westzijde

Hoofdstraat te Zaandam-West, lopend van de Gedempte Grachtplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGedempte Gracht

De Gedempte Gracht anno 1966 Hoofdwinkelstraat in Zaandam-west, liggend evenwijdig aan en ten noorden van de Rozengracht en ten zuiden van de Vinkenstraat, lopend van de Westzijde tot het Rustenburg.

De naam Gedempte Gracht ontstond in 1858 toen de sloot tussen het Zilverpad (zuidkant) en het
en de Damplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigDam

Straat te Zaandam die zijn naam ontleent aan de Hogedam in de Zaan, waar Zaandam naar werd vernoemd.

De Dam, die de Zaan van het buitenwater, IJ/Zuiderzee, afsloot, was in het zuiden eeuwenlang de enige landverbinding tussen de oostelijke en de westelijke Zaanstreek. Het is niet bekend wanneer de Dam precies werd opgeworpen. Zeker is dat hij er in 1314 was; vermoed wordt dat hij aan het einde van de 13e eeuw werd aangelegd. De Hogedam was van uitermate groot belang voor de ontginning en h…
in noordelijke richting en parallel aan de Zaan tot de grens met Koog ter hoogte van de Mallegatsluisplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigMallegatsluis

Schutsluis, de grens tussen Zaandam en Koog aan de Zaan. Vóór de bouw van de Mallegatsluis, was er iets zuidelijker een eerdere sluis in de Lagedijk. In 1634 werd deze verlegd naar de Breedweersloot. Vanaf toen kwam de naam Mallegatsluis in gebruik, de sloot kreeg de naam Mallegatsloot.
. De Westzijde werd aangelegd op de Lagedijk en heette geruime tijd de Molenbuurt, naar de in 1439 opgerichte korenmolen De Ruyterplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigRuiter, De

Meelmolen in Westzaandam. In Westzaandam is gelijktijdig nooit meer dan één meelmolen in bedrijf geweest. De eerste werd in 1439 gebouwd, op de plaats waar later De Ruiter zou verrijzen. Dit was waarschijnlijk een open standaardmolen, die vermoedelijk is verbrand in 1572, toen op last van Bossu de Westzijde werd platgebrand.
die aan de Westzijde, bij het Ruyterveerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigRuiterveer

Straat en voormalig veer te Zaandam (west), in het verlengde van de Botenmakersstraat, maar dan ten oosten van de Westzijde. Het Ruiterveer is genoemd naar korenmolen De Ruiter. Het voetveer was een van de vele veren dat voer tussen de West- naar de Oostzijde. Aan het pad werd na de sloop van de molen in 1865 de Hoogere Burgerschool gebouwd.
stond. De Lagedijk werd vermoedelijk omstreeks 1300 aangelegd. Aanvankelijk was dit niet de meest aantrekkelijke vestigingsplaats nabij de Dam; van de 46 huizen te Westzaandam in 1543 stonden er slechts tien aan de Lagedijk.

Toen de Hogendijk niet meer voldoende vestigingsruimte bood werd ook de Westzijde volgebouwd; toen ook die vol was, ontstonden de paden het veld in. De oorspronkelijke bebouwing van de Westzijde was toen geheel verdwenen. In 1572 bezetten Spaanse troepenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSpaanse tijd

Lokale aanduiding voor de jaren 1572 tot en met 1576, de tijd waarin de Zaanstreek gedeeltelijk door troepen in Spaanse dienst bezet was. Feitelijk is het een foutieve naamgeving van de eerste jaren van de opstand in de Nederlanden tegen de toenmalige vorst, Filips II
onder Hopman Van der Lindenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigLinden, Hopman van der

In 1572 bevelvoerder over een Spaans vendel dat Oost- en Westzaandam bezette. Hopman van der Linden werd door Graaf van Bossu vanuit Amsterdam, de stad die tot in 1578 door de Spanjaarden werd overheerst, naar Oost- en Westzaandam gezonden. Hij trok met zijn schutters als met een vliegend legertje door Zaanland en liet zich daarbij kennen als een kwelduivel voor de bewoners, richtte een verdedigingsschans in op het erf waarop later de Bullekerk zou worden gebouwd en verkl…
de Dam. Na plundering werden de huizen aan de Westzijde van de Zaan, zo'n 130 in getal, in brand gestoken. Daardoor ontstond vanaf de opgeworpen Schansplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSchans

