autobedrijven

Dit is een oude revisie van het document!


Bedrijven die zich bezig houden met verkoop, onderhoud en/of herstel van auto's. Zie ook: Economische geschiedenisplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigEconomische geschiedenis

1. Economische ontwikkeling vóór 1580 (bladzijde 189 en volgende)

2. Economische ontwikkeling van de Zaanstreek in de periode 1580-1800 (bladzijde 192 en volgende)

3. Economische ontwikkeling van de Zaanstreek na 1800 (bladzijde 205 en volgende)

Bij het begin vap elk hoofdstuk is een opgave geplaatst van de behandelde economische sectoren en eventuele andere met het onderwerp samenhangende onderwerpen. Van hoofdstuk 1 treft u de inhoudsopgave hieronder aan. Door midd…
geschiedenis 3.104. Binnen de branche wordt van veel namen gebruik gemaakt, zoals autobedrijven, automobielbedrijven, garagebedrijven, garages, autohandels, auto-dealers, auto-service-bedrijven, of auto-reparatie bedrijven. Autobedrijven in de strikte zin des woords houden zich bezig met verkoop en onderhoud van automobielen. Daarnaast zijn er bedrijven die zijn gespecialiseerd in één of een paar onderdelen van auto's (bijvoorbeeld banden of uitlaten), bedrijven die slechts de schade wegwerken, of uitsluitend keuringen uitvoeren. Ook zijn er tectyleerbedrijven en autosloperijen. De autobedrijven in de strikte zin des woords zijn georganiseerd in de Bovag.

In de Zaanstreek zijn (afhankelijk van hoe ruim de definitie wordt uitgelegd) minimaal vijftig en maximaal honderd ondernemingen die zich autobedrijf kunnen noemen; zij bieden werk aan naar schatting 500 tot 750 personen (1987). Ten gevolge van het feit dat de Zaanstreek een grote levensmiddelenindustrie bezat met een uitgebreid verkoop-apparaat, heeft de Zaanstreek steeds een grotere 'autodichtheid' gehad dan de rest van Nederland. De Zaanse autobedrijven profiteerden daar vanzelfsprekend van. In de Zaanstreek is geen auto-industrie gevestigd, maar tot 1985 verschaften de Ford-fabrieken te Amsterdam (nabij het Noordzeekanaalplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNoordzeekanaal

Kanaal dat Amsterdam sinds 1876 met de Noordzee verbindt. Daartoe werd de duinenkust doorgraven bij Velsen en het vervolgens ontstane IJmuiden. Een sluizencomplex en twee zich ruim 1500 meter in zee uitstrekkende pieren werden tevens aangelegd. Het kanaal, grotendeels met de hand gegraven waar 'Holland op z'n smalst' is, vormt een ruim 26,5 km lange verbinding tussen Noordzee en IJsselmeer en is van grote betekenis, niet alleen voor Amsterdam als havenstad, maar ook voor de Zaans…
) werk aan een groot aantal Zaankanters (veelal buitenlandse werknemers).

Het eerste Zaanse autobedrijf werd opgericht in 1922: de Eerste Wormerveersche Autocentrale (zie: Zwart Beheer bv). Een half jaar daarna (in 1923) richtten W. Gesink en C. Terweijplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGesink & Zn., W

Autobedrijf te Koog. Het bedrijf werd opgericht in juni 1923 door W. Gesink en C. Terwey en hield zich aan- vankelijk uitsluitend bezig met de reparatie van auto`s. Later begon het bedrijf ook met busdiensten (1923- 1952), een reisbureau (1930- 1950) en tenslotte ook de verkoop van auto's (vanaf 1946). De juridische vorm werd in 1975 omgezet in bv. Gesink is thans (1987) dealer voor de Zaanstreek van het Franse automerk Peugeot. Bij het bedrijf waren in 1991: 13 personen in dien…
de Auto Centrale Zaanstreek op. Daarna volgde de oprichting van Kaat en Wezel te Koog, Steenmeyer (zie: Verenigde Automobiel Bedrijvenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVerenigde Automobielbedrijven Zaandam bv

Garagebedrijf in Zaandam. Het bedrijf werd opgericht in januari 1920 door C. Poel, W. Perk en C. Steemeijer onder de naam nv Zaanlandse Automobielhandel & Garage Onderneming v/h C. Steemeijer.

