dam

Backlinks

Dit is een lijst van pagina's die terug lijken te wijzen naar de huidige pagina.

  • Accijnshuisjesplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAccijnshuisjes

    Plaatsen waar accijns bepaald en geheven werd. In de Zaanstreek zijn twee accijnshuisjes bekend op de Grote Sluis te Zaandam. Aldaar moesten sommige handelaren hun waren uitladen om deze te laten tellen, wegen, of meten. De twee nog aanwezige pandjes zijn in het begin van de 18e eeuw gebouwd. Eén daarvan vormde sinds de
  • Arbeiderspers, nvplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigArbeiderspers, nv

    In 1929 door de SDAP en NVV te Amsterdam opgerichte drukkerij en uitgeverij. Voor de Tweede Wereldoorlog groeide het bedrijf snel uit door onder meer de productie van kranten en tijdschriften, waaronder 'Het Volk' als landelijk dagblad met een grote oplage. Na de oorlog werd dit laatste voortgezet als 'Het Vrije Volk'. De in 1967 overleden
  • Baksteenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBaksteen

    Metselsteen. Bakstenen werden direct van de fabriek gekocht. Ze werden voorgeschreven in de bestekken, die dan meestal de kwaliteit (hardheid) en de herkomst vermeldden. De kwaliteit werd bepaald door de plaats die de gevormde stenen in de ovens hadden. Des te dichter bij het vuur, des te harder en intenser van kleur ze waren.
  • Boomgaardspadplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBoomgaardspad

    Pad te Oostzaandam. Vanaf de Dam het eerste pad aan de Zuiddijk, genoemd naar de grote boomgaard die zich in de 17e eeuw aldaar bevond. Het eerste padreglement werd opgesteld in 1650, maar vermoedelijk bestond het pad toen al een periode. In 1787 volgde een tweede reglement. Om op het Boomgaardspad te komen moest men vanaf de Zuiddijk een smal paadje oplopen en daarna een brug over een smalle sloot oversteken. De sloot werd in 1907 gedempt, maar de smalle toegang bleef ongewijzigd…
  • Czaar Peter de Groteplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigCzaar Peter de Grote

    Czaar Peter, Peter I Aleksejevitsj de Grote (1672-1725) Czaar sedert 1682 en 'alrussisch keizer` vanaf 1721 uit het Huis Romanov, die in 1697 een week in de Zaanstreek verbleef en nadien de streek enige malen kort bezocht. Rond verblijf en bezoeken, waarvan het belang altijd zwaar is overschat, hebben zich de nodige legendes gevormd. Het
  • Czaar Peterhuisjeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigCzaar Peterhuisje

    Zeventiende-eeuws arbeidershuisje aan 't Krimp te Zaandam, waar Czaar Peter in 1697 een week verbleef. Het huisje wordt jaarlijks door zo'n 10.000 personen bezocht, onder wie een flink aantal Russen. Het in 1632 gebouwde houten arbeidershuisje werd tot 1780 in tweeën bewoond. Na die tijd werd het pand een bezienswaardigheid. Graaf Orlow, commandant van de Russische vloot, was in 1780 de eerste adellijke bezoeker, nadien zouden er velen volgen.
  • Czaar Peter beeldplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigCzaar Peter beeld

    Het Czaar Peter beeld op de Dam in Zaandam is een geschenk van czaar Nicolaas II aan de gemeente Zaandam ter herinnering aan het verblijf van czaar Peter de grote in Zaandam. Het is een twee meter hoog bronzen beeld, de sokkel staat in grote letters de tekst:
  • Dampadplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigDampad

    Pad, tegenwoordig meer een steeg tussen de Dam en de Rozengracht. In 1656 werd een reglement voor het Jacob Mensenven of -pad vastgesteld, het huidige Dampad. Vroeger stond het pad ook wel bekend als: Damstraat.

