onderwijs:onderwijs_1

Het systematisch, volgens aangenomen beginselen, georganiseerd overbrengen van elementaire en meer uitgebreide kennis door daartoe aangestelde bevoegde leerkrachten, in het bijzonder het onderricht dat op scholen wordt gegeven. In navolgend artikel is de ontwikkeling van het onderwijs in de Zaanstreek geschetst.

1. Basisonderwijs

Vanaf 1985 bij de invoering van de Wet op het basisonderwijs is 'basisonderwijs' de naamgeving voor het onderricht aan leerlingen van 4 tot 12 à 13 jaar. Daarvóór was er het kleuter- en het lager onderwijs, gegeven in aparte scholen. Per 1 januari 1991 waren er in Zaanstad, Oostzaan en Wormerland 13.863 basisschoolleerlingen, inclusief 633 leerlingen in het speciaal basisonderwijs, als volgt verdeeld:

* Zaanstad:

  • 34 openbare basisscholen met 6.036 leerlingen;
  • 7 scholen voor openbaar speciaal basisonderwijs met 443 leerlingen;
  • 13 R.K. basisscholen met 2.823 leerlingen;
  • 15 Prot. Chr. basisscholen met 2.216 leerlingen;
  • 1 school voor Prot. Chr. speciaal basisonderwijs met 82 leerlingen;
  • 1 school voor oecumenisch speciaal onderwijs met 108 leerlingen;
  • 2 bijzonder neutrale basisscholen met 412 leerlingen.

* Oostzaan:

  • 4 openbare basisscholen met 389 leerlingen;
  • 1 Prot. Chr. basisschool met 197 leerlingen.

* Wormerland:

  • 5 openbare basisscholen met 680 leerlingen:
  • 3 R.K basisscholen met 323 leerlingen;
  • 1 Prot. Chr. basisschool met 145 leerlingen.

1.1. Inleiding

De ontwikkelingen in het onderwijs in de Zaanstreek wijken in het algemeen weinig af van de landelijke tendens. Wel heeft de Zaanstreek bij bepaalde onderwijsontwikkelingen een voortrekkersrol vervuld of werd er relatief snel op het landelijke beleid ingehaakt. Dit geldt voor zowel het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs.

Zo stichtte de gemeente Zaandam in 1827 een Tekenschool, terwijl in de rest van het land deze scholen voor ambachts- en tekenonderwijs pas omstreeks 1850 tot stand kwamen. Deze scholen kunnen beschouwd worden als voorlopers van de Ambachtsschool. Ook was het de gemeente Zaandam die in 1904 als eerste een schoolarts benoemde: dr. C.J. van der Loo.

De verschillende Zaanse departementen van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeenplugin-autotooltip__default (zie 1.2.5.) hebben een zeer vooruitstrevende en actieve rol gespeeld en daardoor bijgedragen aan belangrijke onderwijsontwikkelingen in de Zaanstreek. De afdeling Krommenie van 't Nut stichtte in 1808 de eerste Nutskleuterschool van ons land.

Ook hebben veel lagere scholen in Zaandam en later in Zaanstad in een vroeg stadium deelgenomen aan onderwijsontwikkelingen die na de Tweede Wereldoorlog door de landelijke pedagogische centra en de rijksoverheid op gang zijn gebracht. Wat het speciaal onderwijs betreft, tot 1985 buitengewoon onderwijs genoemd, is de gemeente Zaandam vrij voortvarend geweest bij de invoering van scholen voor leerlingen met leer- en opvoedingsmoeilijkheden, de LOM-scholen. De eerste daarvan, De Speelman, te Zaandam dateert van mei 1959. Landelijk gezien werden de meeste LOM-scholen na 1962 gesticht.

Een andere activiteit waar de Zaanstreek relatief snel bij was, lag in de realisering van schoolwerktuinenplugin-autotooltip__default. In 1926 bestonden er in vijf gemeenten, alle beneden het Noordzeekanaalplugin-autotooltip__default, schoolwerktuinen. In 1929 konden de eerste schoolwerktuinen in Zaandam worden ingericht, terwijl het daarop volgende jaar de vereniging van Schoolwerktuinen werd opgericht.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/onderwijs/onderwijs_1.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/21 23:07
  • door jan