voetbal

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie
Vorige revisie
voetbal [2019/05/20 21:16]
jan [De Bal]
voetbal [2020/09/28 18:08] (huidige)
jan [1 Ontwikkeling tot 1915]
Regel 1: Regel 1:
-==== Voetbal in de Zaanstreek====+===== Voetbal in de Zaanstreek=====
  
  
-=== 1 Zaanse ontwikkeling tot 1915 ===+==== 1 Ontwikkeling tot 1915 ====
  
    
Regel 13: Regel 13:
 Ook in andere plaatsen in de Zaanstreek ontstonden clubjes, die echter niet allemaal officieel werden aangemeld. Zo ontstond in Wormerveer in 1898 een clubje onder de naam //De Bal//, later veranderd in Wilhelmina en nog later met andere jongens uit de Zaanstreek gefuseerd tot Transvaal. Ook jongens uit het arbeidersmilieu gingen zich nu met het spel bezighouden. Door gebrek aan geld werd door hen als bal vaak een met touw omwikkelde prop papier gebruikt.  Bij de werkende jongens ontstond gaandeweg ook de behoefte een echte vereniging te vormen, maar ook voor hen was de speelplaats een probleem. Ook in andere plaatsen in de Zaanstreek ontstonden clubjes, die echter niet allemaal officieel werden aangemeld. Zo ontstond in Wormerveer in 1898 een clubje onder de naam //De Bal//, later veranderd in Wilhelmina en nog later met andere jongens uit de Zaanstreek gefuseerd tot Transvaal. Ook jongens uit het arbeidersmilieu gingen zich nu met het spel bezighouden. Door gebrek aan geld werd door hen als bal vaak een met touw omwikkelde prop papier gebruikt.  Bij de werkende jongens ontstond gaandeweg ook de behoefte een echte vereniging te vormen, maar ook voor hen was de speelplaats een probleem.
  
-In Zaandam was er een mogelijkheid bij het zogenoemde [[Blauwe Zand]]. Dit gebied had, evenals andere terreinen in de streek, die naam gekregen doordat er bij de afgraving van het [[noordzeekanaal|Noordzeekanaal]] blauw kleizand was opgeworpen. Het Blauwe Zand lag in de buurt waar later Bruynzeel zijn bedrijven zou vestigen. Ook [[burcht|de Burcht]] was een geliefde plek en daar zou de in 1904 opgerichte club Sport gaan spelen. De club Tonido speelde hier eveneens en men besloot om samen te gaan. Zo ontstond in 1904 ZVV Sport.+In Zaandam was er een mogelijkheid bij het zogenoemde Blauwe Zand. Dit gebied had, evenals andere terreinen in de streek, die naam gekregen doordat er bij de afgraving van het [[noordzeekanaal|Noordzeekanaal]] blauw kleizand was opgeworpen. Het Blauwe Zand lag in de buurt waar later Bruynzeel zijn bedrijven zou vestigen. Ook [[burcht|de Burcht]] was een geliefde plek en daar zou de in 1904 opgerichte club Sport gaan spelen. De club Tonido speelde hier eveneens en men besloot om samen te gaan. Zo ontstond in 1904 ZVV Sport.
  
 De club moest vaak verhuizen en speelde ook achter de Krugerstraat, op het Eiland in de Voorzaan en later aan de Westzanerdijk. In 1910 werd men in de westelijke klasse ingedeeld met het in Hoorn spelende Sport. Daarom werd de naam gewijzigd in Zaandamse Football Club (ZFC). Ook in Wormerveer ontstonden diverse verenigingen zoals WVV, Sparta, Olympia, Transvaal en KVV, deze laatste niet te verwarren met de Krommenieër Voetbal Vereniging KVV. De club moest vaak verhuizen en speelde ook achter de Krugerstraat, op het Eiland in de Voorzaan en later aan de Westzanerdijk. In 1910 werd men in de westelijke klasse ingedeeld met het in Hoorn spelende Sport. Daarom werd de naam gewijzigd in Zaandamse Football Club (ZFC). Ook in Wormerveer ontstonden diverse verenigingen zoals WVV, Sparta, Olympia, Transvaal en KVV, deze laatste niet te verwarren met de Krommenieër Voetbal Vereniging KVV.
  
