de Buiksloterweg.

In 1969 nam de gemeente Amsterdam 80% van de aandelen over (Zaandam de overige 20%) en ging het bedrijf samenwerken met het Amsterdamse vervoerbedrijf GVB. De ENHABO werd hierdoor een dochter van het GVB waarvan de directeur ir. J.M. Ossewaarde ook directeur van de ENHABO werd. De arbeidsvoorwaarden, maar ook bijvoorbeeld het uniform, waren vrijwel gelijk aan die van het GVB, behalve het logo.

In 1969 werd een complete GVB-verbinding (lijn 37) overgenomen door de ENHABO en deze lijn werd gedegradeerd tot spitslijn. Gelijktijdig werd lijn 4 verlegd langs de route van lijn 37 door Tuttifruttidorp naar het Centraal Station. Tevens gold op lijn 4 nu stadsvervoer en kon met GVB-plaatsbewijzen worden gereisd binnen de stad.

Lijnen 1 en 2 gingen in 1970 via Banne Buiksloot rijden en de route werd verlengd naar het Centraal Station. Ze vervingen buiten de spits, behalve op zaterdagmiddag, GVB-lijn 34 die nu net als lijn 37 als ENHABO-spitslijn werd gereden. Op zaterdagmiddag was de capaciteit echter te gering en reden er extra GVB-bussen op lijn 34.

Op alle gecombineerde ENHABO / GVB lijnen waren ook GVB plaatsbewijzen geldig en konden worden gekocht voor reizen binnen Amsterdam maar men ontving wel een becksonkaartje. Buiten Amsterdam golden echter alleen de duurdere ENHABO plaatsbewijzen, wat soms tot vreemde oplossingen leidde. Hier besteedde het VARA televisieprogramma Hoe bestaat het zelfs aandacht aan in een item. Hierbij diende een stel aan de gemeentegrens van Amsterdam de bus vanwege een rijksbepaling even te verlaten door de uitstapdeur.

Vervolgens moesten ze dan snel weer op dezelfde halte de bus betreden door de instapdeur en dan een streekkaartje kopen omdat het van rijkswege niet was toegestaan om bij een interlokale reis een (goedkoper) stadskaartje te combineren met een (duurder) streekkaartje. Alleen op deze manier was het mogelijk het stads- en streektarief te combineren en dus minder hoeven te betalen dan nodig was.

Na klachten over te volle bussen ging het GVB lijn 34 in 1971 weer zelf rijden en werd de lijn weer een volwaardige GVB-lijn. Hiervoor in de plaats gingen ENHABO-chauffeurs vanuit garage Noord met GVB-bussen spitsdiensten rijden op de Noordlijnen 32, 33 en 34 en vanaf 1973 op de Bijlmerlijnen 55 en 56. Lijn 7 kreeg in 1971 in de eerste fase van “Lijnen voor morgen” een stadsvervoerfunctie ter compensatie van de verlegde tramlijn 1.

In de jaren zeventig werd het stadsnet van Zaandam uitgebreid met twee lijnen: Lijn 11 naar de Haven en lijn 12 naar het Kalf. Lijn 9 werd vernummerd in lijn 13 en lijn 10 in lijn 14.

In 1975 werd het tour- en groepsvervoer van de ENHABO afgestoten.

In 1976 moest de ENHABO in opdracht van minister Tjerk Westerterp op de lijnen 1 en 2 in de stille uren de frequentie halveren. Het personeel ging in staking en uiteindelijk werd de maatregel teruggedraaid. In datzelfde jaar werd bij de ENHABO als eerste bedrijf in Nederland het zonetarief ingevoerd.

In 1977 werd sneldienst 6 tijdens de spitsuren ingesteld tussen Purmerend en het Surinameplein via de Coentunnel. Deze lijn kende tot de invoering van het zonetarief in Amsterdam geen stadsvervoer.

Na de opheffing van de Bijlmerlijnen gingen de ENHABO-chauffeurs op GVB-bussen van lijn 47 en later ook lijn 42 dienst doen. Spitslijn 37 werd in 1978 vernummerd in lijn 4S. Op 20 december 1978 werd lijn 7 verlengd naar Station Zuid. De lijn kreeg op alle dagen en tijden een 20 minutendienst voor aansluiting op de Schiphollijn. Na 10 dagen werd in de avonduren en op zondag in opdracht van de minister de frequentie weer teruggebracht naar 30 minuten en was er van een aansluiting geen sprake meer.

