De grote armoede en het geestelijk verval aan het eind van de 18e eeuw leidden ertoe dat grote groepen verlichte burgers allerlei genootschappen stichtten met het doel de burgerij op te voeden. Hierbij speelden emancipatorische motieven bij de meeste genootschappen nog nauwelijks een rol en ging het er vooral om bij te dragen aan het herstel van orde en rust. Het belangrijkste genootschap dat werd gesticht is de
Maagd, de Dordtseplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMaagd, de Dordtse
Pelmolen te Oostzaandam. De windbrief werd gegeven in mei 1762 aan Cornelis van Dordt, die de in Oostzaandam afgebroken houtzaagmolen De Kat als pelmolen liet herbouwen. Hij werd in 1817 van zijn standplaats aan en ten westen van de Knie, achter het Vijzelaarspad. afgebroken en vervoerd naar Oudorp, waar hij als korenmolen Het Rode Hert werd herbouwd.
Maagd, de Dordtseplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMaagd, de Dordtse
Houtzaagmolen te Westzaandam, achtkante bovenkruier, ook de Snoek genoemd. De windbrief van de balkenzager werd gegeven in mei 1720 aan Anthony Knogh te Dordrecht. In augustus 1727 was hij eigendom van Anthony Snoeck. Hij heeft waarschijnlijk gestaan ten noorden van de tegenwoordige Langestraat. En werd gesloopt in 1746.
Maan, de Halveplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMaan, de Halve
Oliemolen en later doppenmolen De Halve Maan, te Oostzaandam, toebehorende aan de firma Kop en Wezel. De eerste vermelding dateert uit mei 1652, maar hij was al ouder. De molen heeft gestaan aan en ten oosten van De Poel, nabij Haaldersbroek, buitendijks, en werd op zondag 21 februari 1897, na een aantal jaren als doppenmolen dienst te hebben gedaan, als gevolg van het heetlopen geheel verbrand.
Maan, de Wassendeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMaan, de Wassende
Houtzaagmolen te Westzaandam, paltrok. De windbrief van de wagenschotzager werd gegeven in januari 1703. De molen heeft achter het Papenpad gestaan, ten westen van de Vaart, en werd na april 1714 gesloopt.
Cornelis Maarschalk, makelaar, CHU-lid, ontving zijn opleiding gedeeltelijk in Amsterdam waar hij in de handel werkzaam was. Hij vestigde zich later te Vreeland, waar hij lid werd van de gemeenteraad en wethouder. Van 5 februari 1909 tot 31 mei 1919 fungeerde hij als burgemeester van Koog aan de Zaan, later volgde een 18-jarige periode als burgemeester van Haarlem en lid van de gedeputeerde staten van Noord Holland. Cornel…
Maas, Bernardusplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMaas, Bernardus
Zaandam 25 april 1870 - Den Haag 10 augustus 1932
Bernardus Maas, beeldhouwer, die het grootste deel van zijn leven werkte in Den Haag, Rotterdam en Dordrecht.
Zaandam, 17 augustus 1913 - Amsterdam, 6 april 1988 Gerard Maas 1913-1988 Gerardus (Gerard) Maas, verzetsstrijder, lid van de gemeenteraad van Zaandam en Statenlid van Provinciale Staten voor de CPN, redacteur van De Waarheid.
Geboren in een arm bootwerkersgezin voelde Gerard Maas zich aangetrokken tot studie. Toen de oorlog naderde werd hij communist en maakte deel uit van de leiding van de illegale Zaanse CPN en werd in 1943 door verraad gepakt.
Maatschappelijk werkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMaatschappelijk werk
Algemene benaming voor de hulpverlening aan mensen, die op een of andere wijze in hun persoonlijk of maatschappelijk functioneren worden belemmerd. Doelstelling van het werk is om, uitgaande van gebruikmaking van de persoonlijke mogelijkheden van de 'cliënt', deze belemmeringen weg te nemen.
Landelijke vereniging, gesticht in 1829, met als doel het steunen van het praktisch en wetenschappelijk muziekonderwijs, het in stand houden van plaatselijke koorverenigingen en een bibliotheek.
De Maatschappij tot bevordering der Toonkunst is de oudste Nederlandse vereniging van muziekliefhebbers. In een tijd waarin het muziekleven laag werd gewaardeerd, heeft de vereniging daadwerkelijk bijgedragen aan de bloei van het Nederlands muziekleven onder m…
Nationale organisatie voor de volksontwikkeling in de breedste zin van het woord. In de wandeling kortweg het Nut genoemd. Het Nut heeft als nationale organisatie ook in de Zaanstreek vanaf het einde van de 18e eeuw grote invloed gehad, daarbij speelden de plaatselijke afdelingen (de Nutsdepartementen) een belangrijke rol.
De Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid in Zaandijk werd opgericht op 24 juni 1839. Initiatiefnemer was het departement Koog-Zaandijk van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. Dit departement benoemde in de vergadering van 30 mei 1838 een commissie om zowel in Koog als in Zaandijk een Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid op te richten, zoals die ook in andere plaatsen actief was. Tot commissieleden werden benoemd: ds. A.J. Berkhout en S…
In 1777 als economische tak van de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen opgerichte vereniging. Met als doel de vervallen nijverheid te stimuleren. In de Zaanstreek vanaf het moment van oprichting met departementen vertegenwoordigd.
Bedrijfstak, die zich bezig houdt met de vervaardiging van machines en apparaten (eigen producten, speciaal-machines), constructiewerk, reparaties en toelevering van (machine)onderdelen. In de Zaanstreek door 69 bedrijven in het zogenoemde 'klein metaal' uitgeoefend met een totaal van 1340 werknemers (excl *Artillerie Inrichtingen)
Zie: Hom, Stijfselfabricage en Economische geschiedenis geschiedenis 3.6.5.
Mak, Antonplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMak, Anton
Amsterdam, 21 juli 1926 - Wormerveer, 12 maart 2004
Gerardus Anton Mak, geneesheer-directeur van verpleeghuizen De Noordse Balk, De Rozenboom, Oostergouw en De Kogge. Plaatselijk en landelijk was hij actief binnen de VVD en studeerde af in de geneeskunde in 1955 aan de Universiteit van Amsterdam. Na zijn diensttijd werkte hij als huisarts in Amsterdam en was hij bestuurslid van de plaatselijke huisartsenvereniging. In 1967 volgde zijn benoeming tot geneesheer-directeur van de Noords…
Jisp Bekroning van de houten gevel van vele Zaanse huizen. Een verticaal balkje boven aan de top, waar windveren en waterborden samenkomen. Hoewel bedoeld als versteviging van de nokconstructie, werden de makelaars vooral bekend als versieringselement van de 17e eeuwse en latere woningen. De afbeelding rechts laat zien dat de (rietgedekte) sporenkappen van de dorpsbebouwing in Jisp halverwege de 17e eeuw vrijwel huis aan huis met een makelaar waren afgewerkt.
De werkzaamheden van een persoon zoals omschreven in artikel 62 van het Wetboek van Koophandel '...die, als zodanig beëdigd door de arrondissementsrechtbank, zijn bedrijf maakt van het verlenen van bemiddeling bij het tot stand brengen en het sluiten van overeenkomsten in opdracht en op naam van personen tot wie hij niet in een vaste betrekking staat, eventueel als beherend vennoot van een vennootschap of bestuurder van een rechtspersoon die dat bedrijf uitoefent'. Een makelaar was …
Schutsluis, de grens tussen Zaandam en Koog aan de Zaan. Vóór de bouw van de Mallegatsluis, was er iets zuidelijker een eerdere sluis in de Lagedijk. In 1634 werd deze verlegd naar de Breedweersloot. Vanaf toen kwam de naam Mallegatsluis in gebruik, de sloot kreeg de naam Mallegatsloot.
Man onder de beerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMan onder de beer
Cornelis Gerritsz. Jongekees, commandeur van walvisvaarder 'De Hoop op de Swarte Walvis', kreeg na een avontuur in 1668 de bijnaam 'de man onder de beer'. Bij een poging een ijsbeer te doden - de huid was een gewilde jachttrofee - werd hij plotseling door het al doodgewaande dier besprongen en bedolven. Hij kon ternauwernood worden gered.
Man, de Reizendeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMan, de Reizende
Houtzaagmolen te Oostzaandam, vermoedelijk bovenkruier. De windbrief van de vermoedelijke balkenzager werd gegeven in april 1641. Hij heeft gestaan aan en ten noorden van De Poel, en werd gesloopt vóór april 1742. Op zijn erf werd later pelmolen De Witte
Mandele, Anneke van deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMandele, Anneke van de
(Bergen, 14 juni 1938)
Beeldend kunstenaar, grafica, opgeleid aan het instituut voor kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam,. Ze woont en werkt in Assendelft (atelier in Amsterdam). Van de Mandele kreeg bekendheid door etsen, soms van ongewoon groot formaat en zeefdrukken.
Installatiebedrijf in Wormerveer. Het bedrijf werd opgericht in 1967 door P.A. Mandjes in Purmerend en werd eind 1969 verplaatst naar Wormerveer.
Mandjes verwarming, dat in 2011 failliet werd verklaard, was actief op het gebied van industriële warmte-, lucht- en koeltechnische installaties in velerlei vorm, utiliteitswerk (scholen, gymnastiekzalen, kantoren en woningbouw) en service-verlening.
Manen Pieters, Jos vanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigManen Pieters, Jos van
Zaandam 21 maart 1930 - Ede 1 februari 2015
Jos van Manen Pieters, romanschrijfster, was één van de meest gelezen schrijfsters in Nederland. Haar eerste roman, En de tuinfluiter zingt, schreef zij op 22-jarige leeftijd.