 Deze verenigingen moesten in de beginperiode naar Wormer om hun partijtjes te spelen. Een aantal van deze clubjes ging in november 1907 op in de Wormerveerse Football Club [[WFC]]. In 1902 werd in hotel Suisse in Zaandam, als onderdeel van de NVB, de Noordhollandse Voetbalbond (NHVB) opgericht. Los van de NVB ontstonden regionale bonden, die wedstrijden organiseerden. Dat kwam dat voor veel clubjes de kosten die aan het bondslidmaatschap verbonden waren niet was op te brengen. Deze verenigingen moesten in de beginperiode naar Wormer om hun partijtjes te spelen. Een aantal van deze clubjes ging in november 1907 op in de Wormerveerse Football Club [[WFC]]. In 1902 werd in hotel Suisse in Zaandam, als onderdeel van de NVB, de Noordhollandse Voetbalbond (NHVB) opgericht. Los van de NVB ontstonden regionale bonden, die wedstrijden organiseerden. Dat kwam dat voor veel clubjes de kosten die aan het bondslidmaatschap verbonden waren niet was op te brengen.
-== Zaanlandse Voetbalbond == + 
-2.1.+=== 1.1 Zaanlandse Voetbalbond === 
 Zo kwam er een Zaanlandse Voetbalbond. De NHVB was ook niet voor elke vereniging toegankelijk en daarnaast waren de reglementen streng met boetes bij overtredingen. De lokale bonden kenden deze belemmeringen niet. Om deze redenen speelde een vereniging als ZFC aanvankelijk bij de Amsterdamse Volksvoetbalbond en trad deze pas in 1907 tot de NHVB toe. In datzelfde jaar zou de Zaanlandse Bond in de NVB opgaan. In Koog aan de Zaan waren ook diverse clubjes ontstaan, die moeilijkheden als het verkrijgen van een speelveld en financiering het hoofd moesten bieden. Zo kwam er een Zaanlandse Voetbalbond. De NHVB was ook niet voor elke vereniging toegankelijk en daarnaast waren de reglementen streng met boetes bij overtredingen. De lokale bonden kenden deze belemmeringen niet. Om deze redenen speelde een vereniging als ZFC aanvankelijk bij de Amsterdamse Volksvoetbalbond en trad deze pas in 1907 tot de NHVB toe. In datzelfde jaar zou de Zaanlandse Bond in de NVB opgaan. In Koog aan de Zaan waren ook diverse clubjes ontstaan, die moeilijkheden als het verkrijgen van een speelveld en financiering het hoofd moesten bieden.
  
-Een ervan was Samenspel Doet Overwinnen (SDO), die in 1910 met een aantal andere clubjes verder ging. Dat leidde in 1911 tot de oprichting van de Koogse Football Club KFC. De Kogers speelden aanvankelijk aan het eind van de Bosjesstraat, later aan de Museumlaan en aan de Sportstraat. Ook KFC begon in de ZVB en kwam via de NHVB in 1918 in de NVB terecht. In de loop der tijd waren zo op verschillende plaatsen in de streek clubjes ontstaan, die later door samenvoegingen tot grotere verenigingen zouden uitgroeien.+Een ervan was Samenspel Doet Overwinnen (SDO), die in 1910 met een aantal andere clubjes verder ging. Dat leidde in 1911 tot de oprichting van de Koogse Football Club KFC. De Kogers speelden aanvankelijk aan het eind van de [[boschjespad|Bosjesstraat]], later aan de Museumlaan en aan de Sportstraat. Ook KFC begon in de ZVB en kwam via de NHVB in 1918 in de NVB terecht. In de loop der tijd waren zo op verschillende plaatsen in de streek clubjes ontstaan, die later door samenvoegingen tot grotere verenigingen zouden uitgroeien.
  
