dorpen

No renderer 'odt' found for mode 'odt'

De Zaanstreek bestond - en bestaat eigenlijk nog steeds - uit een verzameling van dorpen en buurtschappen, elk met eigen karakter. Hoewel uit de naamkeuze van de dominerende gemeente Zaanstad een andere pretentie blijkt, getuigt de in de vroegere kernen nog grotendeels aanwezige bebouwing niet van verstedelijking. Onder afzonderlijk trefwoord zijn in alle Zaanse dorpen en buunschappen opgenomen, waarbij de bewoningsgeschiedenis is behandeld. Dit betreft

  • Assendelftplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAssendelft

    Voormalige zelfstandige gemeente, sinds 1 januari 1974 deel uitmakend van Zaanstad. De samenvoeging stuitte bij de bevolking op grote weerstand. Assendelft wenste deze niet en bepleitte samen met Krommenie een gemeente Krommenie-Assendelft. De rijksoverheid besliste evenwel anders.
    ,
  • Haaldersbroekplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHaaldersbroek

    Chris Krijt Buurtschap en straat aan de zuidkant van de Kalverpolder, waar de Poel overgaat in de Braaksloot, tegenover 't Kalf. De buurt was mogelijk reeds in de 13e eeuw bewoond. Van oorsprong maakte Haaldersbroek deel uit van de banne van Oostzanen, na 1795 hoorde de buurtschap bij
    ,
  • Jispplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigJisp

    Tot 1991 zelfstandige gemeente, ten oosten van de Zaan, op de grens van Zaanstreek en Waterland. Het dorp is, gezien zijn verleden, te beschouwen als behorend bij de Zaanstreek. Jisp is met nog geen duizend inwoners verreweg het kleinste dorp binnen deze Zaanstreek. De buurtschap Spijkerboor behoorde bij de gemeente Jisp. Vóór 1940 was een groot deel van de inwoners voor wat hun inkopen betreft op Purmerend aangewezen. Dit kwam vooral door het ontbreken van voorzieningen in de eigen plaats…
    ,
  • 't Kalfplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKalf, 't

    Buurtschap, wijk van oostelijk Zaandam, in de jaren zeventig van de 20e eeuw aanzienlijk uitgebreid door nieuwbouw onder de naam Plan Kalf.

    Tot de buurtschap 't Kalf werd vroeger ook Haaldersbroek gerekend, dat door een brug over de Braaksloot met 't Kalf verbonden is. Beide, dus zowel 't Kalf als Haaldersbroek, behoorden vanouds tot het zogenoemde Haler vierendeel van de
    ,
  • Oost- en West-Knollendamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKnollendam

    Voormalige dam aan de noordkant van de Zaan, die voorkwam dat vloedwater uit de Schermer vanuit het noorden de Zaan instroomde. De dorpen Oost- en West-Knollendam zijn naar deze Dam genoemd.

    Het is niet precies bekend wanneer de Knollendam werd aangelegd. Zeker is dat dit in de 14e eeuw gebeurde, volgens
    ,
  • Koog (aan de Zaan)plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKoog (aan de Zaan)

    Voormalige zelfstandige gemeente ten westen van de Zaan, ten noorden van Zaandam, ten zuiden van Zaandijk, sinds 1 januari 1974 deel uitmakend van Zaanstad. Tot in de Franse tijd was Koog bestuurlijk deel van de Banne van Westzaan; de invloed van Koog daarin was gering. Ofschoon niet geheel zeker, wordt aangenomen dat de gemeente Koog aan de Zaan per 1 augustus 1811 zelfstandig werd (zie:
    aan de Zaan,
  • Krommenieplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKrommenie

    Voormalige zelfstandige gemeente in het noorden van de Zaanstreek, per 1 januari 1974 opgegaan in Zaanstad. Na Zaandam in omvang de tweede gemeente van de streek. De samenvoeging tot Zaanstad leidde in Krommenie tot veel protesten. Krommenie wenste deze niet en bepleitte samen met Assendelft een gemeente Krommenie-Assendelft. De rijksoverheid besliste evenwel anders. Krommenie zelf is feitelijk ook een samenvoeging van een aantal woonkernen. Naast Krommenie behoren ook het tot 1816 ze…
  • Krommeniedijkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKrommeniedijk

    Klein dorp in de gemeente Zaanstad, deel van Krommenie.