De activiteiten bestaan uit handel (verkoop van auto's, onderdelen, motorbrandstoffen), reparatie en leasing. De juridische vorm veranderde van nv via bv in een holding met vestigingen in Zaandam, Krommenie, Wormer, Alkmaar, Heerhugowaard en Uitgeest. Sinds 1923 i…
) te Zaandam, Fonteyn te Wormer, Dunnebier te Assendelft), Zaanland te Koog, Jan de Jong te Wormerveer, Knijff te Zaandam, Dekker te Zaandam, Davidzon te Westzaan, Does te Zaandam etc, terwijl zich aan de Oostzijde te Zaandam de 'Eerste Nederlandsche Banden Vulcaniseerinrichting' vestigde (thans Vulcan Progress). De eerste Zaanse autobedrijven hebben over het algemeen moeilijke beginjaren meegemaakt. De technische kennis van automobielen was gering, de middelen waren beperkt, de Zaanse wegen leenden zich volstrekt niet voor het gemotoriseerde wegverkeer, en een automobiel was slechts voor de zeer welgestelden weggelegd. Maar ondanks de moeilijkheden groeiden de bedrijven, en moesten zij zelfs personeel aantrekken.

Een probleem bleef echter altijd dat het automobielbedrijf grote investeringen met zich meebrengt. De bedrijven richtten zich vrijwel uitsluitend op reparatie en onderhoud. De verkoop (aanvankelijk nog niet met vaste dealerschappen) kwam pas later. Vertegenwoordigers van de autobedrijven bezochten (potentiële) klanten aan huis om hun auto's te verkopen. De eerste auto's die in de Zaanstreek werden verkocht waren Spijkers, Daracs, Adlers en TFords. Daarnaast hielden de autobedrijven zich bezig met nevenactiviteiten, zoals taxivervoer, ziekenvervoer en busdiensten.

In de Zaanstreek kwam het tot een bijzondere samenwerking tussen de, elkaar op andere terreinen beconcurrerende, autobedrijven van Zwart, Gesink, Fonteyn, en Kaat en Wezel, toen zij in november 1924 gezamenlijk de Maatschappij tot Exploitatie van Autobussen (MEA) oprichtten. Deze onderneming zou tot na de Tweede Wereldoorlog blijven bestaan. Begin jaren '50 werden de geregelde busdiensten van de MEA overgedaan aan de Enhabo (zie: Streekvervoerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigStreekvervoer

Door particulieren of overheid gedreven autobusdienst voor personenvervoer. Het streekvervoer in de Zaanstreek werd tot 1991 verzorgd door de Enhabo en de NZH; tot 1972 ook door de NACO (die dat jaar werd overgenomen door de NZH). Enhabo werd in 1991 door NZH overgenomen. In 1999 fuseerde de NZH samen met 3 andere bedrijven tot Connexxion. Er worden ook lijnen gereden door EBS. Streekvervoer is een onderdeel van het openbaar vervoer. Hiertoe behoren (behoorden) ook
). De MEA reed met rode bussen, daarnaast werd de Maatschappij Zaanland opgericht, die met blauwe bussen reed. Beide busdiensten beconcurreerden elkaar heftig. In de jaren '30 kostte een buskaartje Wormerveer-Zaandam bij de MEA tien cent en bij Zaanland elf cent. Autobedrijven die in het bezit waren van een eigen autobus organiseerden soms groepsreizen, ook naar het buitenland.

Tijdens de crisis van de jaren '30 en de Tweede Wereldoorlog maakten de Zaanse autobedrijven een moeilijke tijd door. Vooral de oorlog zorgde voor stilstand en zelfs achteruitgang. De autobedrijven hielden het hoofd boven water door busdiensten (op kolengas) te onderhouden naar bijvoorbeeld de Hoogovens te IJmuiden, en door de reparaties. De Duitsers gingen daarvoor voornamelijk naar garage Zaanland te Koog. Na de oorlog werd dit bedrijf geliquideerd, waarna Gesink het pand overnam. De eerste jaren na de oorlog waren de auto's op de bon. Ze werden toegewezen aan de verschillende bedrijven, die aan de hand van lijsten moesten distribueren. Automerken die op de markt kwamen waren Tsjechische Minors, Amerikaanse Fords, Chryslers, Oldsmobiles en Chrevolets, en Britse Essexes. De eerste vrachtwagens die door de Rijksverkeersinspectie werden toegewezen, waren afgedankte legertrucs. Onderdelen waren bijzonder moeilijk te krijgen; ook voor de verkoop hiervan was toestemming van de Rijksverkeersinspectiedienst benodigd.

