Verschillen
Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
Beide kanten vorige revisie Vorige revisie Volgende revisie | Vorige revisie | ||
eerste [2015/12/06 23:01] winnie |
eerste [2020/09/07 12:05] (huidige) |
||
---|---|---|---|
Regel 1: | Regel 1: | ||
==== Eerste Wereldoorlog ==== | ==== Eerste Wereldoorlog ==== | ||
- | Reeks van conflicten die uitgroeiden tot een oorlog waarbij tussen 1914 en 1918 vele landen betrokken raakten. | + | Reeks van conflicten die uitgroeiden tot een oorlog, waarbij tussen 1914 en 1918 vele landen betrokken raakten. |
Het primaire conflict betrof Oostenrijk-Servië. Op 28 juni 1914 werden de Oostenrijkse aartshertog-troonopvolger Franz Ferdinand en diens echtgenote door een Serviër vermoord. Het was de lont in een kruitvat. Oostenrijk had een bondgenootschap met het Duitse keizerrijk, Rusland stond achter Servië. Na een maand, op 1 augustus, brak reeds de oorlog tussen Duitsland en Rusland uit. Frankrijk - door een bondgenootschap met Rusland verbonden - mobiliseerde. Tussen Duitsland en Frankrijk bestond een diepe historische kloof, die in deze situatie vrijwel direct tot uitbreiding van de oorlog leidde. Daarbij eiste Duitsland doortocht over neutraal Belgisch grondgebied. Deze schending van neutraliteit voerde vervolgens het Engelse Gemenebest tot mobilisatie en oorlogsverklaring. | Het primaire conflict betrof Oostenrijk-Servië. Op 28 juni 1914 werden de Oostenrijkse aartshertog-troonopvolger Franz Ferdinand en diens echtgenote door een Serviër vermoord. Het was de lont in een kruitvat. Oostenrijk had een bondgenootschap met het Duitse keizerrijk, Rusland stond achter Servië. Na een maand, op 1 augustus, brak reeds de oorlog tussen Duitsland en Rusland uit. Frankrijk - door een bondgenootschap met Rusland verbonden - mobiliseerde. Tussen Duitsland en Frankrijk bestond een diepe historische kloof, die in deze situatie vrijwel direct tot uitbreiding van de oorlog leidde. Daarbij eiste Duitsland doortocht over neutraal Belgisch grondgebied. Deze schending van neutraliteit voerde vervolgens het Engelse Gemenebest tot mobilisatie en oorlogsverklaring. | ||
- | Voorts raakten onder andere Italië, Turkije, Bulgarije, Japan en uiteindelijk de Verenigde Staten bij de conflicten betrokken. Niet alleen de omvang | + | Voorts raakten onder andere Italië, Turkije, Bulgarije, Japan en uiteindelijk de Verenigde Staten bij de conflicten betrokken. Niet alleen de omvang, het aantal |
=== Gevolgen voor de Zaanstreek === | === Gevolgen voor de Zaanstreek === | ||
+ | Wél droeg het land de economische gevolgen van bijvoorbeeld mobilisatie en blokkade ter zee. Door de laatste ontstond schaarste aan grondstoffen en levensmiddelen, | ||
+ | |||
+ | Een enkele bedrijfstak, | ||
+ | |||
+ | Bij de [[duyvis_pm|machinefabriek P.M. Duyvis]] in Koog moest voor de productie van granaathulzen zelfs een aantal gedetineerde Belgische soldaten te werk worden gesteld. Het verdient vermelding dat ondanks de het land omringende oorlog in de jaren 1914-1918 de aanzet werd gegeven tot [[elektriciteit|elektrificatie]] van onder meer de Zaanstreek en dat de opkomst van het vrachtautovervoer in dezelfde periode kan worden geplaatst. Ook hierdoor ontstonden belangrijke wijzigingen in de bestaansbronnen van de streek. | ||
+ | === 1 miljoen vluchtelingen === | ||
+ | Na het Duitse bombardement op Antwerpen op 4 augustus 1914 trokken naar schatting een miljoen Belgen de grens over naar het naar het neutrale Nederland. De vluchtelingen werden opgevangen in tentenkampen in steden als Roosendaal en Bergen op Zoom en in opvangkampen van Nunspeet, Ede, Amersfoort en Amsterdam, maar ook vonden zij onderdak bij particulieren. | ||
+ | |||
+ | Enkele honderden [[belgische_vluchtelingen]] kwamen in de Zaanstreek terecht. In Zaandam coördineerde mevrouw E. Veen de opvang namens Comité voor de Belgische vluchtelingen. Zij werden opgevangen in het Nutsgebouw en in panden aan de Botenmakersstraat, | ||
+ | |||
+ | De opvang werd enorm gewaardeerd. Ook gedeserteerde soldaten maakten deel uit van de vluchtelingen. Zij verkeerden in de veronderstelling vanuit Nederland via Engeland de strijd voort te kunnen zetten. Het neutrale Nederland was echter verplicht soldaten die de grens over kwamen op te sluiten. Zij werden soms als arbeider ingezet bij bedrijven die grote personeelstekorten kenden als machinefabriek Duyvis en bij schipper Van Calcar in Koog aan de Zaan. | ||
+ | |||
+ | Met de boot die vijf uur uit Amsterdam vertrok, kwamen 9 oktober 1914 de eerste Belgische vluchtelingen in Zaandam aan. Voor de ontvangst was de pastorie der Doopsgezinde gemeente aan de Hoogendijk, die wegens het vertrek van de predikant tijdelijk onbewoond is, in gereedheid gebracht. De zuigelingen werden ondergebracht bij mevrouw Keg—Lindt, | ||
+ | |||
- | Wél droeg het land de economische gevolgen van bijvoorbeeld mobilisatie en blokkade ter zee. Door de laatste ontstond schaarste aan grondstoffen en levensmiddelen, | ||
- | Een enkele bedrijfstak (de metaalnijverheid, |