 Het spel werd populairder en het aantal beoefenaren nam toe. In meerdere wijken ontstonden clubs die in wedstrijden tegen elkaar uitkwamen. Zo werd in Westzaandam in 1912 in de Parkstraatbuurt SVK (de voorloper van Zaanlandia) opgericht. Achttien jongens uit het arbeidersmilieu konden op een grindveldje gaan spelen. Sommigen moesten daarvoor hun lidmaatschap van de duivenvereniging opzeggen, omdat ze uit financieel oogpunt niet van twee verenigingen lid konden zijn. Na een fusie met Door Volhouden Overwinnen (DVO) ontstond een grotere club en moest men naar een ander veld uitzien. Het spel werd populairder en het aantal beoefenaren nam toe. In meerdere wijken ontstonden clubs die in wedstrijden tegen elkaar uitkwamen. Zo werd in Westzaandam in 1912 in de Parkstraatbuurt SVK (de voorloper van Zaanlandia) opgericht. Achttien jongens uit het arbeidersmilieu konden op een grindveldje gaan spelen. Sommigen moesten daarvoor hun lidmaatschap van de duivenvereniging opzeggen, omdat ze uit financieel oogpunt niet van twee verenigingen lid konden zijn. Na een fusie met Door Volhouden Overwinnen (DVO) ontstond een grotere club en moest men naar een ander veld uitzien.
-== Zaanlandia ==+=== 1.2 Zaanlandia ===
  
 Het bij deze jongens favoriete terrein op het Blauwe Zand werd echter aan HBS-scholieren toegekend. Later kon men daar toch terecht door de opheffing van Tot Ons Genoegen (TOG), waardoor een veld beschikbaar kwam. Door deelname aan de competitie van de NHVB werd de naam noodgedwongen veranderd in [[zvv_zaanlandia]]. Als clubgebouw en kleedruimte fungeerde de lunchroom van Tromp aan het Rustenburg. Dat betekende echter wel dat men 1,5 kilometer van clubhuis naar het veld diende af te leggen. Door de goede resultaten promoveerde Zaanlandia naar de NVB. In deze bond werden hogere eisen aan het veld gesteld en men verhuisde van Zaandam-West naar Oost, waar de club een veld bij de Kopermolenstraat kreeg. Het bij deze jongens favoriete terrein op het Blauwe Zand werd echter aan HBS-scholieren toegekend. Later kon men daar toch terecht door de opheffing van Tot Ons Genoegen (TOG), waardoor een veld beschikbaar kwam. Door deelname aan de competitie van de NHVB werd de naam noodgedwongen veranderd in [[zvv_zaanlandia]]. Als clubgebouw en kleedruimte fungeerde de lunchroom van Tromp aan het Rustenburg. Dat betekende echter wel dat men 1,5 kilometer van clubhuis naar het veld diende af te leggen. Door de goede resultaten promoveerde Zaanlandia naar de NVB. In deze bond werden hogere eisen aan het veld gesteld en men verhuisde van Zaandam-West naar Oost, waar de club een veld bij de Kopermolenstraat kreeg.
Regel 32: Regel 33:
  
 In 1914 verhuisde men van het terrein aan 't Blauwe Zand naar een veld aan de Veenpolderdijk. De vereniging telde toen 32 leden. Door de mobilisatie tijdens de Eerste Wereldoorlog kende Assendelft een grote toeloop van nieuwe leden. Hier gelegerde soldaten wilden de voetbalsport beoefenen tegen de verveling. De mobilisatie had ook tot gevolg dat slechts een noodcompetitie (zonder promotie en/of degradatie) werd gespeeld. In 1914 verhuisde men van het terrein aan 't Blauwe Zand naar een veld aan de Veenpolderdijk. De vereniging telde toen 32 leden. Door de mobilisatie tijdens de Eerste Wereldoorlog kende Assendelft een grote toeloop van nieuwe leden. Hier gelegerde soldaten wilden de voetbalsport beoefenen tegen de verveling. De mobilisatie had ook tot gevolg dat slechts een noodcompetitie (zonder promotie en/of degradatie) werd gespeeld.
-== Vijftien cent ==+ 
 +=== 1.3 Vijftien cent ===
  