Sientje Pieters werd geboren in Zaandam. Op jonge leeftijd verhuisde ze naar Ede waar haar vader boekhouder en later directeur van het gas- en waterleidingbedrijf was. Sientje had een oudere zus en twee jongere broers, bezocht de School met de Bijbel en …
Vroeger bij het 'matigelen' ('gladmaken') van het wasgoed gebruikte smalle (vlakke of bolle) planken, waarmee met kracht over de rollen in de mangelpers werd gewreven. Het werd traditie deze mangelplanken met ornamenten, rozetten, spreuken, versjes enz. te versieren.
Wormerveer, 17 mei 1867 - Amsterdam, 30 januari 1956
Gerrit Mannoury was een wiskundige en filosoof die tevens sociaal bewogen en politiek actief was.
wiskundige filosoof onderwijzer
Mans, Janplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMans, Jan
Heerlen 9 april 1940
Waarnemend burgemeester vaan Zaanstad tussen 12 september 2005 tot 15 april 2006. Mans was bekend om zijn krachtdadige optreden als burgemeester van Enschede tijdens de vuurwerkramp. Hij werd waarnemend burgemeester omdat
Miel Mans is een Nederlandse voetballer. De middenvelder debuteerde vijf minuten voor tijd als prof bij FC Volendam op 23 februari 1997 tijdens een wedstrijd tegen Fortuna Sittard. In 1999 vertrok hij naar AZ. Na vijf seizoenen werd hij van 2004 tot 2007 verhuurd aan MVV.
Mans, Willemplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMans, Willem
Zaandam 6 juni 1915 - Zaandam 21 mei 2010
Bestuurder van de CPN, fractievoorzitter voor en na de Tweede Wereldoorlog. Willem Mans was bij het uitbreken van de oorlog voorzitter van de afdeling Zaandam van de CPN.
In 1942 moest hij onderduiken. Hij werkte als instructeur van de illegale CPN in de Zaanstreek, de kop van Noord-Holland en Kennemerland, maar werd in januari 1945 in Beverwijk gearresteerd. Hij werd op transport naar Duitsland gesteld, wist uit te breken en dook opnieuw…
Bedrijfstak waarbij een vervangingsmiddel van boter wordt vervaardigd uit ondermelk en een mengsel van dierlijke of plantaardige oliën en vetten. De belangrijkste fase in het productieproces, in 1869 uitgevonden door de Fransman Mège-Mouriés, is het emulgeren (=karnen). Het product mag geen hoger smeltpunt hebben dan 42 graden, aangezien het anders niet in de mond zou smelten.
Maria Magdalena kerkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMaria Magdalena kerk
De Maria Magdalenakerk aan de het Papenpad in Zaandam is een voormalige Oud-Katholieke kerk. De kerk heeft tot 1978 dienst gedaan. In dat jaar werd het gebouw overbodig omdat de oudkatholieke parochie van Zaandam samenging met die van Krommenie.
In 2019 werd de kerk verkocht aan het violistenechtpaar Mathieu van Bellen en Maria Milstein. De kerk wordt, onder de naam Muziekhaven, een locatie waar jonge musici in alle rust kunnen repeteren. De voormalige pastorie krijgt een …
Dorpje in de Markerpolder, bij de Starnmeer, aan de Markervaart, daarvan slechts door de provinciale weg gescheiden. Markenbinnen ligt ten noorden van Wormerveer, behoort bestuurlijk tot Alkmaar, maar van oudsher zijn de bewoners meer op de noordelijke Zaanstreek georiënteerd. Tot en met 31 december 2014 was Markenbinnen nog onderdeel van de gemeente Graft-De Rijp, die op 1 januari 2015 is opgegaan in de gemeente Alkmaar. Weer daarvoor viel Markenbinnen bestuurlijk onder Uitgeest.
Kanaal van 6,8 km lengte, verbinding tussen de Tochtsloot (de korte vaart waarop zowel de Zaan als de Nauernase Vaart eindigen) en het Noordhollands Kanaal.
De Markervaart maakt deel uit van de ringvaart om de in 1643 drooggelegde Starnmeer. Het kanaal wordt als vaarweg door de beroeps- en pleziervaart gebruikt. Het meest noordelijke (en langste) gedeelte, vanaf het punt waarvan men naar het westen via de
De markt vindt haar oorsprong in het in de Middeleeuwen aan sommige steden toegekende privilege van het stapelrecht. Op de plaatselijke week- of jaarmarkten, de zogenaamde geografische markten, treffen we producten, waaronder dieren, kopers en verkopers aan.
De houthandelaar Jacob Kaan liet dit houten herenhuis in 1850 bouwen op de kop van de zojuist aangelegde Marktstraat in Wormerveer. Zijn aanvankelijk florerend bedrijf ging failliet en Remmert Laan kocht het huis in 1881 voor zijn 21-jarige dochter Cornelia, toen zij zich verloofde met de sedert 1879 te Wormerveer gevestigde arts dr. Pieter Cornelis Korteweg. Korteweg genoot vooral bekendheid als malariaspecialist. Hij was de oprichter van het inmiddels weer gesloopte
Marle, Machiel vanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMarle, Machiel van
Zaandam, 8 april 1915 - Limmen, 6 april 1945
Machiel, Giel van Marle, in augustus 1939 gemobiliseerd als zeemilicien/matroos 2e klasse bij de Koninklijke Marine duikbootdienst, was op 12 mei 1940 één van de begeleiders van het prinselijk gezin naar IJmuiden. Na de demobilisatie werd hij expeditiechef/bedrijfsleider/medevennoot van v.o.f. Handelsonderneming Jaléma in Koog aan de Zaan. Eind april 1943 meldde hij zich niet voor terugkeer in Duitse krijgsgevangenschap.
Spijkerboor 28 juli 1919 - Spijkerboor 20 januari 2000
Raadslid en wethouder van Jisp. Veehouder Klaas Marrees werd in 1958 voor Gemeentebelangen wethouder van Jisp, wat hij tot 1990 bleef. Eerder was hij in 1953 al tijdelijk raadslid en wethouder geweest.
Mars, Fransplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMars, Frans
Zaandam 22 februari 1903 - Wormerveer 26 mei 1973 Frans Mars (rechts) geflankeerd door zijn vriend Pieter Boorsma Beeldend kunstenaar, onderwijzer te Wormerveer, heemkunde-ambtenaar van Zaandam en belangrijk initiatiefnemer tot behoud van het streekeigen. Frans Mars bekwaamde zich van 1923 tot 1928 in de schilderkunst met lessen van de Vlaming Arthur Verbeeck. Hoewel hij zich tot een bekwaam, in impressionistische trant werkend. vakman ontwikkelde, koos hij voor het onderwijs. In 19…
Marsman, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMarsman, de
Grieks: martus = getuige, personen die hun leven offerden voor trouw aan hun geloof of denkbeelden. Meestal geschiedde dit na een gerechtelijke procedure, waarbij martelingen eerder regel dan uitzondering waren, die eindigde in een terdoodveroordeling.
Martens, Josplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMartens, Jos
Hoorn, 6 maart 1985
Jos Martens volgde als zevenjarige orgellessen bij Bas Westerhof en volgde compositielessen bij Caroline Ansink in Lelystad. Na de studie Kunst, Cultuur en Amusement studeerde hij compositie aan het Artez-conservatorium te Zwolle waar Alex Manassen zijn hoofdvakdocent was.
Martin Heijnenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMartin Heijnen
Wormerveer 1961,
Beeldend kunstenaar, die woont en werkt in de Zaanstreek. Afgestudeerd aan de Hoge school voor de Kunsten te Utrecht in 1991 als autonoom beeldend kunstenaar, richting schilderen. De laatste jaren ontstaan series schilderijen waarbinnen het landschappelijke (het waterige polderlandschap met daarin verwerkt menselijke ingrepen in en op het landschap) in combinatie met abstractie en ruimte beleving, motieven zijn om tot verbeelding te komen.
Amsterdam 21 oktober 1898 - Vught 7 juni 1945 Gerke Gerrit Mastenbroek 1898-1945 Gerke Gerrit Mastenbroek, getrouwd met Hendrikje Kamst, woonachtig te Krommenie aan de Heiligeweg 116, was werkzaam bij de Verenigde Blikfabrieken van Krommenie. Hij behoorde tot de 700 stakers die het werk op 30 april 1943 spontaan hadden neergelegd vanwege het getekende besluit, dat Nederlanders, die in de meidagen van 1940 in militaire dienst waren geweest, nu in krijgsgevangenschap zou…
Tak van nijverheid, nauw verwant met de scheepsbouw en het timmerbedrijf, die op kleine schaal in de Zaanstreek is beoefend. Masten zullen voor het overgrote deel op de scheepswerven zijn gemaakt.
Maten en gewichtenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMaten en gewichten
In de Zaanstreek zijn op bescheiden schaal eigen maten en gewichten gebruikt. De meeste waren echter afkomstig uit Amsterdam, Haarlem, Alkmaar en de Hondsbos, terwijl voorts gebruik werd gemaakt van de zogeheten Rijnlandse roeden.
in Westzaan en Zaandam in de 17e, 18e en 19e eeuw. De familie Mats stamt af van Arian Cornelisz Volger (gest. 1609), van wie Claes Arisz Caescoper (1650-1729) in zijn 'Journaal' (zie: Dagboeken journaals) schreef dat hij voor zijn trouwen tot de Roomschgezinden behoorde', maar tot inkeer kwam, en te Alkmaar in plaats van een roodlakenschen hemdsrok een bijbel kocht en tot de
Beeldend kunstenaar, schilder, aquarellist, graficus (etsen en litho's). Jelus Matser werd opgeleid aan de Gerrit Rietveld-academie in Amsterdam. Hij woonde en werkte in Zaandam en was daar vele jaren als docent verbonden aan
Matsman, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMatsman, de
De Matsman, pelmolen te Koog, de windbrief werd gegeven in februari 1747 aan Claas Mads. De molen heeft gestaan aan en ten oosten van De Watering, iets ten noorden van de Relkenpadsloot. Hij werd in de nacht van 11 op 12 september 1903, na blikseminslag, door brand verwoest. Bij het korte, doch hevige onweer sloeg de bliksem in de doppenmolen De Matsman in het veld te Koog aan de Zaan en toebehorende aan de heer J. Groot te Zaandam. De molen brandde tot de grond af met een grote par…
Mauve, Antonplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMauve, Anton
(Zaandam, 18 september 1838 – Arnhem, 5 februari 1888)
Beeldend kunstenaar, schilder, aquarellist en etser, zoon van de doopsgezinde predikant Willem Carel Mauve (1803-1869) en Elisabeth Margaretha Hirschig (1805-1876), een nicht van Antonius Hirschig, grootvader van Anton Hirschig, die de laatste dagen van
mayplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBron voor de wijzigingen : --- Kelvin Voskuyl 2016/02/09 09:50
May, Christiaan (Chris)plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMay, Christiaan (Chris)
Zaandam 23 maart 1911 - Zaanstad 25 augustus 1975
Beeldend kunstenaar, schilder en etser. Chris May, van beroep verwarmingstechnicus, was als schilder autodidact. Hij maakte verdienstelijke landschappen en stillevens en was lid van de vereniging
Maynstroom, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMaynstroom, de
Houtzaagmolen in Westzaandam, paltrok. De enige vermelding van de wagenschotzager dateert uit mei 1744, hij kwam toen in slopershanden. Hij heeft vermoedelijk gestaan achter het Papenpad.
