deugden

No renderer 'pdf' found for mode 'pdf'

Al sinds de middeleeuwen worden in Europa deugden voorgesteld door vrouwenfiguren met bepaalde attributen. Vooral in de 17e en 18e eeuw werden deze beelden van deugden gebruikt als versiering aan en in kerken en gebouwen met een wereldlijke bestemming (recht- en raadhuizen, weeshuizen, woonhuizen of boerderijen). Ze werden uitgevoerd in steen, hout, edel of onedel metaal, werden geschilderd op linnen doek, houten ondergrond, op tegeltableaus enzovoort.

Er waren drie goddelijke deugden: Geloof (Latijn: Fides, uitgebeeld door de aanwezigheid van een kruis of kelk), Hoop (Spes, dikwijls met een anker bij zich) en Liefde (Charitas, een vrouw met een kind aan de borst en een of twee kinderen aan de voeten). De drie goddelijke deugden worden met elkaar of alleen uitgebeeld. In de Zaanstreek zijn zij onder meer te vinden op het doophek uit circa 1644 in de Bullekerkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBullekerk

Alom gebruikte volksnaam voor de Westzijderkerk te Zaandam. De Bullekerk is een kruiskerk, met ongelijke armen, die werd gebouwd tussen 1637 en 1640 op de resten van een Spaanse schans. De naam Bullekerk herinnert, evenals een beeldje op het kerkplein, aan een dramatische gebeurtenis uit 1647. zie:
en op een luifelbank uit circa 1675-1700 in de Oostzijderkerk, beide te Zaandam, en op een herebank uit circa 1650- 1675 in de hervormde kerk te Jisp.

In de Lutherse kerk te Zaandam zijn de goddelijke deugden eveneens aanwezig, hier echter naar de 18e-eeuwse mode uitgebeeld door naakte kindertjes (onder andere als “witje boven de deur naar de consistoriekamer). Voorts zijn ze afgebeeld op de bovenrand van twee Zaanse klokjesplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKlokkenmakerij

Het maken van klokken, in de Zaanstreek vooral beoefend tussen circa 1650 en 1750. In de jaren vijftig van de 20e eeuw werden de Zaanse klokken populair en kwamen er niet in de Zaanstreek gefabriceerde imitatie-klokken in de handel. De juistheid van de wel gehoorde veronderstelling dat de befaamde Friese klokkenmakerij uit de Zaanse is voortgekomen, is zeer twijfelachtig. In Friesland waren reeds klokkenmakers in de 15e eeuw.
uit het begin van de 18e eeuw, die zich in het Museum Zaanse Tijdplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMuseum Zaanse Tijd

Op 3 februari 1976 door ZKH prins Claus geopend museum aan de Kalverringdijk 3 op de Zaanse Schans, gevestigd in een 18e-eeuws wevershuis dat aan de Dorpsstraat in Assendelft stond. Het museum kwam tot stand op verzoek van het gemeentebestuur van
op de Zaanse Schans bevinden. De Liefde alleen is bijvoorbeeld te vinden als bekroning van een koperen kaarsenkroon uit 1686 in de Oostzijderkerk te Zaandam, maar ook bijvoorbeeld op een tegeltableau in het Zaanse koopmanshuis in het Openluchtmuseum te Arnhem.

Naast de goddelijke deugden waren er ook de “kardinale” deugden: Voorzichtigheid (Prudentia, met als teken van zelfkennis dikwijls een spiegel in de hand), Rechtvaardigheid (Justitia, vaak geblinddoekt en een zwaard en een weegschaal dragend), Sterkte (Fortitudo, vaak met een zuil bij zich) en Matigheid (Moderatie, giet dikwijls water bij de wijn). Het bekendst van deze vier is zonder twijfel Justitia, die (niet-geblinddoekt) in het Rechthuis te Westzaan staat (zie afbeelding blz. 78) en tezamen met Liefde het Rechthuis te Jisp siert.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/deugden.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/10 04:39
  • door 199.47.87.143