ledezetters

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

ledezetters [2019/03/12 13:12]
ledezetters [2019/03/12 13:25]
Regel 1: Regel 1:
 ==== Ledezetters ==== ==== Ledezetters ====
  
-Befaamde groep chirurgijns in het dorp Jisp, die zich gedurende de gehele 17e eeuw vooral bezighielden met zogenoemde 'dislocatiën' van botten en gewrichten, dat wil zeggen met het zetten van gebroken ledematen en de behandeling van ontwrichtingen. Zij trokken van heinde en verre patiënten, die voor de behandeling vaak langere tijd in Jisp verbleven. Dat deze niet altijd even zachtzinnig te werk gingen blijkt uit de bijnaam van Willem Thaemsz, begin 17e eeuw, die luidde: 'de ijzeren duim'. Soeteboom merkt in de Zaanlandse Arkadia op: „Het was wonder wat die man niet uitwrocht en de luiden leden zijne handeling, vertrouwende genezende te worden" +Befaamde groep chirurgijns in het dorp Jisp, die zich gedurende de gehele 17e eeuw vooral bezighielden met zogenoemde 'dislocatiën' van botten en gewrichten, dat wil zeggen met het zetten van gebroken ledematen en de behandeling van ontwrichtingen. Zij trokken van heinde en verre patiënten, die voor de behandeling vaak langere tijd in Jisp verbleven. Dat deze niet altijd even zachtzinnig te werk gingen blijkt uit de bijnaam van Willem Thaemsz, begin 17e eeuw, die luidde: 'de ijzeren duim'. Soeteboom merkt in de Zaanlandse Arkadia op: „Het was wonder wat die man niet uitwrocht en de luiden leden zijne handeling, vertrouwende genezende te worden"Onder deze patiënten waren ettelijke hoogwaardigheidsbekleders, waaronder een Franse koning. Zowel [[ploegh|mr. Cornelis Ploegh]] (1624-1697) als ook leden van het geslacht Taems genoten bekendheid als ledezetter. Ploegh, die zo ver gevorderd was in de kunst verstuikte en gebroken ledematen weer in orde te brengen, als „weinige voor of na hem". Hoe zijn methode was, is echter voor het nageslacht onbekend gebleven.
  
 Jisp, sinds het jaar 1611 gescheiden van het naburige Wormer, zou weinig vermaardheid gekregen hebben, als de beroemde ledezetters er niet gewoond hadden, die wijd en zijd bekend stonden om hun kunst, mensen van hun lichaamsgebreken te genezen. In werken over heel- en ontleedkunde worden de ledezetters nauwelijks genoemd, wat wel enige verwondering wekt, daar zij indertijd tot ver over onze grenzen bekend waren om hun grote kunde. Wat wij van hen weten, danken we aan de plaatsbeschrijvers uit die tijd; bijvoorbeeld Claes Bruyn, die in zijn ‘Noordhollandsche Arkadia’ bij de vermelding van het dorp Jisp opmerkt:\\  Jisp, sinds het jaar 1611 gescheiden van het naburige Wormer, zou weinig vermaardheid gekregen hebben, als de beroemde ledezetters er niet gewoond hadden, die wijd en zijd bekend stonden om hun kunst, mensen van hun lichaamsgebreken te genezen. In werken over heel- en ontleedkunde worden de ledezetters nauwelijks genoemd, wat wel enige verwondering wekt, daar zij indertijd tot ver over onze grenzen bekend waren om hun grote kunde. Wat wij van hen weten, danken we aan de plaatsbeschrijvers uit die tijd; bijvoorbeeld Claes Bruyn, die in zijn ‘Noordhollandsche Arkadia’ bij de vermelding van het dorp Jisp opmerkt:\\ 
Regel 42: Regel 41:
 Hieruit blijkt, dat Willem Taemszoon scheepsheelmeester is geweest, of barbier, zoals men veelal zei. Het was in die dagen gebruikelijk, dat iemand, die het chirurgijnsvak gekozen had, begon met als scheepsheelmeester de bijzondere kundigheden te beoefenen. De schepelingen deden dienst als proefkonijnen. De overgespaarde gelden op het schip gebruikten zij om zich na korte of langere diensttijd hier of daar te vestigen.  Hieruit blijkt, dat Willem Taemszoon scheepsheelmeester is geweest, of barbier, zoals men veelal zei. Het was in die dagen gebruikelijk, dat iemand, die het chirurgijnsvak gekozen had, begon met als scheepsheelmeester de bijzondere kundigheden te beoefenen. De schepelingen deden dienst als proefkonijnen. De overgespaarde gelden op het schip gebruikten zij om zich na korte of langere diensttijd hier of daar te vestigen. 
  
-De ondervindingen, aan boord opgedaan, golden als een aanbeveling. Een stok, met de nationale kleuren beschilderd, werd dan boven de winkel uitgestoken, wat betekende, dat de daar wonende chirurgijn ook scheepsheelmeester geweest was. Dit uiterlijke kenteken kwam de klandizie ten goede.+De ondervindingen, aan boord opgedaan, golden als een aanbeveling. Een stok, met de nationale kleuren beschilderd, werd dan boven de winkel uitgestoken, wat betekende, dat de daar wonende chirurgijn ook scheepsheelmeester geweest was. Dit uiterlijke kenteken kwam de klandizie ten goede.  In zijn 'Arkadia' schrijft Soetebooom over Willem Taemsz het volgende: „Van Jisp komt mij vooreerst in het gemoet lopen een man waar men voor verschrikken zoude, die sulke harde vingers en handen heeft gehad, ja soo en hartig igemoet, dat hij de ellendige menschen armen en beenen brack en op ladderen bond, dat hun van benauwtheidt het sweet als een rivier langs de kinnebakken rolde en hoe dat de luyden kreeten en kermden, sonder barmhartigheydt scheen te zijn. Het was Willem Taemsz, in zynen tydt in vele landen en plaatsen seer vermaardt en bekendt. Hij was genoegsaam met kleine studie aan de konst gekomen, varende op een buis: hy heeft er veel ellendig gehandeld en heylzaaim genesen" 
 ===De ijzeren duim=== ===De ijzeren duim===
  
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/ledezetters.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:09
  • (Externe bewerking)