Producent van en groothandel in medicijnen in Zaandam. Voorloper van Medicopharma, dat in 1991 failliet ging, was de farmaceutische onderneming Sanopharma, die in 1947 werd opgericht.
De aandeelhouders van deze nv droegen in 1952 de aandelen over aan de stichting Apotheek Hulp Artsen, die in september 1951 was opgericht. In 1955 werd de stichtingsvorm omgezet in een nv. De aandelen werden geplaatst bij de in de stichting deelnemende artsen. Door statutenwijziging werd in 1972 de n…
Wormerveer, 11 juni 1914 - Wormerveer, 17 februari 1945
Nicolaas Bastiaan (Klaas) Meegdes woonde tijdens de oorlog aan de Wormerveerse Transvaalstraat 45, getrouwd en vader van vier jonge kinderen. Hij verhuurde bakfietsen en handkarren, handelde in groente en fruit maar stond bij de illegaliteit ook bekend als leverancier aan de Wehrmacht.
Meer, firma J. van derplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMeer, firma J. van der
Levensmiddelenbedrijf in Zaandijk. Hier vermeld omdat het als oudste Zaanse kruidenierswinkel in de Zaanstreek (opgericht in 1816) onafgebroken van vader op zoon is voortgezet.
Meer, Lucas van derplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMeer, Lucas van der
Zaandijk 28 oktober 1881 - Breda 13 december 1949
Lucas van der Meer, beeldend kunstenaar, beeldhouwer, kreeg zijn opleiding aan de Normaalschool voor Tekenonderwijs in Amsterdam en zette zijn studies voort aan de Rijksacademie. Hij werkte in Amsterdam aan de restauratie van het Paleis op de Dam, werd te Delft opgeleid voor hersteller van beeldhouwwerken en van 1920 af in Breda, waar hij gedurende bijna 30 jaar belast was met de restauratie van beelden in en aan de histori…
Handelsonderneming in Wormer. In november 1970 in Wormerveer opgericht door bv Kunstdrukkerij Mercurius te Wormerveer en deel uitmakend van de Mercurius Groep Wormerveer bv.
Belangrijkste handelsproducten zijn diagramschijven, -stroken en -rollen voor elk zelfregistrerend instrument, alsmede vouwboekjes daarvoor. Verder de daarbij behorende registreerpennen, inktmaterialen, toebehoren voor computers en printers zoals diskettes, magneetbanden, magneetcassettes, printerpapier en co…
Meeuw, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMeeuw, de
Oliemolen in Jisp. De eerste vermelding dateert uit augustus 1736. De molen was vermoedelijk aanzienlijk ouder. Hij heeft gestaan aan de Noorderganssloot, en werd voor oktober 1861 gesloopt.
Toen er nog geen bars, dancings en disco's bestonden, was er in de Westzijde in Zaandam, op zaterdag- en zondagavonden en nog eens midden in de week op woensdagavond, meidenmarkt, aldus Dirk Jan de Groot in zijn boek Paipekoppies, herinneringen van omstreeks 1920.
Oorspronkelijk Germaans feest ter ere van de godin Maya, later geïntegreerd in het rooms-katholieke geloof.
De reformatie ten spijt werd de Meiendag tot ver in de 17e eeuw gevierd. Op de eerste mei werd de mooiste boom van zijn oude plaats weggehaald en elders neergezet. Mogelijk herinneren de takken die tijdens
In 1889 nam de toen pas opgerichte 'Tweede Internationale' (de socialistische Arbeiders-Internationale) het besluit om voortaan op de eerste mei in alle landen demonstraties te houden voor de invoering van een 8-urige werkdag. In korte tijd werd dit een internationale traditie, die al gauw een feestelijk karakter kreeg. In de 'rode Zaanstreek' werd het meifeest voor het eerst in 1890 gevierd. De eerste jaren hadden de bijeenkomsten alleen in Zaandijk plaats.
Voormalige drukkerij in Wormerveer met verschillende dochterondernemingen. In 1983 opgeheven wegens faillissement.
Drukkerij Meijer behoorde in de jaren zestig en zeventig tot de meest gerenommeerde grafische bedrijven van ons land. De onderneming stond bekend om de hoge kwaliteit van de geleverde drukwerken, werkte met bekende ontwerpers zoals Dick Elffers en Mart Kempers en beschikte over een uitgebreid en hoogwaardig machinepark en bijzonder vakbekwaam en gemotiveerd …
Journalist, hoofdredacteur van De Typhoon van 1945 tot midden 1979, bestuurslid van (inter)nationale persorganisaties.
Cees Meijer begon zijn journalistieke loopbaan, na de Kweekschool te Amsterdam, voltooid in 1934, bij Wiering's Weekbladen. Vervolgens werkte hij bij het Utrechts Nieuwsblad, de Waterlander en de Noord-Amsterdammer. Door een fusie van de uitgever van deze laatste twee bladen met de Zaandamse uitgeverij
Meijer, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMeijer, de
Blauwselmolen in Westzaan. Hij werd vermoedelijk gebouwd in 1728, heeft gestaan in de Krabbelbuurt, ten westen van de weg. De molen werd in 1753 door brand verwoest, herbouwd en in 1810 gesloopt.
Meijer, Gerhardplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMeijer, Gerhard
Zaandam 15 maart 1914 - Koog aan de Zaan 3 juli 1989
Zangpedagoog Gerhard Heinrich Willi Meijer ging toen hij 23 jaar was naar Duitsland waar hij bij de Rothenburger Atemschule een opleiding in adembeheersing volgde.
Hij nam daarna in Berlijn privélessen bij opera-zangers. Na zijn terugkeer vestigde hij zich als zangpedagoog in Koog. Tot zijn leerlingen behoorden onder anderen Wim Sonneveld, Milly Scott en Jan Derksen.
Meijer, Janplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMeijer, Jan
(Amsterdam-Sloterdijk 1936)
Raadslid en wethouder voor de Partij van de Arbeid in Oostzaan. Jan Meijer werd in maart 1973 raadslid. Voordien was de adjudant bij de gemeentepolitie in Amsterdam vier jaar secretaris van de afdeling Oostzaan van de PvdA.
Meijier, Willem deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMeijier, Willem de
Arnhem 20 juli 1836 - Arnhem 23 maart 1909 Willem de Meijier Willem de Meijier, ook de Meyier, behaalde in 1862 zijn theologie examen aan de hogeschool in Leiden na een eerdere poging om af te studeren in de letteren. Hij werkte als modern predikant van 1862 tot 1868 in de Nederlandse Hervormde Kerk te Arkel en van 1868 tot 1878 bij de Nederlands Hervormde kerk te Wormerveer. Hij trouwde in 1867 met Grietje Laan.
Meijns, Albert Wznplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMeijns, Albert Wzn
Wormerveer 25 november 1880 - Zaandam 12 maart 1969
Albert Meijns, amateur-dirigent, van beroep melkboer, ontving zijn basisopleiding bij meester Zijlstra (zie: Muziek 3.2.). Als dirigent-autodidact arrangeerde hij veel symfonische werken voor harmonie- en fanfareorkest en componeerde hij diverse werken voor de lagere afdelingen. Meijns was mede-oprichter en dirigent van de harmonie Ons Genoegen in Wormerveer van 1904 tot 1964.
Meijns, Elsplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMeijns, Els
(Wormerveer, 1 januari 1945)
Beeldend kunstenaar, beeldhouwster in Westzaan. Els Meijns was leerlinge van de Gooise Academie voor beeldende kunsten en ontving op Atelier '63 (Haarlem) lessen van onder meer Wessel Couzijn. Voorts studeerde zij aan de Brooklyn Museum Art School o.l.v. Toshio Odate. Zij kreeg daartoe een studiebeurs.
In de 19e eeuw aan het Vinkenpad in Zaandam gevestigde school, opgericht als Jonge Juffrouwenschool in 1839. Op het terrein is later het (inmiddels ook weer verdwenen) politiebureau van Zaandam (Vinkenstraat) gebouwd.
Op deze kost- en dagschool voor meisjes werd les gegeven in Nederlands, Frans, Duits, Engels, aardrijkskunde, geschiedenis en vrouwelijke handwerken. In 1877 - elf jaar na de stichting van de gemeentelijke HBS, die meisjes-leerlingen 'wegzoog' - bezochten nog 50 jon…
Lambert Melisz, hoofdpersoon in een naar verluidt waar gebeurd verhaal uit de Spaanse Tijd. Volgens dit verhaal was Melisz een Westzaner die, zoals het grootste deel van de bevolking op 20 februari 1574, op schaatsen op de vlucht sloeg voor de naderende Spaanse troepen.
