Verschillen
Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
— |
balkenzager [2020/09/07 12:09] (huidige) |
||
---|---|---|---|
Regel 1: | Regel 1: | ||
+ | ==== Balkenzager ==== | ||
+ | | ||
+ | De overige waren overwegend [[wagenschotzagerij|wagenschotzagers]] benevens een kleiner aantal [[latten|latten-, | ||
+ | |||
+ | <WRAP left round box 40%> | ||
+ | **De verdeling over de Zaanse gemeenten was als volgt (uitsluitend balkenzagers): | ||
+ | <csv> | ||
+ | ,paltroks, bovenkruiers, | ||
+ | | ||
+ | | ||
+ | Oostzaan ,- ,- ,-' | ||
+ | Koog, 10, 2,- | ||
+ | Zaandijk ,- ,3 , - | ||
+ | Wormerveer, -, 1 ,- | ||
+ | Wormer, 1, 1, - ` | ||
+ | Krommenie, 1, -, - | ||
+ | Westzaan, 14, 13, 1 | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | Dat het aantal paltrokken groter was dan dat der bovenkruiers is ongetwijfeld toe te schrijven aan de geringere bouwkosten. Het onderhoud van een bovenkruier was daarentegen weer goedkoper. Er waren in 1989 nog twee paltrok-balkenzagers in de Zaanstreek aanwezig: [[Held|De Held Jozua]] in Zaandam en [[poelenburg_gekroonde|De Gekroonde Poelenburg]] aan de Kalverringdijk bij de Zaanse Schans (Zaandam). | ||
+ | |||
+ | Van de bovenkruier-zaagmolens is geen enkel exemplaar bewaard gebleven. Wel heeft [[Zaansche|Vereniging de Zaansche Molen]] een van elders afkomstige molen van dit type in onderdelen opgeslagen, maar de middelen tot opbouw ontbreken. De balkenzagers verwerkten dus hele boomstammen, | ||
+ | |||
+ | De lichter geconstrueerde paltrokmolens verzaagden doorgaans meer lichte en zachte houtsoorten (vuren en grenen), de zwaardere bovenkruiers (ook wel `sommerzagers` genoemd; ' | ||
+ | |||
+ | In de paltroks produceerde men vaak blokhout, gezaagd van blokbalken. Doorgaans was dit bijzonder gaaf grenehout. Er werd echter ook bijvoorbeeld vure- en eikehout verzaagd. Alle balkenzagers lagen aan het water. Ze waren voorzien van een [[balkenhaven|balkenhaven]] die met de nabijgelegen sloten werd gebruikt om de stammen langdurig te `wateren` (uit te logen), waardoor uitgewerkte, |