beeldende

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie
Vorige revisie
beeldende [2016/02/02 15:56]
jan [Gerrit de Jong]
beeldende [2020/09/10 02:57] (huidige)
199.47.87.143 ↷ Links aangepast vanwege een verplaatsing
Regel 2: Regel 2:
 Meest algemeen gebruikte benaming voor die takken van kunstbeoefening waarmee een bepaald gegeven in vlak of ruimte wordt uitgedrukt. Hiertoe behoren de beeldhouwkunst en de schilderkunst met alle daarmee verwante kunsten, zoals tekenkunst, grafische kunst, fotografische kunst, emailleerkunst, mozaiek en verscheidene mengvormen en toegepaste kunsten. Volgens sommige kunstgeleerden valt ook de [[architectuur]] onder de beeldende kunsten; deze wordt hier niet als zodanig beschouwd. Kunst is een begrip dat langs verschillende wegen kan worden benaderd en op evenzoveel manieren valt te definiëren.  Meest algemeen gebruikte benaming voor die takken van kunstbeoefening waarmee een bepaald gegeven in vlak of ruimte wordt uitgedrukt. Hiertoe behoren de beeldhouwkunst en de schilderkunst met alle daarmee verwante kunsten, zoals tekenkunst, grafische kunst, fotografische kunst, emailleerkunst, mozaiek en verscheidene mengvormen en toegepaste kunsten. Volgens sommige kunstgeleerden valt ook de [[architectuur]] onder de beeldende kunsten; deze wordt hier niet als zodanig beschouwd. Kunst is een begrip dat langs verschillende wegen kan worden benaderd en op evenzoveel manieren valt te definiëren. 
  
-Een meest algemene definitie luidt: kunst is een vereniging van in structurele samenhang verbonden esthetische elementen, technische kwaliteiten en symbolische expressie tot een eenheid die een in zichzelf besloten bestaan voert. In deze zelfstandige vorm is kunst echter een pas sedert het eind der 18e eeuw bestaand begrip. Voordien waren kunstwerken uitsluitend produkten van technisch kunnen en ambachtelijke bekwaamheid. Pas toen de 'schoonheid' tot zelfstandige waarde was verheven. kwam er een splitsing tussen kunst als luxe enerzijds en het (gebruiks)voorwerp met alleen praktische waarde anderzijds. Door voortgaande ontwikkelingen is kunst nu meer dan ooit persoon- en tijdgebonden en onderhevig aan theoretische beschouwing. Dit geldt zowel voor de makers als voor de beschouwers. Eenstemmigheid over de 'bedoeling' of over `mooi en lelijk' ontbreekt. +Een meest algemene definitie luidt: kunst is een vereniging van in structurele samenhang verbonden esthetische elementen, technische kwaliteiten en symbolische expressie tot een eenheid die een in zichzelf besloten bestaan voert. In deze zelfstandige vorm is kunst echter een pas sedert het eind der 18e eeuw bestaand begrip. Voordien waren kunstwerken uitsluitend producten van technisch kunnen en ambachtelijke bekwaamheid. Pas toen de 'schoonheid' tot zelfstandige waarde was verheven. kwam er een splitsing tussen kunst als luxe enerzijds en het (gebruiks)voorwerp met alleen praktische waarde anderzijds. Door voortgaande ontwikkelingen is kunst nu meer dan ooit persoon- en tijdgebonden en onderhevig aan theoretische beschouwing. Dit geldt zowel voor de makers als voor de beschouwers. Eenstemmigheid over de 'bedoeling' of over `mooi en lelijk' ontbreekt. 
  
 ==== Beeldende kunst in de Zaanstreek ==== ==== Beeldende kunst in de Zaanstreek ====
Regel 15: Regel 15:
    
  
-De eerste Zaankanter die bekendheid kreeg als beeldend kunstenaar was Jacob Cornelisz. van [[Oostsanen]], die rond 1470 te Oostzaan werd geboren. Kort na 1500 vestigde hij zich te Amsterdam. De in 1533 gestorven schilder wordt met Lucas van Leyden en Cornelis Engebrechtsz. tot de belangrijkste schilders van zijn tijd gerekend. In zekere zin was hij trendsetter voor de beeldende kunst in de Zaanstreek: op betrekkelijk jonge leeftijd verhuisde hij naar elders. Deze trend heeft lang voortbestaan. Het '“Lexicon van Nederlandse Beeldende Kunstenaars 1750 - 1880' van P. Scheen noemt 32 in de streek geboren kunstenaars, waarvan er niet minder dan 26 buiten de Zaanstreek overleden. +De eerste Zaankanter die bekendheid kreeg als beeldend kunstenaar was [[oostsanen_jacob_cornelisz._van|Jacob Cornelisz. van Oostsanen]], die rond 1470 te Oostzaan werd geboren. Kort na 1500 vestigde hij zich te Amsterdam. De in 1533 gestorven schilder wordt met Lucas van Leyden en Cornelis Engebrechtsz. tot de belangrijkste schilders van zijn tijd gerekend. In zekere zin was hij trendsetter voor de beeldende kunst in de Zaanstreek: op betrekkelijk jonge leeftijd verhuisde hij naar elders. Deze trend heeft lang voortbestaan. Het 'Lexicon van Nederlandse Beeldende Kunstenaars 1750 - 1880' van P. Scheen noemt 32 in de streek geboren kunstenaars, waarvan er niet minder dan 26 buiten de Zaanstreek overleden. 
  