Melkpot, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMelkpot, de
Oliemolen in Westzaandam. De windbrief werd gegeven in maart 1695. Rijkelijk laat, want de molen wordt al vermeld in oktober 1692.
De molen heeft gestaan aan en ten zuiden van de Mallegatsloot, ten westen van en dicht bij de tegenwoordige spoorlijn. In maart 1887 kwamen zijn as en roeden omlaag, waardoor een van de werklieden werd gedood. De molen werd hersteld, maar werd in 1893 gesloopt.
's-Gravenhage 25 december 1868 - Theresienstadt 3 juni 1944
Eerste propagandist voor de SDAP in de Zaanstreek, eerste sociaaldemocraat in de gemeenteraad van Zaandam, redacteur van het Radicaal Volksblad en De Voorpost, raadslid in Utrecht, lid van Provinciale Staten van Utrecht, lid van de Eerste en de Tweede Kamer.
De Romeinse naam voor de god van de handel, bij de Grieken Hermes geheten. Mercurius werd veelal afgebeeld met een 'caduceus', een gevleugelde slangenstaf.
Ook de afgebeelde godsfiguur zelf werd dikwijls voorzien van kleine vleugeltjes, zowel op het hoofddeksel als aan de voeten. De afbeeldingen bleven niet tot de oudheid beperkt. In de Westerse wereld kwamen afbeeldingen van Mercurius in latere eeuwen veelvuldig voor. In ons land gebeurde dat in de 17e en 18e eeuw aan of in bouwwerk…
Naam van de eerste stoomboot, die een passagiers- en vrachtdienst tussen Zaandam en Amsterdam onderhield. De eerste reis werd op 18 juli 1826 gemaakt. Het schip werd in 1831 gebruikt voor het bezoek aan Zaandam van Koning Willem I en zijn schoondochter, de Russische prinses Anna Paulowna Romanow. Hoe bijzonder een stoomboot in die tijd was, blijkt uit het in de marge afgedrukte lied 'De Eer der Stoomboot bezongen', een gedicht van maar liefst negen coupletten.
Bundeling van grafische bedrijven in Wormerveer, bestaande uit 12 werkmaatschappijen en twee participaties. De onderneming werd op l mei 1924 opgericht in Wormerveer als de N.V. Elektrische Handels- en Kunstdrukkerij en Labelindustrie Mercurius v/h C. Blank. Oprichters waren C. Blank, C. Woudt, D. Woudt en enkele familieleden.
Mercurius, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMercurius, de
Vermoedelijk liberale weekkrant, waarschijnlijk het eerste periodiek verschijnende blad in de Zaanstreek. Over De Mercurius is niet meer bekend dan dat het ergens in de jaren dertig van de 19e eeuw verscheen en na een jaar wegens gebrek aan belangstelling uit de handel werd genomen.
Bouwbedrijf in Zaandam en aanvankelijk in Wormerveer. Het bedrijf werd opgericht in 1931 door metselaar-aannemer M.C. Minnesma.
In 1955 werd door de oprichter en zijn zoon M.C. Minnesma (de huidige directeur) een vennootschap onder firma opgericht, die in 1960 werd omgezet in een commanditaire vennootschap. De omzetting in NV had in 1971 plaats, weer later werd het bedrijf een BV.
Merke, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMerke, de
Meer in de polder van Wormer. ten noorden van het Zwet. De sloot, die van het Zwet naar De Merke (ook wel De Marke, Merken of Marken) loopt heet het Merkenrif.
Het meertje is waarschijnlijk ontstaan door zee-invloeden voor de 14e eeuw. Daarna werd het door afkalving groter. Uit de naam zou misschien kunnen worden afgeleid dat het goed viswater was. Een 'merk' was namelijk ook een maataanduiding voor vis.
Beeldend kunstenaar. Aanvankelijk alleen textielontwerper, later ook kunstschilder.
Ank Mes kreeg haar opleiding aan het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam. Zij woonde en werkte in Wormer, Amsterdam, Denemarken en Frankrijk, later in Alkmaar. Naast ontwerpen van dessins voor de textielindustrie maakt zij abstracte olieverfschilderijen.
Mes, Hanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMes, Han
Koog aan de Zaan, 30 november 1936
Hanny (Han) Mes, beeldend kunstenaar, schilderijen, tekeningen, etsen en litho's. Han Mes werd opgeleid aan het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam. Zij woont en werkt, met een onderbreking van enige jaren Parijs, in Amsterdam. 'Zij is een zeer oorspronkelijk en eigenzinnig schilderes. Na het succes van haar vroegere, speelse en vaak geestige werk heeft ze de moed gehad om zich in plaats van in het openbaar te herhalen, in stilte ve…
Tak van nijverheid, waarbij metalen zoals ijzer, koper, brons, aluminium en tin in ovens worden gesmolten om ze vervolgens in enigerlei vorm te gieten.
De metaalgieterij is in de Zaanstreek steeds van bescheiden omvang geweest. In 1849 noemde
metaalgieterijplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAanmaken Lemma metaalgieterij De Ruiter
De tak van nijverheid waarbij metalen als grondstof worden gebruikt. Hierbij worden veel verschillende bewerkingen toegepast zoals gieten, walsen, trekken. torsen, smeden, persen, draaien, schaven, boren, frezen, slijpen, lassen, klinken en solderen.
Metelerkamp, Carel Philipplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMetelerkamp, Carel Philip
Muiden, 11 november 1843 - Arnhem, 15 maart 1895
Carel Philip Metelerkamp, industrieel, waarnemend burgemeester Wormerveer en Westzaan van 15 december 1873 tot 1 augustus 1876, hij vertrok naar Arnhem, waar hij directeur van het waterleidingbedrijf werd. Hij was de eerste niet-Zaankanter die de de gemeenteraad van Wormerveer voorzat. Hij vervulde eveneens de rol van gemeenteraadslid van Amsterdam en directeur van verschillende Waterleiding-Maatschappijen.
Raadslid vanaf 1935 van de gemeente Zaandam en wethouder vanaf 1956 tot 1974.
Dirk Metselaar werd op twaalfjarige leeftijd lid van de Arbeiders Jeugd Centrale. Zes jaar later werd hij lid van de SDAP, en weer zes jaar later werd hij penningmeester van de afdeling Zaandam van deze partij. In september 1935 kwam hij, 26 jaar oud, in de gemeenteraad van Zaandam. Hij bleef daarin zitting houden tot de ontbinding van de raad door de…
Dirk Metselaarhaven in de Zaandamse Achtersluispolder gegraven haven van ongeveer 500 meter lengte en 120 meter breedte, die dit industriegebied aan de zuidzijde toegankelijk maakt voor kleine zeeschepen. De haven is vernoemd naar Dirk Metselaar, raadslid vanaf 1935 van de gemeente Zaandam en wethouder vanaf 1956 tot 1974.
Tak van nijverheid waarin fabrieksmatig of op ambachtelijke manier meubelen worden vervaardigd van hout, metaal, kunststof en combinaties hiervan. De producten zijn veelsoortig. Er worden o.a. opbergmeubels, zit- of ligmeubels, tafels, accessoires voor huiselijk gebruik gefabriceerd, als ook meubels bestemd voor kantoren.
Nijkerk 19 februari 1894 - Zaandam 22 mei 1968 Jacobus Johannes Meulenkamp 1894-1968 Jacobus Johannes Meulenkamp, raadslid en wethouder van Zaandam. Meulenkamp maakte bijna een kwart eeuw deel uit van de Zaandamse gemeenteraad. Op 5 september 1939 nam hij daarin zitting namens de
Mever, Arie vanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMever, Arie van
Zaandam 27 januari 1899 - Heiloo 25 april 1978
Adriaan Pieter (Arie) van Mever, beeldend kunstenaar, kunstschilder, aquarellist, tekenaar, graficus en concertzanger. Arie van Mever ontving zijn opleiding aan de Rijksacademie voor beeldende kunsten in Amsterdam van 1923 tot 1929. Bovendien studeerde hij aan het Conservatorium, eveneens in Amsterdam, en volgde hij de opleiding tot onderwijzer.
Mever, Piet vanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMever, Piet van
Zaandam 27 januari 1899 - Zaandam 11 mei 1985
Pieter Adriaan (Piet) van Mever, dirigent en componist, Zaandammer van geboorte, studeerde reeds op negenjarige leeftijd viool. Hij werd opgeleid voor onderwijzer, maar zijn liefde voor de muziek kreeg steeds meer de overhand en spoedig na het behalen van de hoofdacte zegde hij het onderwijs vaarwel. Hij studeerde viool bij Louis Zimmermann, concertmeester van het Concertgebouworkest. Naar vrijwel alle gebieden van de toonkunst ging…
Mever, Pieter vanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMever, Pieter van
Leerbroek 2 maart 1865 - Koog aan de Zaan 21 november 1944
Hoofd van een school, voorvechter van het volksonderwijs, van 1927 tot 1931 wethouder voor onderwijs en de geneeskundige dienst in Zaandam, tevens loco-burgemeester.
Pieter van Mever was secretaris-penningmeester van het landelijk fonds Tot steun aan Volksonderwijs en het Zaanlands Schoolfonds. Hij redigeerde het maandblad Jeugd en Beroep, uitgegeven door de Nederlandse vereniging ter bevordering van voorlichting bij…
Machinefabriek en -handel in Oostzaan. Het bedrijf ontstond in 1959, toen P. Meyn sr. de smederij Buishand in Oostzaan overnam.
Hij begon met drie werknemers. Aanvankelijk hield het bedrijf zich bezig met de constructie en het onderhoud van landbouwwerktuigen in de Zaanstreek, later ook op het gebied van de toen nog primitief werkende pluimvee-industrie en de gehele voedingsmiddelenindustrie.
Productiebedrijf van bindmiddelen voor de levensmiddelen-, textiel- en papierindustrie. In 1951 gevestigd in de panden van de voormalige rijstpellerij De Phenix aan de Oostzijde en langs de Zaan te Zaandam.