Open of gesloten verdedigingswerk in het veld. Schansen kwamen in heel Europa voor. Bij oorlogsvoering in vooral dunbevolkte gebieden konden zij van groot strategisch belang zijn. In de Zaanstreek, het drassige Zaanse polderland leende zich uitstekend voor verdediging met schansen, waren schansen vooral van belang in de
aan de Westzijde, op de plaats van de latere Bullekerkplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBullekerk

Alom gebruikte volksnaam voor de Westzijderkerk te Zaandam. De Bullekerk is een kruiskerk, met ongelijke armen, die werd gebouwd tussen 1637 en 1640 op de resten van een Spaanse schans. De naam Bullekerk herinnert, evenals een beeldje op het kerkplein, aan een dramatische gebeurtenis uit 1647. zie:
een vrij schootsveld. Ook De Ruyter ging toen in vlammen op. Na de Spaanse tijdplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSpaanse tijd

Lokale aanduiding voor de jaren 1572 tot en met 1576, de tijd waarin de Zaanstreek gedeeltelijk door troepen in Spaanse dienst bezet was. Feitelijk is het een foutieve naamgeving van de eerste jaren van de opstand in de Nederlanden tegen de toenmalige vorst, Filips II
werden de woningen en molen weer opgebouwd.

Vanaf het midden van de 17e eeuw werd wel gesproken van de Fluwelen Westzijde, waarmee werd aangegeven dat met name welgestelden aan de dijk woonden. In 1857 werd besloten de wegsloot te dempen. In de 20e eeuw veranderde het karakter van de Westzijde; het zuidelijk deel werd gaandeweg steeds meer winkelstraat en het midden- en noordelijk deel veranderden door grotere industrie-vestigingen zoals het hoofdkantoor van Albert Heijnplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAhold nv, Koninklijke

Het laatste Ahold-logo De naam Koninklijke Ahold werd gevoerd tot 23 juli 2016, daarna werd Ahold Delhaize de handelsnaam als primaire detailhandelsorganisatie, die levensmiddelen en andere consumentenproducten verkoopt via winkelketens in Nederland als
, Simon de Witplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWit, Simon de

Winkelketen opgericht door Simon de Wit, oorspronkelijk begonnen te Wormerveer met huis-aan-huis verkoop, later met winkels door het hele land. In 1972 opgegaan in Albert Heijn.

De eerste aanzet tot het bedrijf werd gegeven door Simon de Wit, die woonde aan de Dubbele Buurt in Wormerveer. Na het overlijden van zijn vader kreeg hij, twaalf jaar oud, de zorg over het gezin. Zijn moeder kocht aanvankelijk van Koos Fortuin, de eigenaar van het kaaspakhuis waar haar man gewerkt had e…
, Sabelplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSabel

Ondernemersgeslacht te Zaandam in de 19e en 20e eeuw. In 1867 kwam August Wilhelm Friedrich Zabel (1844-1917) in deze streken, zoon van Gottlieb Zabel en Henriette Jenz uit Mlijkovel Kosjesen in Polen. De Zabels waren begin 18e eeuw van Zweden naar Polen getrokken en August vocht voor Pruisen bij Koniggratz. Hij was op weg naar Amerika, maar kwam in Nederland andere Polen tegen, die door de crisis gedwongen waren te repatriëren. Hij besloot in Holland te blijven en vond werk als grondwerk…
, Verkadeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVerkade Fabrieken nv, Koninklijke

Vooraanstaand bedrijf in de levensmiddelenindustrie in Zaandam. Zie ook: Verkade, ondernemersgeslacht.

