zaanbrug

Brug over de Zaan tussen Wormer en Wormerveer, aanvankelijk ook wel de Wormerbrug genoemd. De Zaanbrug is één van de oudste bruggen over de Zaan. De bouw van de Zaanbrug, in de jaren 1888-1889, tot stand gekomen op initiatief van de Wormerveerse ondernemers, was omstreden. Zij wilden maar wat graag een brug en hadden daar veel voor over. Immers, hun fabrieken stonden allemaal in Wormer, langs de Zaan.

Economische motieven speelden echter een rol bij het standpunt van de gemeente Wormer. Er waren immers twee veren die het verkeer over de Zaan mogelijk maakten: het Noorderveer ter hoogte van de cacaofabriek van Gerkens en het Zuiderveer ten westen van de Bartelsluis en de Adelaar. Fabrikanten en arbeiders woonden in Wormerveer en moesten dus vier keer per dag worden overgeroeid naar de molens en fabrieken. Die veren brachten geld op en Wormer wenste dus niet mee te werken of te betalen aan de bouw van een brug over de Zaan.

Jan Adriaan Laan nam het initiatief tot de bouw van de Zaanbrug tussen Wormerveer en Wormer. In september 1888 stelde hij daarvoor een bedrag van f 2.000,- beschikbaar. Jan Adriaan Laan verkreeg vanwege zijn aandeel in de bouw van de Zaanbrug de orde van de Nederlandse Leeuw.

Zaterdag 30 november 1889 zette een grote groep hoogwaardigheidsbekleders zich in beweging om de inwijding van de Zaanbrug te vieren waarmee Oost- en West-Noord-Holland met elkaar werd verbonden. Nadat de ijzeren bascule rijbrug met enkelvoudige, 12 meter lange balansklep in 1889 tóch was opengesteld, bleek deze vrees ongegrond, aangezien tolplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigTol

Betaling die men verschuldigd is voor het gebruik van zekere wegen, bruggen, tunnels, kanalen, vaarten en rivieren. In de Zaanstreek waren tolgelden tot in de laren '30 van de 20e eeuw een gemeentelijke bron van inkomsten. Op 'strategische plekken' in de streek waren tolhekken geplaatst. Tegen de tolheffing is in de jaren '20 en '30 veelvuldig actie gevoerd, het voortouw daartoe werd genomen door de
op de brug werd geheven. Door de Gemeenteraad van Wormerveer werd besloten het abonnement over de te maken Zaanbrug op ƒ 3.50 's jaars te stellen. De Nieuweweg in Wormer, ’t Wormer Laantje, werd aangelegd door Wormerveer en bleef tot 1936 eigendom van Wormerveer.

Ter ere van de inhuldigingsfeesten in 1898 stelde de gemeenteraad van Wormerveer ƒ 500 beschikbaar voor verlichting en versiering én het illumineren van de Zaanbrug.

Ook tijdens het bezoek der Koninginnen op 17 april 1899 was de Zaanbrug prachtig versierd, rijkelijk overspannen als zij was door smaakvol aangebrachte groenguirlandes en omlaag als geheel schuilgaande in bloemen. Over de brug gekomen, waar de gemeente Wormer reeds aanvangt, werden de Vorstinnen verwelkomd door de burgemeester van die gemeente, de heer Rempt.

Een aanvaring had woensdag 9 oktober 1912 plaats tegen de Zaanbrug te Wormerveer. De lier van de brug sloeg terug en raakte een der brugwachters, Kok, zodanig in het aangezicht, dat dit voor een groot deel werd verbrijzeld. In deerniswaardige toestand werd de man per rijtuig naar het gemeente-ziekenhuis gebracht. Zijn toestand was zorgelijk.

In de jaren twintig van de 20e eeuw was de brug meermalen het mikpunt van anti-tol-activisten. De tolheffing, waarvan de opbrengsten geheel ten goede kwamen aan de gemeente Wormerveer, werd in 1942 opgeheven.

In 1926 werd de Zaanbrug door Klinkenberg vervangen en elektrisch bediend. In het jaar 1965 werd de brug wederom door Klinkenberg onder handen genomen en flink breder gemaakt in verband met het toegenomen verkeer. Na een ernstig ongeluk op de Zaanbrug, waarbij een jong meisje om het leven kwam, werd de brug in 1978 voorzien van een afzonderlijk fietspad.

De jaren zeventig en tachtig van de 20e eeuw vormde de Zaanbrug een flessenhals voor het verkeer. Zowel op de als toegangsweg naar de Zaanbrug aangelegde Nieuweweg in Wormer en in delen van Wormerveer stond het autoverkeer geregeld vast. Begin jaren negentig bestond de hoop dat door de aanleg van de Noordbrugplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNoordbrug

Noordbrug of Prins Clausbrug, brugverbinding tussen Wormer en Wormerveer, over de Zaan ongeveer ter hoogte van de fabrieken en silo's van Koninklijke Wessanen. De brug met aansluitende wegen zou in de jaren '90 worden gerealiseerd ter ontsluiting van Wormer en ter vermindering van de verkeersdruk op de binnenwegen in Wormerveer. Tot 1990 is de oude
deze problemen zouden afnemen.

Ter weerszijden van de brug zijn er veel monumenten, de fabrieken en pakhuizen, tezamen genoemd ‘de fabriekswand’. De gemeente Wormerland is er veel aan gelegen om de omgeving van die fabriekswand zo mooi mogelijk te houden.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/zaanbrug.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:02
  • (Externe bewerking)