In de jaren '30 was de verkoop van auto's al in toenemende mate via het dealerschap georganiseerd. Deze tendens zette zich na de oorlog versterkt door. Verschillende Zaanse garages verwierven een dealerschap. De jaren '50 en '60 brachten een ongebreidelde groei van de hoeveelheid verkochte auto's en daarmee nam ook het aantal autobedrijven in de Zaanstreek flink toe. Eind jaren '60 kwamen de eerste Japanse auto's op de markt, die weliswaar met scepsis werden begroet maar goed verkocht werden. Na de oorlog ontstonden ook de eerste gespecialiseerde bedrijven, die zich alleen met uitdeukwerk, het vervangen van uitlaten en/of banden, en dergelijke bezig houden. Tijdens de oliecrisis van de jaren '70 en de daarop volgende periode van instabiliteit van de dollar liep de autobranche flinke deuken op. Desondanks bleef het aantal auto's in Nederland groeien. In Nederland worden, gerelateerd aan het landelijke cijfer, meer dan het gemiddeld aantal auto's verkocht.

In de jaren '80 deed zich een verschuiving voor van de steeds duurdere reparaties naar de daarentegen goedkoper wordende vervanging. Daardoor wordt het garage-gedeelte van de autobedrijven gaandeweg kleiner. Een aantal van de eerste Zaanse autobedrijven bestaat ook nu nog. In 1988 waren zij nog in bezit van de stichters of hun (klein-) kinderen. Ook als de juridische vorm van de onderneming werd gewijzigd (zoals bijvoorbeeld Zwart ter verhoging van de liquiditeit werd omgezet in een naamloze vennootschap) bleef de meerderheid van de aandelen in het bezit van de familie.

Automobielbedrijven hadden en hebben meestal een eigen benzinepomp. In enkele gevallen werden deze pompen uitgebreid tot benzinestations (bijvoorbeeld Zwart Beheer te Wormerveer en bv Ford Zaandam). Daarnaast richtten verscheidene benzinemaatschappijen, zoals Shell, BP en Esso eigen benzinestations op in de Zaanstreek, terwijl ook enkele bedrijven zich toelegden op de verkoop van zogenoemde 'witte benzine' of een vast merk benzine.

In de Zaanstreek gevestigde autobedrijven zijn onder meer: Autospits (Zaandam, zie: Spits Beheer bvplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSpits Beheer bv

Beheersmaatschappij te Zaandam, met als werkmaatschappijen Autospits BV, Rentaspits BV en Reklaspits BV. In 1926 begon de Zaandammer Albert Spits (1904-1996) een wagenmakerij in de Houtrakpolder aan de overzijde van het Noordzeekanaal, tegenover de Nauernasche Polder. In 1931 ontwikkelde Spits een platte boerenwagen, smal voor zwaar vervoer en breed voor licht vervoer, met een onderdoordraaiend 'voorstel'. Zijn ontwerp was succesvol, talrijke boeren lieten hun wagens door Spits …
Beheer), Auto Zaanstad (Zaandam), Bakker (Zaandam), Erven Jan de Boer van der Ley, J.B. deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBoer van der Ley, J.B. de

1836 - Breda december 1899

Schrijver van enkele boekjes over de Zaanstreek, De Geschiedenis der Zaanlanden, aan kinderen verhaald (twee delen, Zaandijk 1874). Het behelst de geschiedenis van de jaren 1581 tot 1874, in het bijzonder de historie van de opkomende bloei, welvaart en roem van de Zaanstreek. Er wordt duidelijk gemaakt, hoe de bewoners aan hun voornaamste takken van nijverheid zijn gekomen; welk aandeel zij hebben gehad in de lotswisseling der Zeven Provinci…
(Zaandam), Boon (Wormerveer), Booij (Koog), Gesink & Zn., Wplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGesink & Zn., W

Autobedrijf te Koog. Het bedrijf werd opgericht in juni 1923 door W. Gesink en C. Terwey en hield zich aan- vankelijk uitsluitend bezig met de reparatie van auto`s. Later begon het bedrijf ook met busdiensten (1923- 1952), een reisbureau (1930- 1950) en tenslotte ook de verkoop van auto's (vanaf 1946). De juridische vorm werd in 1975 omgezet in bv. Gesink is thans (1987) dealer voor de Zaanstreek van het Franse automerk Peugeot. Bij het bedrijf waren in 1991: 13 personen in dien…
(Koog), Göbel (Wormerveer), Molenaar Papier bvplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMolenaar Papier bv