De Meypro is een 'hydrocolloïden-fabriek', een bedrijf dat via een technisch procedé en met behulp van veel water natuurlijke grondstoffen oplost en vervolgens tot bindmiddelen indikt. Aanvankelijk werden de pitten van de Johannesbroodboom verwerkt, tegenwoordig bepaalt men zich t…
Middel, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMiddel, de
Buurtnaam voor een deel van noordelijk Westzaan (van het Weiver tot aan de Nauernase Vaart bij Krommenie) en vroeger ook van Wormer (midden in het dorp).
De Middel van Westzaan zal zich vóór het graven van de Nauernase Vaart waarschijnlijk tot het Krommenieër Weiver hebben uitgestrekt. In tegenstelling tot Westzaan is in Wormer de naam Middel verdwenen. De naam Middentil is nog wel in gebruik om een nieuwbouwwijkje aan te duiden.
Ondernemersgeslacht, in de 16e eeuw door geloofsvervolging uit de omgeving van Sittard verdreven en na een zwerftocht via Antwerpen, Middelburg en Delfshaven in de Zaanstreek gekomen.
In 1660 vestigde Johan Dirkszoon Middelhoven zich in Zaandam en later Krommenie en vond daar aansluiting bij zijn doopsgezinde geloofsgenoten, onder wie hij ook als leraar werkte. Hij was de vader van een talrijk geslacht, dat zich bezighield met verschillende takken van handel, molenindustrie en rede…
Middelinger, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMiddelinger, de
Watermolen te Westzaan, zie: Het IJzeren Varken, Het
Middelmolen, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMiddelmolen, de
Meelmolen in Wormer, eerder De Loen genoemd. De windbrief werd gegeven tussen 1584 en 1601.
Standplaats, jaar en wijze van verdwijnen zijn onbekend. In 1677 werd het erf van de afgebroken molen verkocht, maar hij werd blijkbaar weer herbouwd, want hij wordt vermeld in een stuk uit 1679.
Langzamerhand verouderde aanduiding van de maatschappelijke klasse van kleine zelfstandigen. Een groep die tijdens de klassenstrijd van voor en na de eeuwwisseling noch bij de arbeiders noch bij de kapitalisten kon worden ingedeeld.
De middenstand bevond zich daartussen, vandaar de naam. Gaandeweg werd een onderscheid gemaakt tussen 'oude' en 'nieuwe' middenstanders. Tot de nieuwe middenstand werden de onzelfstandige hogere employees van bedrijven alsmede ambtenaren gerekend. Doorg…
Stuk land dat aan de gemeente (de 'meent' of 'mient') toebehoort. Een gemeenschappelijke weide.
In de Middeleeuwen en in iets mindere mate in de Nieuwe Tijd was gemeenschappelijk land in geheel West-Europa een gebruikelijk verschijnsel. Op dit land kon iedere ingezetene zijn vee laten grazen, hout sprokkelen, een beperkt stuk land hooien of wilde vruchten plukken. In de Zaanstreek zal het (weinige) mientland voornamelijk hooiland zijn geweest. De Buitenkaag bij Assendelft heeft het langs…
Mier, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMier, de
Pelmolen te Oostzaandam. zie: De Bleker, de ( I )
Mieuw, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMieuw, de
In ruime betekenis elke verandering van woonplaats. In engere en meer gebruikelijke zin wordt er het wegtrekken van bevolkingsgroepen en soms zelfs de hele bevolking mee bedoeld.
De redenen van migratie kunnen zeer verschillend zijn. In de geschiedenis zijn vrijwel altijd en overal ter wereld (delen van) bevolkingen weggetrokken, omdat de bodem te weinig opbracht of uit andere economische noodzaak, wegens politieke vervolging (zelfs gedwongen emigratie kwam en komt voor), door natuurr…
Mildheid, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMildheid, de
Hennepklopper in Krommenie. Hij kwam in 1616 in bedrijf. Hij heeft gestaan aan en ten noorden van Krommeniehorn en kwam in mei 1806 in slopershanden.
Slavomir Miletić. Foto Jan Lapère Joegoslavië, 3 april 1930
Beeldhouwer. In de Zaanstreek vooral bekend om het conflict met de gemeente over zijn beeld De Houtwerker.
Slavomir Miloservic Miletić, studeerde aan de Academie voor Beeldende Kunsten te Belgrado. In 1959 kreeg hij een studiebeurs om aan de Académie des Beaux-Arts de l'Institut de France te studeren.
Sinds 1981 de naamgeving van de reinigingsdienst van de gemeente Zaanstad. Aanvankelijk reinigings- en ontsmettingsdienst en later dienst reiniging, milieuhygiëne en centraal vervoer geheten.
De dienst is verdeeld in drie hoofdafdelingen, te weten afvalstoffen en transport, milieu en algemene zaken. Onder de hoofdafdeling afvalstoffen en transport vallen de onderafdelingen reiniging, centraal vervoer en vuilverbranding. Onder de hoofdafdeling milieu vallen de onderafdeling…
Het dichtslibben van waterwegen - met name Voor- en Achterzaan - vormt voor de Zaanstreek een voortdurend probleem. Hoewel tegenwoordig de technische middelen voorhanden zijn om de vaarwegen op diepte te houden, is de toepassing ervan dermate kostbaar dat de verschillende overheden de verantwoordelijkheid voor het tijdig
Brouwershaven 19 oktober 1921 - Ruinen 24 december 2001
Hubrecht Pieter Moelker, amateur-historicus, auteur van een groot aantal artikelen en boeken. Voor de Zaanstreek zijn vooral zijn geschriften over Jisp van betekenis. Moelker studeerde, na de MULO in Zierikzee, staats- en administratief recht. In 1941 begon hij een ambtelijke carrière als volontair op de gemeente-secretarie van Kruiningen; nadien werkte hij in Brouwershaven, Zonnemaire, Noordgouwe, Maasdam, Jisp, …
Moertje, hetplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMoertje, het
Zie: Het Juffertje, het.
Moffenzeef, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMoffenzeef, de
Moffenzeef heeft twee betekenissen:
* een apparaatje tegen Duitse stoorzenders, in het illegaal maandblad voor vrijheid, waarheid en recht 'De Wervelwind' stonden tips voor het maken van zo'n moffenzeef. Het apparaatje werd in de Tweede Wereldoorlog aangebracht tussen de antenne van de radio en het ontvangtoestel zelf, met behulp waarvan de invloed van de Duitse stoorzender teniet gedaan kon worden, zodat de BBC en Engelse nieuwsberichten die voornamelijk werden beluisterd op…
Mok, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMok, de
Verfmolen te Koog, zie: Het Gekroonde Zeepaard, Het Gekroonde
Mol, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMol, de
Oliemolen in Wormer. De windbrief werd gegeven in november 1691. In april 1786 werd hij door brand verwoest, waarna herbouw volgde.
In 1904 werd hij van zijn standplaats aan de Wormerringdijk, nabij het Zandpad, afgebroken. Hij werd vervoerd naar Hensbroek, waar hij als meelmolen werd herbouwd. Een paar jaar later werd hij daar, na blikseminslag, door brand verwoest. In Wormer werd een gelijknamige stoom-olieslagerij op zijn plaats gebouwd.
Mol, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMol, de
Hennepklopper en later papiermolen in Krommenie. De windbrief van een in 1650 of 1651 afgebrande naamloze hennepklopper (zie Molens zonder (of met onbekende) eigennaam zonder eigennaam) werd in 1651 gebruikt om De Mol te bouwen.
De molen heeft gestaan aan de Vliet, ten westen van het Vlietsend, en werd in 1660 omgebouwd tot papiermolen. In oktober 1899 werd hij, na blikseminslag, door brand verwoest.
Koog aan de Zaan, 3 april 1869 - Wormerveer, 5 april 1961
Gerrit Mol, beeldend kunstenaar, kunstschilder, was autodidact en bleef amateurschilder. Hij wordt hier niettemin genoemd, omdat zijn vele tekeningen, schilderijen en aquarellen van Zaanse molens een goed beeld geven van de nadagen van de windmolenindustrie.
De familienaam Mol komt in de Zaanstreek veel voor. Het meest bekend werd het Wormer en Jisper geslacht Mol, dat vooral in de eerste helft van de 18e eeuw aanzienlijk was.
De belangrijkste vertegenwoordiger van het geslacht was Jacob Mol, overleden in 1729. Hij liet een omvangrijke en indrukwekkende boedel na. Naast vele roerende en onroerende goederen erfden zijn minderjarige kinderen parten in niet minder dan 13 walvisvaarders. De toenmalige familie Mol had verder belangen in e…
Cornelis (Kees) Mol, bijna 30 jaar gemeente-secretaris van Wormer, auteur van 'Uit de geschiedenis van Wormer' (Amsterdam 1966 en 1980), kwam in de zomer van 1911 als volontair uit Amsterdam naar Wormer. Per 1 oktober 1913 kreeg hij een vaste aanstelling, per 1 mei 1930 werd hij benoemd tot gemeente-secretaris. Dat bleef hij tot zijn pensionering per 1 december 1959. Tijdens zijn werk in Wormer gaf Mol blijk van grote interesse in de plaat…
Mol, Koopmanshuis Deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMol, Koopmanshuis De
Naar de Zaanse Schans (Kalverringdijk) overgebracht historisch woonhuis, dat samen met het belendende 'Noorderhuis' iets ten noorden van de sluis aan de Lagedijk in Zaandijk heeft gestaan en dat in de tweede helft van de 18e eeuw door de Jisper koopman Claes Neven Molsz. was gebouwd.
