Gewest Groot-Amsterdam
In 1971 werd aan de toenmalige gemeenteraden in de Zaanstreek een ontwerp-voorstel voor een Gewest Groot-Amsterdam voorgelegd, als resultaat van het in 1969 begonnen agglomeratie-overleg. Hoewel de Zaanse gemeenten niet aan dit overleg hadden deelgenomen, zagen zij in het voorstel een mogelijkheid de inmiddels bekend geworden plannen tot samenvoeging, de vorming van Zaanstad, op de lange baan te schuiven. De samenvoeging ging echter door per l januari 1974 en het voorstel om tot een Gewest Groot-Amsterdam met bestuurlijke bevoegdheden te komen verzandde min of meer.
In 1986 werd een bestuursovereenkomst gesloten met Regionaal Overleg Amsterdam, waardoor de contacten tussen Amsterdam en de omringende gemeenten werden geformaliseerd. Het ROA-gebied is vervolgens in 1988, in het kader van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen, aangewezen als één eenheid. Verdere ontwikkelingen kunnen nog niet worden voorspeld, ze zijn afhankelijk van landelijke politieke besluitvorming. Zie: Agglomeratieplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAgglomeratie
Samenklontering, samenhangende bewoning, in het bijzonder een complex van steden en voorsteden. Voor de Zaanstreek is de samenhang met Amsterdam van bepalende betekenis. Zie: Agglomeratie-overleg.-overleg.