hoogheemraadschappen

Zelfstandige lichamen, opgericht door Provinciale Staten en belast met de waterstaatszorg in een uitgebreid en welomschreven gebied. Ze worden bestuurd door een dijkgraaf en hoogheemraden benevens hoofdingelanden, een college, vergelijkbaar met dat van de burgemeester, wethouders en raadsleden die tezamen een gemeente besturen. (Zie Polders, Bestuurlijke schaalvergrotingplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPolders

Een polder is een uitgestrektheid land, of een complex gronden, omsloten door dijken of kaden, waardoor het van het (meestal) hoger staande buitenwater - dit is buiten de dijken of kaden - is afgesloten. Alle sloten en vaarten binnen de polder hebben in het algemeen een gemeenschappelijke waterstand; de meest gewenste waterstand wordt het polderpeil genoemd. Men tracht dit polderpeil te onderhouden door bemaling of uitwatering, in gevallen dat de waterstand ten gevolge van neerslag te h…
).

De Zaanstreek valt onder toezicht en de bemoeienis van zowel het Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigUitwaterende Sluizen

Zie: Hoogheemraadschappen en Waterstaat.
in Kennemerland en West-Friesland in Edam, als het Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartierplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNoorderkwartier, Noordhollands

Dikwijls gebruikte aanduiding voor het gedeelte van Noord-Holland ten noorden van het vroegere IJ , het huidige Noordzeekanaal. De naam is in 1921 gegeven aan het toen gevormde Hoogheemraadschap voor dit gebied, dat met ruim 142.000 hectare Nederlands grootste waterschap vormt. De Zaanstreek neemt in bedoeld gebied een eigen plaats in; van oudsher was men hier echter overwegend georiënteerd op Amsterdam en minder op de plaatsen en streken in het Noorderkwartier, w…
dat in Alkmaar is gevestigd. Het eerste, 'Uitwaterende Sluizen', is in 1544 opgericht, hoewel strubbelingen veroorzaakten dat het pas in 1565 effectief kon worden. Het schap is onder meer belast met de waterstandhandhaving van de Schermerboezem, waarvan de Zaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaan

Belangrijkste waterloop in de Zaanstreek, waar het gebied zijn naam aan dankt. Naar de meest aangenomen theorie ontstaan als veenstroom, een natuurlijke afwateringsstroom voor de naastgelegen veengebieden, in de loop der eeuwen geëvolueerd tot afwateringskanaal en belangrijke scheepvaartweg voor een groot deel van Noord-Holland. Waterstaatkundig wordt als de Zaan beschouwd: de ruim 10 kilometer lange waterloop tussen de dorpen Oost- en Westknollendam in het noorden en de
een belangrijk onderdeel is. Het boezembezit omvat ongeveer 90.000 hectare.

In de 20e eeuw werd de eveneens door Uitwaterende Sluizen behartigde zorg voor de kwaliteit van het oppervlaktewater van toenemend belang. Deze zorg, waaronder ook de bouw en exploitatie van rioolwaterzuiveringsinstallaties behoren, strekt zich uit over geheel Noord-Holland ten noorden van het Noordzeekanaalplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNoordzeekanaal

Kanaal dat Amsterdam sinds 1876 met de Noordzee verbindt. Daartoe werd de duinenkust doorgraven bij Velsen en het vervolgens ontstane IJmuiden. Een sluizencomplex en twee zich ruim 1500 meter in zee uitstrekkende pieren werden tevens aangelegd. Het kanaal, grotendeels met de hand gegraven waar 'Holland op z'n smalst' is, vormt een ruim 26,5 km lange verbinding tussen Noordzee en IJsselmeer en is van grote betekenis, niet alleen voor Amsterdam als havenstad, maar ook voor de Zaans…
, met uitzondering van een deel van Amsterdam-Noord. Het gebied van Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier omvat het grootste deel van de provincie ten noorden van het Noordzeekanaal, met uitzondering van het gebied van Waterschap De Wieringermeer.

Het Noorderkwartier werd opgericht in 1928 en is in hoofdzaak belast met de dijkzorg van zowel zee- als binnendijken en het beheer, de aanleg en het onderhoud van land- en waterwegen, voor zover deze niet onder de verantwoordelijkheid van gemeenten, provincie of rijk vallen. Deze taken waren vóór 1928 over niet minder dan 24 waterschappen verdeeld. De noodzaak van overkoepelend gezag op waterstaatkundig gebied behoeft geen betoog: het algemeen belang van het gebied gaat boven de soms tegenstrijdige belangen van de polders of in die polders gelegen gemeenten.

Niettemin is er in het Zaanse verleden meermalen sprake geweest van onenigheid met het Hoogheemraadschap van Uitwaterende Sluizen. Zo kwam Edam al meteen in 1565 in conflict met de Zaandorpen over het verwijderen der deuren uit de oude spuisluis in Zaandam. En nog in 1890-'91 weigerde het Hoogheemraadschap toestemming te geven voor de toen dringend noodzakelijke uitbreiding van de Zaandamse sluizen in de Hogendamplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHoge Dam

Zie: Dam
.

Na stug onderhandelen, en door wijzigingen in de bestuurssamenstelling van het Hoogheemraadschap, kon desondanks in 1903 de Wilhelminasluisplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWilhelminasluis

Op 24 oktober 1903 geopende, belangrijkste doorsluizing van de Dam te Zaandam.

Vóór de aanleg, die in 1901 een aanvang nam, omvatte het Zaandamse sluizencomplex de Duikersluis met een breedte van 6,29 m, diepte 2,20 m onder Amsterdams Peil, de Kleine Sluis met een lengte van 18 m, breedte 3.24 m en diepte 2,01 m en de
feestelijk geopend worden. Voor de huidige Zaankanters onttrekt de uitvoering van de 'klassieke' taken door de hoogheemraadschappen zich grotendeels aan de belangstelling. Anders is dit tegenwoordig met de zorg voor de waterkwaliteit.

In de jaren '60 was de Zaan ernstig vervuild. Voor het overige oppervlaktewater dreigde eveneens een sterke kwaliteitsvermindering. Krachtige en doeltreffende maatregelen van Uitwaterende Sluizen, de bouw van het Zaangemaalplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaangemaal

Het Zaangemaal voorkomt de penetrante stank die de Zaan sinds de industriële revolutie teisterde. Het Zaangemaal, geopend in 1966, markant gelegen tussen de vroegere Grote- of Hondsbossche Sluis en de Wilhelminasluis in Zaandam, in opdracht van het Hoogheemraadschap Uitwaterende Sluizen in de jaren zestig van de 20e eeuw, naar ontwerp van TAUW en architect H. Postel, gebouwd. Het waterschap heeft het gemaal met een bovenliggende kantoorverdieping uitgerust, waar de Havendienst is onde…
en sancties tegen, alsmede strikte controle op fabriekslozingen, leidden tot een aanzienlijke verbetering. Daartegenover stonden forse lastenverzwaringen, door het Hoogheemraadschap opgelegd aan bedrijfsleven en burgerij.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/hoogheemraadschappen.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:07
  • (Externe bewerking)