Molen Chemie NV gevestigd aan de Industrieweg 27 te Wormerveer, was een groothandelaar, alsmede im- en exporteur van chemische producten. Het bedrijf werd opgericht in januari 1920 aan de Ringdijk te Wormer door J. de Boer Dzn en in januari 1965 overgedragen aan E.J. van der Molen te Krommenie. Het bedrijf was toen nog gevestigd in een molenschuur aan de Veerdijk te Wormer. Vijf maanden later, juni 1965, vond de inbreng in een NV onder de naam Molen Chemie plaats en werd het bedrij…
Molen, de Groeneplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMolen, de Groene
Naam van een korenmolen in Wormer, genoemd in een protocol van notaris Adryaen Dircksz aldaar in 1631.
In een opsomming van acht Wormer meelmolens vermeldde hij: 'De Groenemolen, molenaar Jan Dircksz'. Andere bronnen zijn niet bekend', mogelijk is de molen ook 'De Groenland' genoemd.
Molen, de Houtenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMolen, de Houten
Hennepklopper in Krommenie, zie: De Witte Duif
Molen, de Jisperplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMolen, de Jisper
Watermolen in Wormer. Hij werd vermoedelijk gebouwd in 1631. Hij heeft gestaan nabij de Dorpsstraat en de Ringsloot van de Wijde Wormer. En werd in 1878 gesloopt.
Molen, de Rodeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMolen, de Rode
Houtzaagmolen in Westzaandam, paltrok, ook De Rood genoemd.
De eerste vermelding van de wagenschotzager dateert uit 1731. Hij heeft vermoedelijk gestaan nabij de dijksloot, niet ver van en ten oosten van de Gouw, De molen werd waarschijnlijk vóór 1798 gesloopt.
Molen, de Witteplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMolen, de Witte
Fabricage- en handelsbedrijf van allerlei papier- en verpakkingsmaterialen aan het Weiver in Westzaan. Het bedrijf, dat in 2014 onder de naam Bakker en Molenaar verpakkingen failliet ging, produceerde bedrukte zakken, rollen en vellen voor bakkers, slagers, supermarkten, het productschap voor aardappelen, groente en fruit. En handelde in polyethyleen, dozen, luxe verpakkingen en zakjes voor fotolaboratoria. Het afzetgebied lag grotendeels op de binnenlandse markt met enige ex…
Westzaans bedrijf dat zich toelegde op de productie van het voor baby's en peuters zeer voedzame kindermeel.
Het bedrijf ontstond bij toeval in 1888. Pieter Molenaar probeerde met pelmolen De Duinmeier door het aannemen van allerlei maalklusjes het hoofd boven water te houden. De gerstpellerij was, door de concurrentie van de met stoommachines werkende familie Laan, niet lonend. Molenaar ging daarom rijst pellen.
Koog aan de Zaan, 16 juni 1928 - Houston VS, 23 juli 1979
Ondernemer, die samen met zijn broer Klaas Molenaar (1921-1996) in 1948 de groothandel in elektrische artikelen Electro Zaan oprichtte. Dit bedrijfje, aan de Jan de Wittstraat in Koog aan de Zaan, had enkele jaren veel succes met de verkoop van onder meer de goedkope Bico-wasmachines, die werden vervaardigd door de loodgieter Birkhof in Utrecht. De broers Molenaar verkochten, met een winstmarge van slechts enkele guldens…
Molenaar, Hain deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMolenaar, Hain de
Pseudoniem van Tames Stelder in Zaandam, die in de jaren dertig bekend stond als volksdichter. In honderden versjes becommentarieerde hij in dagblad De Zaanlander regionale gebeurtenissen onder de naam Hain de Molenaar.
Assendelft 28 december 1881 - Alkmaar 4 oktober 1964
Beeldend kunstenaar, houtsnijder. Jacob Molenaar was van beroep broodbakker, voornamelijk in Alkmaar. Hij kreeg bekendheid doordat hij eerst uit liefhebberij, later beroepsmatig, ambachtelijk houtsnijwerk ging vervaardigen. Zo maakte hij in opdracht honderden taai- en speculaasplanken, waarvan er vele nog steeds in het hele land gebruikt worden.
Ondernemer en voetballer Klaas Molenaar begon direct na de lagere school vis te verkopen voor zijn vader, die van zijn beroep binnenvisser was. Daarna werkte hij op een scheepswerf en als jeugdige agentvertegenwoordiger. In de Tweede Wereldoorlog baggerde hij kolen uit de Zaan, die hij als brandstof verkocht.
Voetbalster en international die bij het vrouwenelftal van KFC speelde.
Als kind is Marleen al regelmatig op het voetbalveld te vinden. Op haar zestiende maakte ze haar debuut voor het eerste elftal van KFC. Juist deze amateurclub hecht veel waarde aan een goed functionerend vrouwenteam en ziet het team in de hoogste regionen van het vrouwenvoetbal uitkomen. Onder leiding trainer Ed Molenaar en elftalleider Rick van Rooijen boekt KFC in 1985, 1989 en 1993 zeges i…
Fabrikant in Westzaan, oprichter van Molenaars Kindermeel.
Voor Pieter Molenaar zich tot ondernemer ontwikkelde was hij een belangrijk voorvechter van het vroege socialisme. In 1885 was hij houtzager van beroep en behoorde hij tot de oprichters van de Houtbewerkers-vereniging. In 1884 was hij mede-oprichter van het Volksblad voor de Zaan en omstreken.
Aannemer-architect in Zaandam. Piet Molenaar volgde, als laatste van een geslacht dat honderd jaar in de aannemerij werkte, zijn vader Lucas Molenaar op, een bekend aannemer, architect en taxateur. Zijn opleiding ontving hij aan de Quellinusschool te Amsterdam
Molenaar, Robertplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMolenaar, Robert
Zaandam, 27 februari 1969
Robert Molenaar, voetbaltrainer, vader van drie kinderen, is een voormalig betaald voetballer. Hij speelde als verdediger voor Zilvermeeuwen, AZ, het Nederlands amateurelftal, FC Volendam, Leeds United, Bradford City en RBC Roosendaal.
Zaandam, 23 april 1884 - Zaandam, 12 september 1972
Aagje Molenaar-Abbesté was bestuurder op sociaal en cultureel gebied en de eerste vrouwelijke ereburger van Zaandam (1960).
In 1916 maakte zij deel uit van de Neutrale Vrouwenkiesrechtvereniging die ten opzichte van godsdienstige en politieke richtingen een strikte neutraliteit handhaafde. Zij nam deel aan een commissie, benoemd om statuten te ontwerpen en de eerste regelingen te treffen om vrouwen kiesrecht te verle…
Productiebedrijf en handelsonderneming (uitgeverij) van bladmuziek in Wormerveer.
Grondlegger was Pieter Jan Molenaar, die op 1 januari 1933 Meijers Boekhandel in Wormerveer overnam. Enkele jaren later begon hij met het importeren van muziekpartituren (bladmuziek) uit Frankrijk en België. Door persoonlijke contacten met onder meer de Hoornse componist Gerard Boedijn werden in 1938 de eerste muziekcomposities uitgegeven.
Vrijwel alle molens in de Zaanstreek droegen een door de eigenaar(s) gekozen naam. Dikwijls raakte in de volksmond echter een andere naam in zwang.
Als enkel voorbeeld: oliemolen De Bonte Hen aan de Kalverringdijk in Zaandam werd steevast De Kip genoemd. In het alfabetische systeem van deze encyclopedie zijn niet alleen de officiële molennamen, maar ook vele bijnamen opgenomen.
Molens, van hout gebouwd en veelal met riet gedekt, zijn door de eeuwen heen brandgevoelige objecten geweest.
Pieter Boorsma, die aan de hand van ongeveer dertig geschreven bronnen een lijst samenstelde van alle Zaanse molenbranden, noemt in '1000 Zaanse molens' de namen van niet minder dan 400 molens die door brand getroffen zijn. Te beginnen met de korenmolen van Westzaandam (1572) en als laatste vermelding
Vroegere naam voor een deel van de Westzijde in Zaandam.
De Molenbuurt liep van de Dam tot de Papenpadsluis en dankte zijn naam aan korenmolen De Ruiter. In 'Blees aan de Westzijde' (Zaandam 1983) is door K. Woudt en J.L. Zonjee uitgebreid ingegaan op de geschiedenis van dit gedeelte van de Westzijde, aan de hand van de bijna 10 meter lange 'Westzijde-rol'.
In het Molenmuseum in Koog aan de Zaan bevindt zich een diorama met een gezichtshoek van circa 150 graden, voorstellende de oostelijke Zaanoever, tegenover het vroegere raadhuis van Koog.
Het diorama geeft de situatie weer rond het jaar 1800, toen daar nog ruim vijftig molens hun wieken zwaaiden. Het geeft een zeer duidelijk beeld van de belangrijke industriële bedrijvigheid in de Zaanstreek. Het diorama is door
Productieve technische bedrijvigheid, uitgevoerd met molens. De Zaanstreek wordt met recht het oudste industriegebied ter wereld genoemd. Vanaf omstreeks 1600 ontwikkelde zich hier een opeenhoping van industriële bedrijvigheid van een tot dan ongekende veelzijdigheid en omvang. Tussen 1575 en 1875 zijn rond de Zaan ongeveer duizend molens gebouwd. Nu, zo'n honderd jaar later, zijn daarvan, naast een drietal polder-watermolens, slechts een dertiental industrie windmolens over.
Ambachtelijke bedrijfstak, waarin men zich bezig houdt met de bouw en inrichting van windmolens alsmede met de reparatie daarvan.
Over de Zaanse molenmakerij in het verleden is weinig bekend. Er is ook nauwelijks over gepubliceerd. Toch ligt de conclusie voor de hand dat er ettelijke bedrijven en een groot aantal vaklieden bij betrokken moeten zijn geweest. De grote concentratie van industriemolens in de Zaanstreek is immers vrijwel binnen honderd jaar in de 17e eeuw tot stand gek…
Molenmakerij Saendijck opgericht in 1975 door Nico Maas en Gerrit Smit, die rijke ervaring bij de firma Gebroeders Husslage opdeden. De gebroeders Husslage vormden de vierde generatie van een molenmakersgeslacht dat in de Zaanstreek ononderbroken werkzaam is geweest. Pieter Husslage (1881) was gespecialiseerd in pelmolens, Gerrit Husslage (1880) was bijzonder kenner van oliemolens en verzamelde als auteur buitengewoon veel historische en technische bijzonderheden van wind…
Museum, sinds 1928 gevestigd in Koog aan de Zaan. Het museum is eigendom van Vereniging De Zaansche Molen en bevat een permanente tentoonstelling van molenreplica's en -attributen alsmede (sinds 1989) het Molendiorama van Frans Mars. Voorts worden er wisselende tentoonstellingen gehouden, overigens niet alleen over molens.