In 1981 werd de frequentie op de stadslijnen verdubbeld tot een kwartierdienst, behalve op zondag en in de zomer.

In 1982 werden de lijnen 1, 2, 4, 4S, 6 en 7 vernummerd in respectievelijk 91, 92, 94, 94S, 96 en 97. De dienst van lijn 1 naar Purmerend werd lijn 90. De Zaanse stadslijnen 11-14 werden vernummerd in lijnen 81-84 en 87. Lijn 91 werd gesplitst in lijn 91 en lijn 93 (de laatste naar Den Ilp en het Twiske). Ook zorgde de ENHABO voor de bussen en chauffeurs op GVB-fietsbuslijn 36F. Het GVB zorgde voor een begeleider. Door gebrek aan belangstelling werd deze lijn binnen korte tijd weer opgeheven.

Van 24 november tot 3 december 1983 staakte het ENHABO-personeel in het kader van de ambtenarenstakingen tegen het korten van loon 10 dagen achter elkaar.

In 1984 verloor de ENHABO lijn 94S aan het GVB en werd daar nog tot 1986 onder het lijnnummer 45 gereden. Ook vervielen de diensten van chauffeurs op GVB-lijnen. Er gingen 6 chauffeurs over naar het GVB.

Met de zomerdienst van 1986 werd spitslijn 96 onder druk van het ministerie opgeheven. Lijn 93 verviel weer en een deel van de ritten van lijn 91 reed nu naar het Twiske. Lijn 97 werd verlegd naar de Marnixstraat in plaats van Station Zuid bij de komst van de west-tak van de NS in 1986.

Lijn 97 tot dan toe de 'beste buslijn ' van de ENHABO, met een voor een streekvervoerder ongebruikelijk hoge frequentie van 5 minuten tussen Amsterdam en Zaandam in de spitsrichting, werd op alle dagen en uren teruggebracht tot een halfuursdienst. Door de verlegging naar de Marnixstraat raakte lijn 97 een groot deel van zijn passagiers kwijt. Een deel van de passagiers week naast de Schiphollijn uit naar de nieuwe GVB lijn 48 voorloper van metrolijn 50.

Ook werd in samenwerking met het GVB en CN een lijn 64 gereden tussen Zaandam Peperstraat en Plein 1960 in Amstelveen via Station Sloterdijk. In de zomer werd het Zaanse gedeelte nog apart gereden door de ENHABO met eigen bussen. Met de winterdienst werd de lijn doorgaand gereden waarbij de ENHABO drie diensten reed met de GVB 270-274 (zie Busmaterieel van Enhabo). Na een jaar werd de tak van lijn 64 naar Zaandam opgeheven en vervangen door een spitslijn 98. Door de nieuw geopende Zeeburgertunnel verscheen de “tunnelexpress”.

In 1990 ging het financieel slecht met de ENHABO en werd er surseance van betaling verleend. De kosten bij de ENHABO waren hoger dan bij andere streekvervoerders omdat de arbeidsvoorwaarden, maar ook het loon, vrijwel gelijk waren aan die van het GVB en in sommige gevallen zelfs nog gunstiger. Dit in tegenstelling tot de arbeidsvoorwaarden en het loon bij het streekvervoer, dat lager was dan bij het stadsvervoer. Daarom wilde het personeel en de vakbonden het liefst een fusie met het GVB en werd er regelmatig gestaakt om de eisen kracht bij te zetten. Ook het GVB-personeel verklaarde zich solidair en staakte een aantal keren mee. De GVB-bussen reden toen met een sticker 'ENHABO hoort bij GVB en het kan'.

Er werd overleg gepleegd met de bewindvoerder over een eventuele overname door het GVB van de naar Amsterdam rijdende streeklijnen, maar dit ging uiteindelijk niet door omdat de gemeente Amsterdam niet meer wilde opdraaien voor de hogere loonkosten. De gemeente Amsterdam, maar ook Zaandam, besloten de aandelen aan de NZH over te dragen, wat eind november 1990 gebeurde.

De NZH wilde de ENHABO graag inlijven omdat er dan een samenhangend net zou ontstaan. Tot dan exploiteerde de NZH één lijn in de Zaanstreek, lijn 123 van Beverwijk via Assendelft, Wormerveer, Wormer en Jisp naar Purmerend.

De bewindvoerder ging akkoord en op 24 april 1991 werd de ENHABO dan ook overgenomen door de NZH. De eerste jaren presenteerde de NZH het vervoergebied als 'NZH Zaanstreek '.

