patriotten

Groep veranderingsgezinden, die in de Zaanstreek grote aanhang kreeg onder het welgestelde deel van de burgerij in de jaren '80 van de 18e eeuw. De patriotten waren vertegenwoordigd in Burger-sociëteiten, waaruit later de Exercitiegenootschappenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigExercitiegenootschappen

of Genootschappen van de Wapenhandel waren burgermilities van de Patriotten opgezet naar het model van schutterijen, met het doel te assisteren bij de orde-handhaving. In de jaren 1786-1787 kregen de genootschappen de taak het gebied Utrecht-Holland te beschermen. Het was bijvoorbeeld ook een exercitiegenootschap dat op 28 juni 1787 bij
of genootschappen van de wapenhandel voortkwamen. De patriotten waren de tegenstrevers van de in de Zaanstreek minder op de voorgrond tredende Orangistenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOrangisten

In de Patriottentijd (1780-1787) de ongeorganiseerde partij die streefde naar handhaving van het stadhouderlijk gezag. De orangisten stonden daarbij lijnrecht tegenover de in de Zaanstreek, en ook elders, talrijker patriotten. In de Zaanstreek bestond de aanhang voornamelijk uit de minder betaalden; getuige de relletjes die af en toe plaats hadden, waren er naar verhouding veel orangisten in Krommenie, Assendelft en Oostzaan, wellicht ook in Wormer, terwijl ook het Kalf in Zaandam or…
.

In de Patriottentijdplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPatriottentijd

Periode tussen 1780 en 1787 waarin de republiek der Nederlanden op de rand van een burgeroorlog stond, beëindigd door een inval van de Pruisische troepen, die het stadhouderlijk gezag herstelden. In de Patriottentijd stonden Patriotten en Orangisten tegenover elkaar. De patriotten verweten stadhouder Willem V de slechte situatie in het land. Deze was niet in de laatste plaats ontstaan door de desastreus verlopen
vormde zich met name in de gewesten Utrecht en Holland een verbond tussen de anti-orangistische aristocratie en de naar democratie strevende burgerij. Beide stromingen vonden elkaar in het gemeenschappelijke ideaal de macht van de stadhouder te beknotten. Aangezien de Zaanstreek geen aristocratie bezat, had het gebied ook geen enkele stem in de landelijke politiek. Het streven van de Zaanse patriotten was allereerst een dergelijke invloed te verwerven. Van belang was voorts dat de dorpen aan de Zaan, Oost- en Westzaandam, Koog aan de Zaan, Zaandijk en Wormerveer, weinig invloed hadden op het bestuur van hun banne. Daardoor vond men met name in Westzaandam en Zaandijk veel patriotten onder de bevolking. Onder de patriotten bevonden zich relatief veel doopsgezinden; dat wordt verklaard doordat veel kapitaalkrachtige ondernemers doopsgezind waren.

Op 18 mei 2017 schrijft Ruud Meijns over 'Oranje onrust aan het Zaantje':
In het laatste deel van de achttiende eeuw kwamen de tegenstellingen tussen de aanhangers van stadhouder Willem V, de Oranjegezinden, en zijn tegenstanders, de Patriotten, op een geweldadige wijze aan de oppervlakte, ook in de Zaanse dorpen. Het was een revolutionaire periode die uiteindelijk in een nederlaag van de Patriotten resulteerde. Dat ging niet zonder slag of stoot. Lees verder...

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/patriotten.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:08
  • (Externe bewerking)