    Krommeniedijk bestaat feitelijk uit een lage dijk langs het voormalige Kromme IJ (Crommenije). De geschiedenis van Krommeniedijk is niet los te zien van die van Krommenie. Het is niet bekend welke bewoningskern er eerder was. Volgens
    ,
  • Nauernaplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNauerna

    Buurtschap behorende tot de gemeente Zaanstad en voor het grootste deel gelegen in de voormalige gemeente Assendelft. Een klein deel ligt op Westzaanse grond. Nauerna was nooit zelfstandig.

    Oorsprong van de naam Nauerna.

    De volgende schrijfwijzen zijn bekend: 1492 Nouwerna, 1547 Nouwertna, 1604 Nauwertna.
    ,
  • Oostzaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOostzaan

    Zelfstandige gemeente binnen de Zaanstreek, een van de drie Zaanse dorpen die in 1974 niet bij de samenvoeging tot Zaanstad werden betrokken. Hoewel de oorspronkelijke bewoners - zoals nog aan de klank van het plaatselijk dialect valt te horen - Waterlanders zijn geweest, behoort Oostzaan historisch tot de Zaanstreek. De naam zegt dat trouwens al.
    ,
  • Vrouwenverdrietplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVrouwenverdriet

    Buurtschap in de voormalige gemeente Assendelft, tussen de Vaartdijk en de Provincialeweg Zaandijk-Buitenhuizen, ongeveer ter hoogte van de watertoren, aan het einde van de Communicatieweg. Het buurtje heeft zijn naam waarschijnlijk te danken aan een vroeger daar gelegen herberg. Volgens
    ,
  • Westzaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWestzaan

    Westzaan was van 1811 tot 1974 een zelfstandige gemeente, daarna de naar inwonertal kleinste deelgemeente van Zaanstad. Westzaan was het hoofddorp van de eerdere Banne van Westzaan als zodanig een van de oudere nederzettingen in de streek en zelfs het moederdorp van de westelijk aan de Zaan gelegen, later tot Zaanstad verenigde gemeenten (West-)Zaandam, Koog, Zaandijk en Wormerveer.
    ,
  • Wormer Sluisplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWormer Sluis

    Voormalig sluisje in de Dam te Zaandam, ook wel Kleine Sluis genoemd. De Wormer Sluis was de eerste sluis in de Dam, waarschijnlijk aangelegd begin 15e eeuw, en was aangelegd op kosten van de bannen van Wormer en Jisp. Deze hadden belang bij ongehinderde doorvaart en daarenboven bij goede afwatering. De sluis had het karakter van een duikersluis; hij was overkapt en te klein om schepen van enig formaat te kunnen schutten.
    ,
  • Wormerveerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWormerveer

    Voormalige zelfstandige gemeente, sinds 1 januari 1974 deel uitmakend van Zaanstad. Het dorp kent een betrekkelijk korte geschiedenis; de eerste bewoning is ontstaan in de onmiddellijke nabijheid van het Zaan- of Wormerveer, een oud grafelijk veer naar Wormer, dat al in de 14e eeuw aanwezig was. Deze eerste paar huizen groeiden aanvankelijk zeer langzaam in zuidelijke richting langs de Zaanoever. Het gehucht werd 't Saen genoemd en maakte deel uit van de
    ,
  • Zaandamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaandam

    Voormalige zelfstandige gemeente, die zowel wat betreft inwonertal als economische betekenis de belangrijkste bewoningskern van de Zaanstreek vormde. Zaandam ontstond in de Franse tijd door de samenvoeging van Oostzaandam en Westzaandam, bij keizerlijk decreet van 21 oktober 1811. Daarbij werden aan de nieuwgevormde gemeente stadsrechten verleend. Per 1 januari 1974 verloor Zaandam zijn zelfstandigheid bij de
    ,
  • Zaandijkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaandijk

    Voormalige zelfstandige gemeente in het centrum van de Zaanstreek. Sinds 1 januari 1974 deel uitmakend van de gemeente Zaanstad. Het bestuurlijke centrum van de nieuwe stad was lange tijd in Zaandijk (Bannehof) gevestigd. Zaandijk behoort tot de jongste dorpen van de Zaanstreek.
  • en de (van na de Tweede Wereldoorlog daterende) Zaanse Schansplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaanse Schans

    Sinds de jaren vijftig van de 20e eeuw ontwikkeld buurtje met woningen en andere gebouwen, vrij toegankelijk en ontworpen om de ooit in de Zaanstreek ontstane bouwstijl en -trant voor de toekomst te behouden. De Zaanse Schans ontwikkelde zich aanvankelijk onbedoeld tot mondiaal bekende toeristische bestemming met jaarlijks bijna twee miljoen bezoekers in 2016. Het buurtje verrees in een hoek van de Kalverpolder, begrensd door Kalverringdijk en Leeghwaterweg. Het terrein heeft een …
    .

Wat betreft Zaandam zijn ook de in 1811 tot een gemeente (stad) samengevoegde eerdere dorpen Oostplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOostzaandam

Voormalige naam van de bewoningsconcentratie ten oosten van de Zaan nabij de Dam, tot 1795 behorend tot de gemeente Oostzaan, tussen 1795 en 1811 min of meer een zelfstandige gemeente en sinds 1811 deel uitmakend van de stad Zaandam. Oostzaandam behoorde tot de
- en Westzaandamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWestzaandam

Vroegere naam voor het ten westen van de Zaan gelegen deel van Zaandam, dat deel uitmaakte van de Banne van Westzanen. Het dorp is, in tegenstelling tot Oostzaandam, nooit zelfstandig geweest - en dat terwijl het in de loop der geschiedenis in economisch opzicht en wat betreft het aantal inwoners belangrijker werd dan zijn 'overbuur`. De oorzaak van de aanvankelijke, tot 1811 in stand gebleven scheiding tussen West- en Oostzaandam was eenvoudigweg dat de dorpen in verschillende rec…
als afzonderlijk trefwoord opgenomen.

Jisp, Oostzaan en Wormer, van oudsher tot de Zaanstreek behorend, zijn in 1974 niet bij de samenvoeging tot Zaanstad betrokken. Van deze gemeenten behield vooral Jisp zijn vroegere authentieke dorpskarakter, niet in het minst doordat de sloot langs de Dorpsstraat behouden bleef. In de andere dorpen zijn de wegsloten geheel of voor een groot deel verdwenen, waardoor de eerdere harmonische verhoudingen werden verstoord. Van de wel samengevoegde gemeenten zijn de oorspronkelijke agrarische dorpen Assendelft en Westzaan nog nauwelijks door verstedelijking aangetast. Feitelijk is alleen van een meer stedelijke ontwikkeling sprake in het winkelcentrum van Zaandam en in de na de oorlog aangelegde grote woonwijken, zoals

  • Poelenburgplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPoelenburg

    Woonwijk en straat te Zaandam (oost), gebouwd eind jaren '50 en begin jaren '60, begrensd door het Darwinpark, de Twiskeweg, de Watering en de Zuidervaart. Poelenburg (genoemd naar paltrokmolen De Gekroonde Poelenburg) wordt gekenmerkt door hoogbouw. In de jaren '70 kreeg de buurt, waar zich veel allochtonen vestigden, een reputatie van vandalisme en vervuiling. In 1985 benoemde de ministerraad Poelenburg officieel tot probleemgebied; het rijk verplichtte zich kort daarna tot het …
    ,
  • Kogerveldplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigKogerveld

    Kleine wijk (3,7 ha) in Zaandam-Oost.