Lijn 97 werd vernummerd in lijn 89, omdat de NZH al een lijn 97 bezat van Alkmaar naar Leeuwarden, via de Afsluitdijk (thans Qliner lijn 350). De eerste jaren veranderde het ENHABO-gezicht maar langzaam. De meeste bussen bleven de eerste jaren in hun ENHABO uitmonstering rijden maar langzamerhand verdween het ENHABO-materieel en werd vervangen door NZH-materieel. De NZH is in 1999 opgegaan in Connexxion.

Van de toenmalige ENHABO-lijnen worden tegenwoordig de Zaanse lijnen geëxploiteerd door Connexxion (dit betreft de stadslijnen 63, 64, 65, 69 en 89 en de streeklijnen (59),(391), 392, 394 en 395 (voormalige lijn 97, later 89, 86 en 87).

Alleen de lijnen (3)92 en (3)94 hebben nog deels hun voormalige ENHABO-route, maar met de routewijziging van lijn 92 per 12 december 2010 rijdt er door een groot deel van Kadoelen geen bus meer. Deze behoorde ooit tot belangrijkste ENHABO routes (destijds lijnen 1 en 2). Ook per 12 december 2010 is de in 1977 in gebruik genomen ENHABO garage in de Achtersluispolder (toen ter vervanging van het verouderde complex in Landsmeer) verlaten en worden de (nieuwe) bussen in de open lucht gestald.

Per 11 december 2011 ging de concessie Waterland, met daarbij de Landsmeer en Purmerend-lijnen 93 en 173 (ex-171, 172, ex-90, 91, 93 en ex-1) naar het Israëlische EBS Public Transportation en rijden daar nu onder de lijnnummers 124 en 125. — Kelvin Voskuyl 2016/03/22 13:53

Volgens mij is er geen aluminiumproductie meer aan de Rijshoutweg — Kelvin Voskuyl 2016/09/02 10:32

Volgens http://www.molendatabase.org/molendb.php?step=details&nummer=1363 datum overbrenging 1876 — Kelvin Voskuyl 2016/09/02 11:15

als laatste regel in de 5e alinea van het stukje “Haringvisserij op de Noordzee” staat:

Oosteynde/Nieuportuinkerc/ende Calis havenen' wat moet dit zijn?

Judith Friso 2016/08/29 21:51

de datum waarop de windbrief werd afgegeven is weggevallen, deze svp aanpassen

Judith Friso 2016/08/31 11:15

Het lijkt mij dat dit niet zo nuttig is om het te behouden — Kelvin Voskuyl 2016/09/09 14:33

Vrouwenarbeid: dit onderwerp aanvullen/aanpassen dmw fysieke encycl. Is onvolledig (?)

Judith Friso 2016/09/01 20:06

Lemma “Weefhuis” aanvullen naar huidige situatie?

Judith Friso 2016/09/15 21:54

'werkgeversverenigingen' met dit onderwerp heb ik niets gedaan; is erg lang maar ziet er op het oog redelijk foutloos uit.

Judith Friso 2016/09/26 20:45

Ik ben bang dat hier twee panden verward worden:

  • Westzijde 39 (vroegere Zienagoog) t.o. De Vermaning
  • Westzijde 81 (waar vroeger dr Berkhout Woonde. Naast de tandartsengroepspraktijk en het Stuurmanspad.

Jan 2017/05/26 22:40

Klopt, was een vergissing, kun je de id veranderen in westzijde_39?

Peter 2017/05/26 22:54

Maar dan klopt de beschrijving Stuurmanspad (naast nr81) en de link naar monumenten ook niet.

Zie ook: http://www.archief-zaanserfgoed.nl/wp-content/uploads/2017/04/nr24klein.pdf pag. 17

En dit gaat over de Zienagoog (nr 39) http://www.archief-zaanserfgoed.nl/wp-content/uploads/2017/04/nr36klein.pdf pag. 26

jan 2017/05/26 23:21

Beiden aangepast.

2017/05/27 00:02 Peter

Blijft onjuist. De tekst hoort bij Westzijde 81, een ander monument. Burgemeester Versteeg woonde daar (81 en niet op 39). (Is trouwens de letterlijke tekst van https://www.monumenten.nl/monument/53394)

actualiseren

Broer Hans Krijt toevoegen:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Hans_Krijt

  • Molens De Oranjeboom (tm 8 checken)
  • Idem De Ooievaar
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/wiki/nogdoen.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/13 18:27
  • door jan