Voormalig pad in oostelijk Zaandam (in 1952 herdoopt in Molenstraat). Het dankte zijn naam aan de korenmolen De Haan.In 1668 kreeg het een padreglement.
In Westzaandam bevond zich ook een Molenpad, deze lag ten noorden van de Botenmakersstraat. Ook Jisp heeft een Molenpad, dat van de brug in de Dorpsstraat bij Het Zwet in noordelijke richting loopt.
Pad in Westzaandam ten noorden van de Botenmakersstraat. Ten onrechte wordt vaak aangegeven dat dit een van de namen is van de Botenmakersstraat. Dit is echter niet het geval getuige onderstaande akte. 1797. Jan Kluyver verkoopt aan Jan Jut te Westzaandam een stuk land aan het einde van het Molenpad voor f. 324,-. Belend ten zuiden het Bootenmakerspad en en ten noorden Pieter Corver en Zoonen. Dit stuk land wordt in 1799 en in 1810 weer verkocht, waarbij dezelfde belendin…
Tot het begin van de 20e eeuw genoten molenrijmen enige bekendheid. Dit waren berijmde opsommingen van molens, in de volgorde van hun ligging. En ze dienden als hulpmiddel om zowel de namen als die ligging van de honderden molens te onthouden.
In totaal hebben in de Zaanstreek zo'n 1000 molens gestaan. Van het merendeel daarvan zijn de eigennamen overgeleverd of door archiefonderzoek achterhaald. Bij een kleine vijftig molens is dat echter niet het geval. Zij worden in de archiefstukken alleen aangeduid, maar niet met name genoemd. Over het algemeen zal dat niet betekenen dat de molens geen naam hadden.
In het verleden enige tijd een aparte bedrijfstak. Vooral in de 18e en 19e eeuw zijn veel molens afgebroken.
De slopers kochten ze van de eigenaar(s) en maakten waarschijnlijk de meeste winst door de nog bruikbare onderdelen van het gaandewerk te verkopen. Van Lourens Hooglander, die aanvankelijk jarenlang als timmerman werkte maar zich na 1841 in sloopwerk specialiseerde, bleef een overzicht bewaard waaruit blijkt dat hij binnen acht jaar zeventien molens sloopte. Hij vermeldde…
Elk beroep heeft in zekere mate een eigen jargon. Ook bij het werk in de molens werden allerlei termen gebruikt, al zou het maar zijn ter aanduiding van de onderdelen van het gaandewerk of voor het benoemen van de verschillende handelingen.
De stand van de wieken van stilstaande molens kan verschillen. En daardoor een boodschap bevatten of zelfs een gevoel uitdrukken.
Wat dit laatste betreft gaat het Mooizetten (zie aldaar) als vreugde-uiting het verst. Er zijn echter ook enkele 'rouwstanden'. En niet alleen de wiekenstand brengt symbolisch gevoelens tot uitdrukking, door het afnemen van een of meer windborden van elke wiek kan de boodschap worden gepreciseerd. Het meest indrukwekkend is dat bij bovenkruiers door…
Tegenwoordig industriegebied in Westknollendam, ten oosten van de Nauernase Vaart en ten westen van de provinciale weg Westzaan-Westgraftdijk.
Het industriegebied ontleent zijn naam aan het veer (met roeiboot en later trekpont) over de Nauernase Vaart, tussen de Taandijk en de huidige straat Molletjesveer. De naam is waarschijnlijk terug te voeren naar een veerman met de naam 'Mol'. Het veer was bestemd voor voetgangers en vee en functioneerde van 1637 tot de jaren vijftig van de…
Claude Monet woonde vier maanden, van 2 juni tot 8 oktober 1871 met zijn vrouw Camille Doncieux en hun vierjarig zoontje Jean in Zaandam. Het gezin verbleef in hotel De Beurs op de Dam. Toen de Frans-Duitse oorlog (1870-1873) uitbrak, was de Fransman om de dienstplicht te ontlopen naar Londen uitgeweken. Daar werd hij attent gemaakt op de toen voor schilders aantrekkelijke Zaanst…
Terwijl aan de Hogendijk in Zaandam de Buurttuin Cornelis Vet het licht ziet, valt verderop in de straat het doek voor misschien wel de bekendste Zaanse stadstuin: de Monettuin. Wat maakte die tuin zo’n succes? En wat kunnen de tuinders van Cornelis Vet daarvan leren? Eelco Aartsen, vrijwilliger van het eerste uur, blikt terug en geeft zes tips.
Stichting Monumenten Spreken stelde 28 mini-documentaires samen waarin de aandacht zich richt op 28 monumenten die betrekking hebben op verwikkelingen in de Zaanstreek gedurende de tweede wereldoorlog. Vrijwilligers van de stichting namen vele interviews af met getuigen die zich de verschrikkingen uit die tijd nog helder voor de ogen stonden. De documentaires, die ook als lesmateriaal worden gebruikt zijn allen inzichtelijk op het YouTube-kanaal van de stichting
De vereniging MBTZ werd opgericht in 1981 met als doel het behouden van (industriële) gebouwen en machines, of indien dat niet mogelijk was, het vastleggen van zoveel mogelijk gegevens daarover.
Een van de door de provincie gesubsidieerde stichtingen, die zich tot doel stellen het verval van historische gebouwen (als gevolg van onvoldoende onderhoud) te voorkomen. Achtergrond van de oprichting vormde het gegeven dat tal van historische gebouwen vaak met behulp van veel geld moeten worden gerestaureerd, doordat men tevoren te weinig of in het geheel geen onderhoud pleegde.
Door de overheid en particuliere organisaties aanvaarde taak ten aanzien van de bescherming en het behoud van gebouwen, groepen van gebouwen of andere bouwwerken, die van geschiedkundige of oudheidkundige betekenis, dan wel in kunstzinnig opzicht van belang zijn.
Raadslid voor de PSP in Zaandam en Zaanstad. Dirk Mooij, archiefbeheerder van de Stichting Persinstituut van de Universiteit van Amsterdam, werd in 1963 tussentijds raadslid in Zaandam. Hij zou dat tot de samenvoeging tot Zaanstad (1974) blijven.
Maarten Mooij werkte voornamelijk in Den Haag en Amersfoort. In deze laatste gemeente bevinden zich in enkele parken beeldbouwwerken van zijn hand in figuratieve stijl.
“” Het feestelijk versieren van een windmolen met behulp van het zogenoemde 'mooimakersgoed'. Het was gebruikelijk de molens bij huwelijken of huwelijksherdenkingen mooi te zetten. Ook bij feestelijke nationale gebeurtenissen is de versiering meermalen toegepast.
Op de avond van 23 oktober 1969 vond het echtpaar Ros uit de Rosmolenstraat in Zaandam bij thuiskomst hun Duitse vriend en logé, de 54-jarige Karl Ernst d'Alquen, bankemployé uit Iserlohn, badend in het bloed met ingeslagen schedel in de huiskamer. De dader had hem met twee vazen met chrysanten op het hoofd geslagen, gevolgd door slagen met een tinnen kan op het hoofd waarna met een schaar in hoofd en hart werd gestoken en met een sjaal gewurgd.
In de Zaanstreek (banne van Westzaan) tot in de 18e eeuw gehandhaafd rechtsgebruik.
Het Banding was een uit de middeleeuwen in de Zaanstreek (althans in de banne Westzaan) gehandhaafd gebruik, een jaarlijks rechtsgeding in de banne. Het is tot ver in de 18e eeuw op een dinsdag in januari gehouden. Er werden geschillen berecht.
Morgenster deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMorgenster de
Papiermolen in Oostzaandam. De Zaandijker volmolen De Star werd voor 1679 afgebroken en vervoerd naar Oostzaandam, waar hij aan en ten zuiden van de Morgenstersloot, tussen het Weerpad en het Sluispad, als papiermolen werd herbouwd.
In april 1732 en in september 1787 werd hij door brand verwoest, waarna beide malen herbouw volgde. In maart 1803 werd hij voor de derde maal door brand verwoest. Zijn schuren werden enige jaren later afgebroken.
Moriaan, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMoriaan, de
Houtzaagmolen in Westzaan, type onbekend. Deze molen wordt ook wel Moeriaan genoemd.
De enige vermelding dateert uit januari 1803. De molen was toen al verdwenen. Hij heeft gestaan ten noorden van de sluis de Noordse Balk. Door dit feit is het ook mogelijk dat de molen in de buurt Wormerveer heeft gestaan.
Moriaan, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMoriaan, de
Oliemolen in Wormer. De eerste vermelding dateert uit 1654. Hij heeft gestaan aan de Wormerringdijk, buitendijks, en werd gesloopt in 1898, nadat in 1896 de molen was verkocht aan Wessanen. Op zijn plaats werd later een gelijknamig pakhuis gebouwd, en nog later een cacaofabriek (zie: Berisford). De molen was in de 17e eeuw net zoals vele andere molens verdeeld in parten in parten verdeeld.
Moriaanshoofd, hetplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMoriaanshoofd, het
Café met kolfbaan in Wormer, 'op de hoecke van de Kerckstraet', het vroegere dorpscentrum. Het gebouw werd als herberg gebouwd in 1585 door Sijmen Moerjaen en hij noemde dit het Moerjaenshooft. Het familie-embleem van Sijmen Moerjaen, het hoofd van een Moerjaen, of Mooriaan siert nog steeds de gevel. Binnen, achter de tap van het voorcafé, staat een Moriaanshoofd van hout, gemaakt door ir. J. Wassink, te Jisp.