Verkade werd opgericht op 2 mei 1886 als Stoom Brood- en Beschuitfabriek 'De Ruyter', der firma Verkade & Comp Zaandam door E.G. Verkade, die toen reeds 51 jaar was. Hij zette het bedrijf op om zijn zonen een toekomstmogelijkheid te bieden. Eerder had hij een patent-oliefabriek aan de Oostzijde, die in 1875 door brand verloren ging. Daarna hield hij zich tie…
, Vetiraplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVetira Romance Aerosols BV

economie koog

Vetira Romance Aerosols BV

Afvulbedrijf van aerosols (spuitbussen), dat bij oprichting was gevestigd te Koog aan de Zaan, later aan de Westzijde, daarna aan de Sluispolderweg te Zaandam. Het bedrijf werd opgericht in 1948 onder de naam nv Chemische Industrie Vetira door H.J. Boon uit Zaandijk. Begonnen met een kapitaal van ƒ 4000, richtte men zich op de verkoop van vitamineconcentraten voor veevoeder, verpakte bestrijdingsmiddelen voor land- en tuinbouw en vervaardiging en verhan…
, Op den Veldeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOp den Velde bv, Jan

De Handels- en productieonderneming Op den Velde Groep bestaat uit de divisies Industrie en Staal, die een totaalpakket technische producten als transportbanden en aardolieproductenaan klanten in binnen- en buitenland aanbieden, gevestigd te Zaandam.
, de gasfabriekplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGasfabrieken

Bedrijven die gas uit steenkool wonnen, bestemd voor de openbare gasvoorziening. Vanaf 1859 waren in de Zaanstreek gasfabrieken in bedrijf, over het algemeen door particulieren begonnen en later door de gemeenten overgenomen. Gas werd aanvankelijk vooral voor straatverlichting gebruikt. In 1952 gingen de Zaanse bedrijven op in het
, Ensof,Pieter Bonplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBon Czn., bv Oliefactorij Pieter

Bedrijf in Zaandam dat zich vanouds heeft gericht op de opslag en het vervoer van olieproducten en later chemische stoffen. Daarnaast houdt het zich ook bezig met railtransport, waartoe ketelwagons worden verhuurd. De reiniging hiervan en de controle erop behoren mede tot de doelstellingen. Ook reiniging van tankwagens behoort tot de taken.
, Havenhout, Orionplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOrion Oliefabriek nv

Oliebedrijf te Zaandam, opgericht 1 februari 1899 door Jan van Heijningen (1874-1960) in de percelen Westzijde 328 t/m 342. Het bedrijf ontwikkelde zich voorspoedig. Omstreeks 1910 werd een fabriek van vier verdiepingen gebouwd onder leiding van de toen achttienjarige Cor Kakes. In 1924 volgde een uitbreiding, machinefabriek
, Hart & De Zwaanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHart en De Zwaan, voorheen Adriaan Honig, Oliefabrieken Het

Oliefabrieken te Zaandam, in de jaren '60 van de 20e eeuw verdwenen. De grondslag voor het bedrijf werd gelegd door Adriaan Honig Cz., die na het overlijden van zijn vader Cornelis Honig Cz. de molens Het Pink en De Kieft te Koog erfde. Hij begon hiermee in 1872 onder de naam firma Adriaan Honig Cz. voor eigen rekening te werken. Door zijn grote energie en door de toenemende vraag naar geproduceerde koeken was hij in staat de zaak uit …
en Cacaofabriek Wilhelmina. Enkele Verkade-gebouwen zijn op de provinciale monumentenlijst geplaatst. Andere belangrijke en markante panden aan de Westzijde zijn de Bullekerk, de Vermaning Het Nieuwe Huis, de villa die ooit de Zienagoogplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZienagoog

Expositie- en kunstuitleencentrum, ooit gevestigd aan de Westzijde 39 te Zaandam, daarvoor in de voormalige Synagoge aan de Gedempte Gracht in Zaandam.

De voorgeschiedenis van Stichting de Zienagoog nam een aanvang in Zaandijk, waar in het door Wim Krijt beheerde
en de Kamer van Koophandel huisvestte, de voormalige HBS waar ooit woninginrichter Schuijt was gevestigd, en een aantal bewaard gebleven historische woonhuizen.

Veelal toonaangevende, statige panden, met name vanaf de Dam tot de Vermaning verloren hun oorspronkelijk uiterlijk omwille van grootwinkelbedrijven die zich er vestigden.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/westzijde.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:08
  • (Externe bewerking)