 Eind 1915 was de voetbalsport tot in de gehele Zaanstreek doorgedrongen. De opgerichte clubs waren zo groot dat meerdere elftallen gevormd konden worden. Een aantal initiatiefnemers was deel gaan uitmaken van de besturen van de verenigingen. Steeds meer jongeren, maar ook ouderen als toeschouwers, raakten bij het spel betrokken. De financiën speelden nog steeds een belangrijke rol. Bij sommige clubs was de contributie van vijf naar vijftien cent per week gestegen, hoewel de meeste jeugdleden vijf cent bleven betalen. Eind 1915 was de voetbalsport tot in de gehele Zaanstreek doorgedrongen. De opgerichte clubs waren zo groot dat meerdere elftallen gevormd konden worden. Een aantal initiatiefnemers was deel gaan uitmaken van de besturen van de verenigingen. Steeds meer jongeren, maar ook ouderen als toeschouwers, raakten bij het spel betrokken. De financiën speelden nog steeds een belangrijke rol. Bij sommige clubs was de contributie van vijf naar vijftien cent per week gestegen, hoewel de meeste jeugdleden vijf cent bleven betalen.
  
-Was het voetbalspel aanvankelijk vooral een bezigheid van de jongelui uit 'betere kringen', rond 1915 was het een 'volkssport' geworden, waarvan de sociale waarden alom werden erkend. Een enkele keer verrichtte een burgemeester de aftrap. De regels van het spel ontwikkelden zich mee en er kwamen betere leiding en begeleiding. Tijdens het spel zelf werd de leiding aan een scheidsrechter overgelaten en voor de organisatie gingen bondsregels gelden.+Was het voetbalspel aanvankelijk vooral een bezigheid van de jongelui uit 'betere kringen', rond 1915 was het een 'volkssport' geworden, waarvan de sociale waarden alom werden erkend. Een enkele keer verrichtte een burgemeester de aftrap. De regels van het spel ontwikkelden zich  en er kwamen betere leiding en begeleiding. Tijdens het spel zelf werd de leiding aan een scheidsrechter overgelaten en voor de organisatie gingen bondsregels gelden.
  
 De Zaandamse arts J. W. de Goeje bekommerde zich om de ontwikkeling van het spel. Hij voelde zich bij het voetbal in het algemeen, en bij ZVV in het bijzonder, goed thuis. Hij kwam in contact met de Haagse notaris Kips en de Arnhemse notaris Engelberts. Met zijn drieën speelden zij een belangrijke rol bij de oprichting van de Federation International de Football Association (FIFA). Voetbal was tot 1915 een met name in het westen van het land beoefende sport. Na 1915 speelde men ook competitie in het zuiden en in 1916 zou het noorden volgen. De Zaandamse arts J. W. de Goeje bekommerde zich om de ontwikkeling van het spel. Hij voelde zich bij het voetbal in het algemeen, en bij ZVV in het bijzonder, goed thuis. Hij kwam in contact met de Haagse notaris Kips en de Arnhemse notaris Engelberts. Met zijn drieën speelden zij een belangrijke rol bij de oprichting van de Federation International de Football Association (FIFA). Voetbal was tot 1915 een met name in het westen van het land beoefende sport. Na 1915 speelde men ook competitie in het zuiden en in 1916 zou het noorden volgen.
-=== 2.2. Zaanse ontwikkeling van 1915 tot 1940 ===+ 
 +==== 2. ontwikkeling van 1915 tot 1940 ====
    
-Wellicht als gevolg van de mobilisatie bleef het verenigingsleven zich gunstig ontwikkelen. Kleinere verenigingen sloten zich aaneen om sterker te worden. Zo werd in september 1915 in Wormerveer QSC opgericht. Deze club ontstond door een fusie van de clubs Quick en Sparta, die hun terrein hadden aan het Wormerlaantje in Wormer. In 1922 ging QSC over naar het veld achter het NS-station Wormerveer, waar tot aan de fusie met WFC (2003werd gespeeld.+Wellicht als gevolg van de mobilisatie bleef het verenigingsleven zich gunstig ontwikkelen. Kleinere verenigingen sloten zich aaneen om sterker te worden. Zo werd in september 1915 in Wormerveer QSC opgericht. Deze club ontstond door een fusie van de clubs Quick en Sparta, die hun terrein hadden aan het Wormerlaantje in Wormer. In 1922 ging QSC over naar het veld achter het NS-station Wormerveer, waar tot aan de fusie met WFC in 2003 werd gespeeld.
  