    Sipke Lootsma veronderstelt dat de aanleg van het pad samenhing met de bloei van de
  • Dijkenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigDijken

    Waterwerken, aangelegd om het achterliggende land tegen overstroming te vrijwaren. Zonder duinen en dijken is bewoning van grote delen van West-Nederland, waaronder de Zaanstreek, onmogelijk. De Zaanstreek ligt tussen 0,5 meter en 4,5 meter beneden Nieuw Amsterdams Peil (NAP) en zou zonder dijken geheel onder water staan.
  • Duikersluisplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigDuikersluis

    De duikersluis behoort tot een sluistype met uitsluitend waterstaatkundige functie, doorvaart was niet mogelijk. In de Zaanstreek waren verscheidene duikersluizen, o.a. bij Nauerna en Oostzaan die werden gebruikt om het achterland te ontwateren. Het bekendst was de Duikersluis in de
  • Grote Sluisplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGrote Sluis

    Schutsluis in de Dam te Zaandam, westelijk van de Wilhelminasluis, ook wel Hondsbossche sluis genoemd. De aanduiding Grote Sluis geeft meermalen aanleiding tot verwarring, doordat men de Wilhelminasluis, die inderdaad groter is, dikwijls ten onrechte zo noemt. De eerste sluis in de Dam die de naam Grote Sluis kreeg werd reeds in 1544 gebouwd. Dat gebeurde op initiatief van het Hoogheemraadschap de Hondsbossche en Duinen tot Petten, dat verzekerd wilde zijn van geregelde aanvoer van …
  • Havenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHaven

    Waterstaatkundig werk met economische functie, natuurlijk ontstaan en aangepast, of gegraven. In een haven kunnen schepen afmeren om geladen of gelost te worden. Voor de Zaanstreek had vanaf de 17e eeuw het gebied rond de Voorzaan de belangrijkste havenfunctie. Voor de economische ontwikkeling van de Zaanstreek was de natuurlijke haven in dit gebied van grote betekenis, terwijl het dichtslibben ervan de economie negatief beïnvloedde.
  • Hoge Damplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHoge Dam

    Zie: Dam
  • Hogendijkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHogendijk

    Dijk in Zaandam, lopend van de Dam tot de Provincialeweg (N203).

    Tot 1957 liep de Hogendijk tot het Dampad door. De Zaanse Dijken worden onderscheiden in hoge dijken en lage dijken. De hoge dijken werden aangelegd als zeedijken, de lage dijken langs het binnenwater van onder meer de Zaan. De Hogendijk is een deel van de vroegere
  • Knollendamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKnollendam

    Voormalige dam aan de noordkant van de Zaan, die voorkwam dat vloedwater uit de Schermer vanuit het noorden de Zaan instroomde. De dorpen Oost- en West-Knollendam zijn naar deze Dam genoemd.

    Het is niet precies bekend wanneer de Knollendam werd aangelegd. Zeker is dat dit in de 14e eeuw gebeurde, volgens
  • Molenbuurtplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMolenbuurt

    Vroegere naam voor een deel van de Westzijde in Zaandam.

    De Molenbuurt liep van de Dam tot de Papenpadsluis en dankte zijn naam aan korenmolen De Ruiter. In 'Blees aan de Westzijde' (Zaandam 1983) is door K. Woudt en J.L. Zonjee uitgebreid ingegaan op de geschiedenis van dit gedeelte van de Westzijde, aan de hand van de bijna 10 meter lange 'Westzijde-rol'.
  • Noorder IJ en Zeedijkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNoorder IJ en Zeedijk

    In 1851 officieel gegeven naam aan de omringdijk, althans het oostelijke en zuidelijke deel daarvan, van de Zaanstreek. Deze dijk, onderdeel van de Waterlandse en Beemsterdijk, was echter al rond 1300 aangelegd. Door de aanleg van een waterkeringstelsel is toen een einde gemaakt aan de directe invloed van Zuiderzee en IJ op het aan voortdurende overstromingen onderhevige lage land. In 2001 hebben Gedeputeerde Staten de Noorder IJ-en Zeedijken op de provinciale monumentenli…
  • Oostzaandamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOostzaandam

    Voormalige naam van de bewoningsconcentratie ten oosten van de Zaan nabij de Dam, tot 1795 behorend tot de gemeente Oostzaan, tussen 1795 en 1811 min of meer een zelfstandige gemeente en sinds 1811 deel uitmakend van de stad Zaandam. Oostzaandam behoorde tot de
  • Oostzijdeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOostzijde

    Weg op de lage dijk langs de Zaan in Zaandam-Oost, die loopt van de Peperstraat in het zuiden tot aan 't Kalf in het noorden. Vroeger liep de Oostzijde aan de zuidkant door tot aan de Zuiddijk bij de Dam en had de straat een belangrijke functie voor het doorgaande wegverkeer. Door de aanleg van een oostelijker gelegen verkeersroute (H. Gerhardstraat-Heijermansstraat-Dr. H.G. Scholtenstraat) is deze functie sterk verminderd. Doorgaand autoverkeer werd zelfs onmogelijk toen de
  • Otter, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOtter, de

    Voormalige herberg op de Dam te Zaandam, die lang na zijn verdwijning opnieuw bekendheid kreeg door het boek 'In den Otter' van C. Joh. Kieviet Dit boek gaat over de opstand tegen het (Franse) gezag in 1813; de beschreven gebeurtenissen hebben echter niet in 'De Otter' plaats gehad maar in een nabijgelegen logement.
  • Overtoomplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOvertoom

    Een verlaagd en van glooiingen voorzien dijkgedeelte waarover schepen werden gehaald ('gewonden'). In de Zaanstreek zijn verschillende overtomen geweest, waarvan die te Zaandam verreweg het belangrijkst was. Oost- en Westzaandam hadden hun welvaart in de 17e eeuw mede te danken aan omvangrijke
  • Pasenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPasen

    Hoewel nauwelijks behorend tot de Zaanse folklore, is vermeldenswaardig dat in de 19e eeuw, mogelijk ook al eerder, het 'aierepikke' ('eitje-tik') ter gelegenheid van Pasen algemeen verbreid was. Het werd in het openbaar, op straat, als spel beoefend.
  • Pinksterenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPinksteren

    Eigenlijke Pinkstergebruiken zijn er in de Zaanstreek nauwelijks geweest. Alleen de viering van Luilak, op de zaterdag vóór Pinksteren, is folkloristisch interessant. Van de luilakviering is echter weinig of niets overgebleven. Van oudsher gold dat de schoonmaak op Luilak beëindigd moest zijn. Met Pinksteren verscheen men dan zo mogelijk in nieuwe kleding. Het was daarbij gebruikelijk een tochtje te maken; een lange wandeling, maar het liefst een rit met een wagen. Vandaar de vroeger…
  • Rooms-katholiekenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigRooms-katholieken

    Naar rooms-katholieke opvatting is de kerk de door Christus ingestelde noodzakelijke maatschappij, die alle gedoopten groepeert onder de leiding van de wettige kerkelijke gezagsdragers, in het bijzonder de Paus van Rome. De kerk heeft tot doel de gelovigen behulpzaam te zijn in hun streven naar hun bovennatuurlijke eindbestemming en beschikt daartoe over een drievoudige macht, te weten wijdingsmacht, rechtsmacht ofwel de eigenlijke maatschappelijke macht, en leergezag. Met dit…
  • Scheepsbouwplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigScheepsbouw

    Nijverheid, het produceren (en/of repareren) van vaartuigen. Dit kunnen houten, metalen, betonnen en/of kunststof schepen zijn, zowel voor de binnen- als voor zeevaart. De bouw van bijvoorbeeld booreilanden wordt ook tot de scheepsbouw gerekend; deze sector is echter nooit in de Zaanstreek bedreven. De
  • Smokkelarijplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSmokkelarij

    Sluikhandel, handel waarbij belastingen of verbodsbepalingen worden omzeild. Voor en tijdens de Franse tijd was smokkelen in en buiten de Nederlanden lucratief. Doordat overal andere belastingen golden konden zelfs op korte afstanden van elkaar geweldige prijsverschillen bestaan. Controle was zeer moeilijk. In de Zaanstreek kon men bijvoorbeeld de controle bij de
  • Spaanse tijdplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSpaanse tijd