Mossel, Jacobplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMossel, Jacob
1850 – Voorburg, 7 oktober 1919
Jacobus Christiaan Pieter Mossel, zoon van Gustaaf Willem Mossel en Catharina Helena Johanna Jeekel, werd na een militaire carrière in 'De West', bij Koninklijk Besluit van 15 september 1898 tot 1 september 1909 benoemd tot burgemeester van de gemeente Krommenie. Mossel was gehuwd met Martha Sara Julia van der Does. Tien jaar na zijn ontslag overleed hij op 69-jarige leeftijd.
Reeds in de vroege Middeleeuwen werden in Nederland naast heilzaam geachte kruiden ook azijn en mosterd gebruikt om voedsel smakelijker te maken. Daarnaast leerde men als gevolg van de Kruistochten Oosterse kruiden kennen zoals peper, kaneel, kruidnagelen, nootmuskaat, foelie, vanille en gember.
Tak van sportieve vrijetijdsbesteding. in de Zaanstreek sinds de jaren dertig in verenigingsverband beoefend. Aan wedstrijdsport, in de vorm van snelheid- of behendigheidsraces, is hier slechts door weinigen (hoogstens enkele tientallen) en zonder vermeldenswaardige resultaten deelgenomen.
Zaandam 18 mei 1899 - Amsterdam 6 mei 1978 Piet Muijselaar (l) en Willy Walden als de 'dames Snip en Snap'. De in Zaandam geboren Petrus Jacobus (Piet) Muijselaar en geboren Amsterdammer Willy Walden vierden van 1937 tot 1977 triomfen als het het roemruchte revue-duo Snip & Snap, met sketches als 'Het is niet mijn broer' of 'Boutje, Nippeltje, Transistortje.' Snip & Snap begonnen in 1937 en hielden het uiteindelijk veertig jaar vol. Ze verzuimden met de tijd mee te gaan, hun sk…
Maarten Muis had een administratief beroep. Hij kwam in 1958 in de gemeenteraad voor Gemeentebelangen en werd meteen wethouder. Deze functie hield hij tot 1970. In 1974 richtte hij Jisper Belangen op. Hij werd in de raad gekozen en werd opnieuw wethouder (tot 1982).
Mulder, Firmaplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMulder, Firma
Internationaal verhuisbedrijf aan de Zaanweg in Wormerveer. Het bedrijf werd in 1931 door A. Mulder opgericht onder de naam Goederenvervoer Mulder.
Hij begon met een auto aan zijn eerste order, het vervoeren van materiaal voor de aanleg van de Provincialeweg van Koog aan de Zaan naar Zaandam. In 1932 kwam er een tweede auto bij. Naast het vrachtrijden begon Mulder ook met de verkoop van zand, grind, tegels en gresbuizen. De vrachtrijderij bleef tot 1934 bestaan. Door de felle con…
Mulder, Janplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMulder, Jan
Zaandijk, 15 oktober 1830 - Madrid, 22 mei 1905
Huisarts Jan Mulder, zoon van de bij Emden geboren Gerrit Mulder die op Zaandijk is komen wonen met zijn eega Aagje Brandenburg, waar hij niet alleen het toezicht over de molens Het Huis Assumburg en de Poelsnip van Claas Tholen had, maar ook een bloeiende factorszaak dreef. Jan Mulder, broer van
Klaas Mulder begon als hobby in 1970 met de bouw van een motorboot. Zijn liefhebberij groeide uit tot een modern bedrijf dat naar eigen ontwerp in serie motorjachten bouwt. Het handelsmerk was de Molenkruiser, tot het jaar 2000 werden die door Mulder gebouwd.
Neeltje Mulder, dochter van Gerard Mulder en Aagje Brandenburg, zuster van dokter Jan Mulder. Vanaf haar 22e echtgenote van de toen 39-jarige historicus Jacob Honig Jansz. Jr., die als makelaar en assuradeur ook enige tijd burgemeester van Zaandijk was. Uit Honig's eerste huwelijk met Aagje Kerbert waren drie kinderen geboren, waarvan er één op tweejarige leeftijd was overleden. Neeltje werd, door met Jacob te trouwen, gelijk moeder …
(Amsterdam 2 maart 1820 - Nieder Ingelheim 19 februari 1887)
Multatuli werd al in de jaren zestig van de 19e eeuw gretig gelezen en bewonderd door een klein aantal Zaankanters die later de voorlieden zouden worden van de zich ontwikkelende arbeidersbeweging. Hij heeft in de streek ook vele lezingen gehouden en sloot min of meer vriendschap met onder anderen
Munck, Dingeman deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMunck, Dingeman de
Osterfeld (D), 20 mei 1916 - Amsterdam, 15 maart 1996
Dingeman Theodoor de Munck arriveert in mei 1933 arriveert met het 10-koppige gezin de Munck-de Bruijn via een aantal omzwervingen vanuit de Limburgse mijnstreek, in de hoop op werk, in de Zaandamse Havenbuurt. Dingeman is linkser dan de rest van de familie. Hij hoort bij degenen die op de schoorstenen van Albert Heijn leuzen als ‘Werk en brood’ kalken. Samen met drie andere werkloze maatjes werd hij in 1937 geronseld vo…
Munnik, deplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMunnik, de
Oliemolen en oorspronkelijk volmolen in Koog aan de Zaan. De windbrief werd gegeven in januari 1648.
In 1675 was hij al omgebouwd tot oliemolen. Hij heeft gestaan ten noorden van de Sluissloot, tussen de Dors en de tegenwoordige spoorlijn. En werd in juni 1904, na een maand stilstand, door brand verwoest.
Munnik, de Kleineplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMunnik, de Kleine
Pelmolen in Oostzaandam.
De eerste vermelding dateert uit 1777. De molen stond aan en ten zuiden van de Almanaksloot, ongeveer halverwege tussen de Gouw en de Watering. Hij is gesloopt in 1789.
Het belang van het Zaanse muntwezen is dus altijd gering geweest. Toch zijn er in de Zaanstreek een aantal munten geslagen, of in ieder geval zijn Zaanse onderwerpen op munten afgebeeld. Dit betreft met name gedenkpenningen. Tegen het einde van de 18e eeuw lieten enige echtparen ter gelegenheid van hun zilveren huwelijksfeest munten slaan. Andere Zaanse munten zijn niet bekend.
In de Zaanstreek is, overwegend in de 20e eeuw, een aantal kleine musea van verschillende aard ontstaan. De meeste ervan zijn afzonderlijk in deze encyclopedie vermeld. In 1989 is, teneinde het verbrokkelde museumpatroon te coördineren en in de toekomst een meer stedelijke allure te verlenen, de Stichting Steun Zaanse Musea opgericht, waarin met een enkele uitzondering alle instellingen samenwerken.
Museum Zaanse Tijdplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMuseum Zaanse Tijd
Op 3 februari 1976 door ZKH prins Claus geopend museum aan de Kalverringdijk 3 op de Zaanse Schans, gevestigd in een 18e-eeuws wevershuis dat aan de Dorpsstraat in Assendelft stond. Het museum kwam tot stand op verzoek van het gemeentebestuur van
Songül Mutluer is een Zaanse politica. Ze komt uit een gezin van 7 kinderen dat naar Nederland was gekomen om te werken in de textiel industrie in Twente. Haar ouders behoorden tot een van de eerste gastarbeiders. In 1988 verhuisden ze naar Poelenburg.
Toonkunst, voortbrengselen der toonkunst. Muziek is de kunstvorm die berust op het ordenen van klanken. Er bestaan verschillende muziekvormen naast elkaar.
Over het muziekleven in het verleden van de Zaanstreek is niet erg veel bekend. Ongetwijfeld zal hier en daar, voornamelijk in de huizen van de gegoede burgerij, met meer of minder succes gemusiceerd zijn. Favoriete instrumenten waren de piano en de viool, instrumenten die voor de armere burgers te duur waren. Zij bespeelden het mond…
In dit hoofdstuk worden de harmonie-orkesten, de fanfarekorpsen, de brassbands, de tamboerkorpsen en drumfanfares besproken. Een harmonie-orkest beschikt over houten en koperen blaasinstrumenten plus slagwerk, een fanfare-orkest over koperen blaasinstrumenten, saxofoons en slagwerk. De brassband heeft uitsluitend koperen blaasinstrumenten, gebaseerd op een standaardbezetting van beperkte omvang. De tamboerkorpsen (drumbands) bestaan uit trommen van verschillende typen en koperen…
Onder muziekonderwijs wordt verstaan alle onderwijs in de kennis en de vertolking van muziek. Muziekonderwijs in allerlei vormen treft men aan bij het privé-muziekonderricht, op muziekscholen voor amateurs, op conservatoria als beroepsopleiding en bij musicologische opleidingen aan universiteiten. Vanaf de vroegste tijden bestond er al privémuziekonderricht. Deze opleiding vond meestal plaats bij kerkkapellen en -koren. De zangknapen genoten er theoretisch en praktisch zangonder…
Als voorlopers van de Volksmuziekschool, die in 1947 werd opgericht, kunnen de zogenaamde Volkszangscholen beschouwd worden. Uit het eind van de vorige eeuw is vooral bekend de volkszangschool van meester Albert Bakker. De roem van deze onderwijzer leefde voort tot ver in deze eeuw, zozeer zelfs dat de school aan de Stadswerf tot aan het moment van verbranden in de bezettingstijd nog altijd Bakkerschool werd genoemd:
Müller, Edplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMüller, Ed
(Berlijn, 1932/1936)
Beeldend kunstenaar in Zaandam. Ed Müller volgde zijn opleiding aan de Hochschule für bildende Künste in Frankfurt am Main. Hij ontwerpt en vervaardigt voornamelijk 'intarsia', panelen van ingelegd hout.