 De vereniging kocht de velden in 1926 voor het bedrag van 12.000 gulden waarvoor een hypotheek bij de Nederlands Hervormde gemeente van Krommenie werd afgesloten. De laatste aflossing vond plaats in 1939. Aanvankelijk speelden jongens van verschillende geloofsovertuigingen bij dezelfde verenigingen. Daar de voetbalsport echter steeds populairder werd, zagen kerkelijke leiders in deze tijden van verzuiling echter een mogelijkheid om hun jonge kerkleden in eigen verenigingen onder te brengen, ter versterking van de kerkelijke binding. De vereniging kocht de velden in 1926 voor het bedrag van 12.000 gulden waarvoor een hypotheek bij de Nederlands Hervormde gemeente van Krommenie werd afgesloten. De laatste aflossing vond plaats in 1939. Aanvankelijk speelden jongens van verschillende geloofsovertuigingen bij dezelfde verenigingen. Daar de voetbalsport echter steeds populairder werd, zagen kerkelijke leiders in deze tijden van verzuiling echter een mogelijkheid om hun jonge kerkleden in eigen verenigingen onder te brengen, ter versterking van de kerkelijke binding.
-== Hercules ==+=== 2.1 Hercules ===
  
-Zo werd in 1916 in Zaandam een katholieke voetbalclub opgericht onder de naam Hercules. De club vond een terrein aan de Nieuwe Zeehaven. In verband met de oorlog hadden de bewoners van Zaandam echter grond nodig om groenten en aardappelen te verbouwen en moest de club in 1917 dit terrein verlaten. Hercules week uit naar een veld achter aan de Schoolmeesterstraat in Zaandam-Oost. Men voetbalde in de NHVB waar meerdere clubs onder die naam bestonden. Naamswijziging bleek noodzakelijk en de naam werd veranderd in r.k. Voetbal Vereniging Zaandam [[VVZ]].+Zo werd in 1916 in Zaandam een katholieke voetbalclub opgericht onder de naam Hercules. De club vond een terrein aan de [[zeehaven|Nieuwe Zeehaven]]. In verband met de oorlog hadden de bewoners van Zaandam echter grond nodig om groenten en aardappelen te verbouwen en moest de club in 1917 dit terrein verlaten. Hercules week uit naar een veld achter aan de Schoolmeesterstraat in Zaandam-Oost. Men voetbalde in de NHVB waar meerdere clubs onder die naam bestonden. Naamswijziging bleek noodzakelijk en de naam werd veranderd in r.k. Voetbal Vereniging Zaandam [[VVZ]].
  
 In 1919 kon men met moeite de club in stand houden, omdat er weer gedwongen verhuisd moest worden en men terugkeerde naar de Nieuwe Zeehaven. VVZ verliet in 1920 de NHVB om in de inmiddels in Haarlem opgerichte Diocesane Haarlemse Voetbalbond (DHVB, een katholieke voetbalbond) te kunnen gaan spelen. Hier ontmoette VVZ alleen katholieke tegenstanders. Volgens kapelaan N. Ammerlaan, de geestelijk adviseur van VVZ, leidde dat tot een hechtere vriendschap. In 1919 kon men met moeite de club in stand houden, omdat er weer gedwongen verhuisd moest worden en men terugkeerde naar de Nieuwe Zeehaven. VVZ verliet in 1920 de NHVB om in de inmiddels in Haarlem opgerichte Diocesane Haarlemse Voetbalbond (DHVB, een katholieke voetbalbond) te kunnen gaan spelen. Hier ontmoette VVZ alleen katholieke tegenstanders. Volgens kapelaan N. Ammerlaan, de geestelijk adviseur van VVZ, leidde dat tot een hechtere vriendschap.
  