Fabricage- en handelsbedrijf van allerlei papier- en verpakkingsmaterialen aan het Weiver in Westzaan. Het bedrijf, dat in 2014 onder de naam Bakker en Molenaar verpakkingen failliet ging, produceerde bedrukte zakken, rollen en vellen voor bakkers, slagers, supermarkten, het productschap voor aardappelen, groente en fruit. En handelde in polyethyleen, dozen, luxe verpakkingen en zakjes voor fotolaboratoria. Het afzetgebied lag grotendeels op de binnenlandse markt met enige ex…
(Zaandam), Pouw Holding bvplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPouw Holding bv

Autobedrijf te Zaandam. Onder de holding vallen de werkmaatschappijen: Automobielbedrijven Pouw Zaanstad bv (1974), Pouw Schadebedrijf bv (1976), Pouw Lease bv (1979), Pouw Autorette bv (1984), Pouw Rent bv (1987) en Pouw Finance en Assurantie bv (1988).
(Zaandam), Reyne bvplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigReyne bv

Autobedrijf te Zaandam. Het bedrijf werd in 1968 opgericht door J. Reyne, die daarvóór ruim dertig jaar compagnon was van autobedrijf Boon & Reyne te Zaandam. Het houdt zich bezig met de verkoop van nieuwe en gebruikte auto`s, alsmede herstel en onderhoud daarvan. Bij Reyne waren in 1990 14 personen in dienst.
(Zaandam), Schoone (Krommenie), Schenk (Zaandijk). Veenis bvplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVeenis bv

Garagebedrijf aan de Dorpsstraat in Assendelft.

Het bedrijf werd in 1965 door C. Veenis opgericht als handel in nieuwe en gebruikte personenauto's en het onderhoud daarvan. In 1971 werd de oorspronkelijke eenmanszaak omgezet in een bv. In 1977 werd het garagebedrijf uitgebreid met een tankstation. Bij Veenis waren in 1991 15 personen in dienst.
(Assendelft). Verenigde Automobielbedrijven Zaandam bvplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVerenigde Automobielbedrijven Zaandam bv

Garagebedrijf in Zaandam. Het bedrijf werd opgericht in januari 1920 door C. Poel, W. Perk en C. Steemeijer onder de naam nv Zaanlandse Automobielhandel & Garage Onderneming v/h C. Steemeijer.

De activiteiten bestaan uit handel (verkoop van auto's, onderdelen, motorbrandstoffen), reparatie en leasing. De juridische vorm veranderde van nv via bv in een holding met vestigingen in Zaandam, Krommenie, Wormer, Alkmaar, Heerhugowaard en Uitgeest. Sinds 1923 i…
Automobiel Bedrijven (Zaandam), Welgravenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWelgraven

Bedrijf voor auto-in- en verkoop, stalling en reparatie, alsmede handel in auto-accessoires en benzine- en smeermiddelen te Oostzaan. Autobedrijf Welgraven werd in 1964 door J. Welgraven te Landsmeer opgericht. Al snel verhuisde de eenmanszaak naar Oostzaan (Zuideinde). Het bedrijf zou tot 1972 praktisch een onderneming van een persoon blijven. In het laatste jaar werd het bedrijf omgezet in een commanditaire vennootschap en verhuisde het naar een groter pand op de plaats van de oude …
(Oostzaan), Winkel, Huibertplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWinkel, Huibert

Amsterdam, 28 augustus 1922 - Zaandam, 11 februari 2014

Remmert Huibert Winkel, gemeente-architect van Zaanstad van 1974 tot 1984. Na een opleiding HTS Bouwkunde in Den Haag en Voortgezet en Hoger Bouwkunst Onderwijs in Almelo kwam ir. Winkel in 1956 als chef tekenkamer in de gemeente Zaandam werken. In deze functie ontplooide hij een aantal zelfstandige activiteiten zoals de ontwerpen van Mavo 't Fregat, de Feniksschool, Industrieel Centrum De Boerenjonker en de Kennedyschool.…
(Zaandam), Zanen, Huis te -plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZanen, Huis te -

Zie: Bestuur en rechtspraak 1.2.1.
(Zaandam), en Zwan, Deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZwan, De

Oliemolen in Westzaandam. Zie De Witte Zwaan.

oliemolen molen
(Wormerveer).

Bronnen:

  • D. Zwart jr., Garage Zwart, 1922-1982.
  • Interview met W. Gesink.
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/attic/autobedrijven.1461226397.txt.gz
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/06 17:43
  • (Externe bewerking)