 Dit heeft ertoe geleid dat buiten de amateuristische of nog meer de folkloristische beeldende kunst (bijvoorbeeld de gesneden versieringen aan de gevels in de houtbouw) zich nooit een echte Zaanse stijl of school heeft kunnen ontwikkelen. De tweede belangrijke factor die daarbij een rol speelt, is dat de opleidingen meestal buiten de Zaanstreek gezocht moesten worden, al waren hier ook wel enige tekenmeesters werkzaam.  Dit heeft ertoe geleid dat buiten de amateuristische of nog meer de folkloristische beeldende kunst (bijvoorbeeld de gesneden versieringen aan de gevels in de houtbouw) zich nooit een echte Zaanse stijl of school heeft kunnen ontwikkelen. De tweede belangrijke factor die daarbij een rol speelt, is dat de opleidingen meestal buiten de Zaanstreek gezocht moesten worden, al waren hier ook wel enige tekenmeesters werkzaam. 
  
-De 16e eeuwse Jan Pietersz. [[Saenredam]] werd wel in Zaandam geboren en stierf in Assendelft, maar moest voor zijn opleiding naar Hendrick Goltzius in Haarlem. Zijn veel beroemder zoon en leerling Pieter Jansz. [[Saenredam]] ( 1597-1665) werd dan wel in Assendelft geboren, maar zwierf door heel Nederland en stierf in Haarlem. In de beeldende kunst van de Zaanstreek hebben schilderijen, tekeningen en grafiek zeer lang de toon aangegeven. +De 16e eeuwse  [[Saenredam|Jan Pietersz. Saenredam]] werd wel in Zaandam geboren en stierf in Assendelft, maar moest voor zijn opleiding naar Hendrick Goltzius in Haarlem. Zijn veel beroemder zoon en leerling [[Saenredam1|Pieter Jansz. Saenredam]] (1597-1665) werd dan wel in Assendelft geboren, maar zwierf door heel Nederland en stierf in Haarlem. In de beeldende kunst van de Zaanstreek hebben schilderijen, tekeningen en grafiek zeer lang de toon aangegeven. 
  
 ==== Gerrit de Jong ==== ==== Gerrit de Jong ====
Regel 29: Regel 29:
  
  
-Opmerkelijk is dat zij vooral in de beginjaren ook veel gebruikskeramiek maakten, waarmee dan een oude trek uit de Zaanse kunst terugkeerde; veel van de kunstenaars uit het verleden die door hun schilderijen bekend gebleven zijn werkten ook als huisschilder. De toegepaste kunst, vooral in de vorm van industriële vormgeving en de vormgeving van drukwerk, is van betrekkelijk recente datum: na de opkomst van de industrie. Een van de grondleggers van deze vormgeving was in Nederland de Zaandijker Piet [[Zwart]]. +Opmerkelijk is dat zij vooral in de beginjaren ook veel gebruikskeramiek maakten, waarmee dan een oude trek uit de Zaanse kunst terugkeerde; veel van de kunstenaars uit het verleden die door hun schilderijen bekend gebleven zijn werkten ook als huisschilder. De toegepaste kunst, vooral in de vorm van industriële vormgeving en de vormgeving van drukwerk, is van betrekkelijk recente datum: na de opkomst van de industrie. Een van de grondleggers van deze vormgeving was in Nederland de Zaandijker [[Zwart2|Piet Zwart]]. 
  
-In zijn spoor volgden later Pieter [[Groot]] en Swip [[Stolk]] Opvallend in de kunst uit de Zaanstreek van deze eeuw is de overheersende positie van de figuratieve stromingen, die zelfs in de keramiek een heel belangrijke plaats innemen. Slechts weinigen, zoals de Zaandijker Jaap [[Stellaart]], kozen in het verleden consequent voor een non-figuratieve stijl. Binnen het realisme neemt het topografische werk. dat een verbondenheid met de streek aangeeft, een belangrijke plaats in. +In zijn spoor volgden later [[groot_pieter|Pieter Groot]] en [[stolk1|Swip Stolk]]Opvallend in de kunst uit de Zaanstreek van deze eeuw is de overheersende positie van de figuratieve stromingen, die zelfs in de keramiek een heel belangrijke plaats innemen. Slechts weinigen, zoals de Zaandijker [[Stellaart|Jaap Stellaart]], kozen in het verleden consequent voor een non-figuratieve stijl. Binnen het realisme neemt het topografische werk. dat een verbondenheid met de streek aangeeft, een belangrijke plaats in. 
  
 Jan de Carpentier Jan de Carpentier
Regel 39: Regel 39:
  
 Een aantal deelgebieden van de beeldende kunst wordt in deze encyclopedie apart behandeld. Zie: ([[architectuur]]). [[beeldhouwkunst]], [[film]], [[fotografie]] [[grafische]] kunst, [[keramiek]] kunst, [[schilderkunst]]. [[toegepaste]] kunst. Vanuit het trefwoord [[kunst]] wordt naar andere kunststromingen gewezen.   Een aantal deelgebieden van de beeldende kunst wordt in deze encyclopedie apart behandeld. Zie: ([[architectuur]]). [[beeldhouwkunst]], [[film]], [[fotografie]] [[grafische]] kunst, [[keramiek]] kunst, [[schilderkunst]]. [[toegepaste]] kunst. Vanuit het trefwoord [[kunst]] wordt naar andere kunststromingen gewezen.  
 +
 +Lijst van [[lijst_van_beeldend_kunstenaars|beeldend kunstenaars]]
 +
 +
 +Zie ook de 132 pagina's tellende [[http://www.dbnl.org/arch/mak_005lexi01_01/pag/mak_005lexi01_01.pdf|Lexicon van Nederlandsche schilders en beeldhouwers]], 1870-1940.
 +
 +{{tag>actualiseren}}
  
  
-Zie ook [[http://www.dbnl.org/arch/mak_005lexi01_01/pag/mak_005lexi01_01.pdf]] 
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/attic/beeldende.1454424964.txt.gz
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/06 17:43
  • (Externe bewerking)