 In Wormerveer was al eerder SDE als rooms-katholieke voetbalvereniging opgericht. Deze vereniging kampte met terreinproblemen. Men voetbalde in Wormer, Wormerveer en Krommenie achter de r.k. kerk. De leden van deze club hebben later een rol gespeeld bij de oprichting van andere verenigingen, zoals GVO en Saenden. Naast verenigingsorganisatie op grond van geloofsovertuiging ontstonden er ook clubs uit gevoel van buurtverwantschap. In Wormerveer was al eerder SDE als rooms-katholieke voetbalvereniging opgericht. Deze vereniging kampte met terreinproblemen. Men voetbalde in Wormer, Wormerveer en Krommenie achter de r.k. kerk. De leden van deze club hebben later een rol gespeeld bij de oprichting van andere verenigingen, zoals GVO en Saenden. Naast verenigingsorganisatie op grond van geloofsovertuiging ontstonden er ook clubs uit gevoel van buurtverwantschap.
-== Krommenie == +=== 2.2 Krommenie === 
- +In augustus 1917 ontstond KVV, opgericht door Krommenieërs die in Krommeniedijk bij KFC en in Wormerveer bij WFC, QSC of Hercules voetbalden. Zij wilden graag een echte plaatselijke voetbalclub. Het eerste veld was aan [[blok|het Blok]]. Door zelfwerkzaamheid van de leden ontstond hier voetbalcomplex.
-In augustus 1917 ontstond KVV, opgericht door Krommenieërs die in Krommeniedijk bij KFC en in Wormerveer bij WFC, QSC of Hercules voetbalden. Zij wilden graag een echte plaatselijke voetbalclub. Het eerste veld was aan het Blok. Door zelfwerkzaamheid van de leden ontstond hier een mooi voetbalcomplex.+
  
-In Zaandijk ontstond in april 1917 in de huiskamer van café Cambrinus de vereniging Ondanks Tegenspoed Opgericht. Men startte op een veld in het Koger Bosje in Koog in samenwerking met gymnastiekvereniging Simson. Deze samenwerking kwam snel ten einde en men week uit naar Zaandijk waar met behulp van familie J. Honig een veld aan het Verlanenpad achter de Beeldentuin werd gevonden. De naam van de vereniging veranderde al snel in vv Zaandijk. De vereniging werd sterk en speelde in de NHVB en later de NVB. Hierdoor ontstonden wel veldproblemen en men week uit naar het terrein van boer Krijt achter diens boerderij Het Fortuin tussen Zaandijk en Westzaan.+In Zaandijk ontstond in april 1917 in de huiskamer van café Gambrinus de vereniging Ondanks Tegenspoed Opgericht. Men startte op een veld in het Koger Bosje in Koog in samenwerking met gymnastiekvereniging Simson. Deze samenwerking kwam snel ten einde en men week uit naar Zaandijk waar met behulp van familie J. Honig een veld aan het Verlanenpad achter de [[beeldentuin|Beeldentuin]] werd gevonden. De naam van de vereniging veranderde al snel in vv Zaandijk. De vereniging werd sterk en speelde in de NHVB en later de NVB. Hierdoor ontstonden wel veldproblemen en men week uit naar het terrein van boer Krijt achter diens boerderij Het Fortuin tussen Zaandijk en Westzaan.
  
 In Oostzaan werd er in de Kerkbuurt reeds vanaf 1907 gevoetbald. Toen in dat jaar de Zaansche Voetbal Bond werd opgericht ging men onder de naam Unie als club aan de wedstrijden deelnemen. De noodzakelijke contributie kon door de meeste leden echter niet worden opgebracht en dit zorgde, samen met terreinperikelen, voor de teloorgang van deze vereniging. Een aantal leden vond onderdak bij diverse clubs in Zaandam. In Oostzaan werd er in de Kerkbuurt reeds vanaf 1907 gevoetbald. Toen in dat jaar de Zaansche Voetbal Bond werd opgericht ging men onder de naam Unie als club aan de wedstrijden deelnemen. De noodzakelijke contributie kon door de meeste leden echter niet worden opgebracht en dit zorgde, samen met terreinperikelen, voor de teloorgang van deze vereniging. Een aantal leden vond onderdak bij diverse clubs in Zaandam.
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/attic/voetbal.1558379800.txt.gz
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/06 17:43
  • (Externe bewerking)