Hemlanden
Stukken buitendijks aan het water gelegen land. In de Zaanstreek zijn vele hemmen of hemlanden geweest. Ze hebben onder meer bij Assendelft en Zaandam gelegen, ook het Grote Koogven of Koger Hemplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGrote Koogven
Buitendijks land in de Zaan te Koog aan de Zaan, ook 'Koger Hem' genoemd. De gemeente Koog dankt hieraan haar naam, een 'koog' is namelijk een stuk onbedijkte grond. Op de Koger Hem (het Grote Koogven) werden de fabrieken van T. Duyvis Jz gebouwd en ten dele ook die van Honig. De machinefabriek Twente van is er een voorbeeld van. De huidige Hemmesplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHemmes
De Hemmes is een grotendeels braakliggend schiereiland binnen de Zaan, ten zuiden van de Julianabrug en ten noorden van de autosnelweg A8. Het gebied ligt in de wijk het Kalf.
Oorspronkelijk was het een eiland in de Zaan, maar door dempingen is het een schiereiland geworden. Door de ligging aan open water was het voor molens een zeer geschikte locatie. De Hemmes telde acht molens: is vrijwel nog het enige schiereiland dat als hemland duidelijk herkenbaar is. De Hemmes ligt tussen de Poel en de Kuil, tegenover de Koog, aan het Kalf vast.
In de Middeleeuwen moet deze hem groter geweest zijn, maar het water heeft grote stukken land weggeslagen. Op de Hemmes stonden vele molens. Niet de Hemmes, maar de Hemplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHem, de
Zie: Hemlanden was het bekendste hemland van de Zaanstreek. Dit schiereiland lag tussen het IJ en de Zaan, zuidelijk van de huidige Havenbuurt. De grillige vorm doet vermoeden dat ook daar stukken land weggeslagen zijn. Bij de aanleg van het Noordzeekanaal is de Hem opgenomen in de polders. De naam leefde voort in de Hembrug, de Hemponten en de Hemspoortunnel.
Een andere belangrijke hem was het huidige Eiland in de Zaan. Ook dit gebied was vroeger aan drie zijden omgeven door de Zaan, aan de oostkant zat het vast aan Oostzaandam. Het oostelijke gedeelte heette Oosterhem, het meest westelijke deel Westerhem. Op dit hemland hebben een aantal houtzaagmolens gestaan. Met de doorgraving van de Oosterhem tot Zijkanaal G raakten deze twee namen in onbruik.
Lees ook Drie molens op De Hemmes door Sarah Vermoolen op Zaanse verhalen.