    De wijk wordt begrensd door de dr. HG. Scholtenstraat, de spoorlijn Zaandam-Purmerend en de Coentunnelweg (A8). Voor deze wijk, die is aangelegd in de jaren zestig van de 20e eeuw en die wordt doorsneden door de Gouw, zijn straatnamen gekozen van wilde planten (Ereprijsweg, Dovenetelweg, Zonnedauwhoek enzovoort). Aan de zuidrand is in 1988 een klein NS-station gebouwd.
    ,
  • plan Kalfplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPlan Kalf

    Woonwijk te Zaandam (oost) tussen de Kuil en de Poel, Haaldersbroek, de Wijde Wormer en het recreatiegebied Jagersveld. Plan Kalf werd voornamelijk in de jaren `70 uitgevoerd, nabij de oude buurtschap `t Kalf. De wijk bestaat uit laagbouw en een aantal flats van enkele lagen hoog. Plan Kalf werd voorzien van een wijk- en een winkelcentrum, alsmede een sporthal (De Tref). Eind 1990 woonden er 7934 personen in de wijk.
    ,
  • Hoornse veldplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHoornseveld

    In de jaren '60 aangelegde nieuwbouwwijk van Zaandam, tussen de Gouw en het Peldersveld. Het Hoornseveld is een typische slaapwijk; er staan voornamelijk eengezinswoningen, met aan de rand het flatgebouw De loom. Het Hoornseveld vormt stedebouwkundig een eenheid met het Peldersveld. In Hoornse- en Peldersveld woonden per 1 januari 1987 11.154 personen.
    en
  • Peldersveldplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPeldersveld

    Wijk te Zaandam, in de jaren '60 van de 20e eeuw aangelegd in het Oostzijderveld, tussen de Watering, het Hoornseveld en Poelenburg. De wijk vormt, ook in de straatnaamgeving (1967) een geheel met het Hoornseveld en wordt door hoge flatgebouwen aan de rand gedomineerd.
    ,
  • Westerkoogplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWesterkoog

    Woonwijk te Koog, eind jaren `70 aangelegd ten westen van de spoorlijn, naar de uitvoerende bouwmaatschappij dikwijls ten onrechte “Havezathe” genoemd. De aanleg van de wijk op die plaats was deels een gevolg van de inspanningen van de laatste burgemeester van Koog, R. van
    ,
  • Westerwateringplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWesterwatering

    Woonwijk in Zaandam, westelijk van de spoorlijn. De wijk werd in vijf fasen aangelegd tussen 1985 en 1991. In de wijk staan 2775 woningen (7185 inwoners per l januari 1991), een winkelcentrum, een bejaardentehuis (met 92 aanleunwoningen), een kinderboerderij (door een televisie-actie in enige dagen tot stand gekomen), scholengemeenschap De Nieuwe Vaart (inclusief de 'Volleyhal') en een complex van lagere scholen.
    ,
  • Houtveldplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHoutveld

    Korte tijd gebruikte en inmiddels weer verdwenen naam voor een deel van Westerspoor.
    en
  • Noorder- en Zuiderhamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZuiderham

    Moderne woonwijk in Krommenie, tussen de Provincialeweg, Rosariumlaan, Militaireweg en het Provily sportpark. Ten noorden van de Militaireweg ligt de iets kleinere wijk Noorderham.

    Beide wijken zijn aangelegd eind jaren '70/begin jaren '80 van de 20e eeuw. De straten kregen respectievelijk namen van hemellichamen (Zuiderham) of werden aan de ruimtevaart ontleend (Noorderham). De wijken zelf zijn vernoemd naar de iets noordelijker gelegen twee verbredingen van het water
    .
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/dorpen.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/16 15:03
  • door 199.47.87.143