Algemene benaming voor het streven dieren te beschermen tegen mishandeling en slechte verzorging, zowel gericht op het individuele (huis)dier als op de soort (vervuiling, aantasting landschap, bontfokkerij, bio-industrie). Naast het streven naar wettelijke beschermingsmaatregelen houdt de dierenbescherming zich bezig met het inrichten en in stand houden van asielen, controle op wettelijke voorschriften en informatieverschaffing over dierenbehandeling en -mishandeling. De dierenbescherming is georganiseerd in diverse al dan niet particuliere stichtingen en verenigingen.

Sinds 1864 bestaat de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren, afdeling Zaanstreek Vereniging tot Bescherming van Dieren, die thans ruim 100.000 leden heeft, georganiseerd in circa 135 plaatselijke verenigingen. De vereniging houdt circa 100 asielen in stand en heeft een aantal inspecteurs met opsporingsbevoegdheid full-time in dienst. Ten gevolge van meningsverschillen en de takenverbreding ontstonden, als onderdeel van de vereniging of zelfstandig, andere verenigingen, zoals het Anti-Bontcomité, de Nederlandse Bond tot Bestrijding van de Vivisectie, het Jack Londonverbond (gericht tegen het dierenmisbruik in circussen en dierentuinen) en de Bond tot Bescherming van Honden. De volgende organisaties of instellingen zijn in deze encyclopedie apart opgenomen: Dierenambulance, Vereniging Dierenbescherming Zaanstreek, Stichting Dierencentrum Zaanstreek e.o., Stichting Zaanstreek e.o., Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren, afdeling Zaanstreek Vereniging tot Bescherming van Dieren, Vogelbeschermingswacht Zaanstreek Zaanstreek, Stichting Vogelopvangcentrum Zaanstreek, Stichting Zaanstreek.