    Lokale aanduiding voor de jaren 1572 tot en met 1576, de tijd waarin de Zaanstreek gedeeltelijk door troepen in Spaanse dienst bezet was. Feitelijk is het een foutieve naamgeving van de eerste jaren van de opstand in de Nederlanden tegen de toenmalige vorst, Filips II
  • Streekvervoerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigStreekvervoer

    Door particulieren of overheid gedreven autobusdienst voor personenvervoer. Het streekvervoer in de Zaanstreek werd tot 1991 verzorgd door de Enhabo en de NZH; tot 1972 ook door de NACO (die dat jaar werd overgenomen door de NZH). Enhabo werd in 1991 door NZH overgenomen. In 1999 fuseerde de NZH samen met 3 andere bedrijven tot Connexxion. Er worden ook lijnen gereden door EBS. Streekvervoer is een onderdeel van het openbaar vervoer. Hiertoe behoren (behoorden) ook
  • Timmerrakplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigTimmerrak

    Oude naam voor het deel van de Voorzaan tussen de Dam en het Kerkerak. De naam ontstond waarschijnlijk in de 17e eeuw, toen casco`s van aan de Achterzaan gebouwde schepen op de Voorzaan werden afgetimmerd; een rak is een vaarwater. Toen de scheepsbouw zich volledig naar de Voorzaan verplaatste werd het Timmerrak daarvan het middelpunt. De verzanding van het Timmerrak (ook wel Damrak genoemd) was één van de oorzaken van het verval van de Zaanse
  • Topografieplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigTopografie

    Letterlijk: plaatsbeschrijving. Onder topografie wordt de nauwkeurige voorstelling van een landstreek, een plaats, een terrein en dergelijke verstaan. De topografie kan zijn vastgelegd in geschriften, in schilder- en prentkunst, in fotografie enzovoort. Dit artikel behandelt niet alleen de topografie, maar eerst de cartografie, de tot de wiskundige geografie behorende, zo getrouw mogelijke weergave van het aardoppervlak of gedeelten daarvan. Voor een overzicht van de behandelde stof …
  • Voorzaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVoorzaan

    Het deel van de Zaan tussen het Eiland, de Prins Hendrikkade en de sluis te Zaandam, met andere woorden: het deel van de Zaan vóór de Dam. In het verleden maakte ook het huidige Zijkanaal G. deel uit van de Voorzaan, die toen direct in verbinding stond met het IJ en nabij het Ooster- en Wester-
  • Waterhuishoudingplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWaterhuishouding

    De beheersing van en de zorg voor het oppervlakte- en grondwater, met als taakstellingen onder meer de veiligheid van de bewoners en hun bezittingen, het behoud (alsmede de bereik- en bewerkbaarheid) van het land, het onderhoud c.q. de verbetering van vaar- en andere waterwegen en de zorg voor de kwaliteit (bestrijding van verzilting en vervuiling). De beheersing van de waterhuishouding is voor wat betreft de Zaanstreek begonnen met de aanleg van de
  • Westzijdeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWestzijde

    Hoofdstraat te Zaandam-West, lopend van de Gedempte Gracht en de Dam in noordelijke richting en parallel aan de Zaan tot de grens met Koog ter hoogte van de Mallegatsluis. De Westzijde werd aangelegd op de Lagedijk en heette geruime tijd de Molenbuurt, naar de in 1439 opgerichte korenmolen
  • Zaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaan

    Belangrijkste waterloop in de Zaanstreek, waar het gebied zijn naam aan dankt. Naar de meest aangenomen theorie ontstaan als veenstroom, een natuurlijke afwateringsstroom voor de naastgelegen veengebieden, in de loop der eeuwen geëvolueerd tot afwateringskanaal en belangrijke scheepvaartweg voor een groot deel van Noord-Holland. Waterstaatkundig wordt als de Zaan beschouwd: de ruim 10 kilometer lange waterloop tussen de dorpen Oost- en Westknollendam in het noorden en de
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/dam.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:07
  • (Externe bewerking)