houthandel

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie 		Vorige revisie
houthandel [2017/07/29 17:33]
zaanlander 		houthandel [2020/09/07 12:05] (huidige)
Regel 2: Regel 2:
 Belangrijke drager van de Zaanse economie. Ontstaan en in belang gegroeid aan het eind van de 16e en vooral het begin van de 17e eeuw; ondanks door de eeuwen heen aanzienlijke veranderingen van karakter één van de belangrijke economische activiteiten binnen de Zaanstreek. Lange tijd was de Zaanstreek in de Nederlandse, en ook in de internationale, houthandel een van de toonaangevende gebieden.  Belangrijke drager van de Zaanse economie. Ontstaan en in belang gegroeid aan het eind van de 16e en vooral het begin van de 17e eeuw; ondanks door de eeuwen heen aanzienlijke veranderingen van karakter één van de belangrijke economische activiteiten binnen de Zaanstreek. Lange tijd was de Zaanstreek in de Nederlandse, en ook in de internationale, houthandel een van de toonaangevende gebieden. 
  
-De houthandel en de daar aan verwante [[houtzagerij]] was naast walvisvaart, scheepsbouw en Oostzeehandel één van de pijlers waarop de Zaanse economie in de bloeiperiode van de 17e en 18e eeuw rustte. Zie ook: [[economische_ontwikkeling_1580-1800|Economie]] 2.6.2., 3.6.2. en [[Houtzagerij]]. De belangrijke plaats die de Zaanstreek, met name Westzaandam en in mindere mate Oostzaandam en Westzaan, in de internationale houthandel innam was een gevolg van een aantal gunstige omstandigheden. Het vlakke Zaanse land waar de wind vrij spel had bood een unieke standplaats voor honderden houtzaagmolens en het vele niet al te brakke water bood een geschikte gelegenheid voor het wateren van de werkvoorraden ongezaagd hout bij de molens, een onontbeerlijke voorbereiding bij het zagen, sommige stammen werden meer dan een jaar in het water bewaard alvorens zij gezaagd werden, van remmende invloed van keuren en andere stedelijke bepalingen was in het gebied geen sprake.+De houthandel en de daar aan verwante [[houtzagerij]] was naast walvisvaart, scheepsbouw en Oostzeehandel één van de pijlers waarop de Zaanse economie in de bloeiperiode van de 17e en 18e eeuw rustte. Zie ook: [[eco:economische_ontwikkeling_1580-1800|Economie]] 2.6.2., 3.6.2. en [[Houtzagerij]]. De belangrijke plaats die de Zaanstreek, met name Westzaandam en in mindere mate Oostzaandam en Westzaan, in de internationale houthandel innam was een gevolg van een aantal gunstige omstandigheden. Het vlakke Zaanse land waar de wind vrij spel had bood een unieke standplaats voor honderden houtzaagmolens en het vele niet al te brakke water bood een geschikte gelegenheid voor het wateren van de werkvoorraden ongezaagd hout bij de molens, een onontbeerlijke voorbereiding bij het zagen, sommige stammen werden meer dan een jaar in het water bewaard alvorens zij gezaagd werden, van remmende invloed van keuren en andere stedelijke bepalingen was in het gebied geen sprake.
  
  Bovendien heerste hier in de eerste helft van de 17e eeuw een zekere individuele welstand die het nodige kapitaal voor molenbouw en -exploitatie alsmede voorraad-financiering kon verschaffen. Voorts heeft ook de gunstige ligging ten opzichte van Amsterdam een rol gespeeld. De ontwikkeling van de Zaanse houthandel en houtzagerij zette aan het eind van de 16e eeuw in.   Bovendien heerste hier in de eerste helft van de 17e eeuw een zekere individuele welstand die het nodige kapitaal voor molenbouw en -exploitatie alsmede voorraad-financiering kon verschaffen. Voorts heeft ook de gunstige ligging ten opzichte van Amsterdam een rol gespeeld. De ontwikkeling van de Zaanse houthandel en houtzagerij zette aan het eind van de 16e eeuw in. 
  
-In 1592 had de Uitgeester boer Krelis Lootjes, ook bekend als Cornelis Corneliszoon van Uytgeest (zie supplement 2) de [[houtzaagmolen]] uitgevonden. Het was een revolutionaire uitvinding. Hij was er als eerste in geslaagd de rondgaande beweging van draaiende molenwieken om te zetten in de beweging van een zaag. Cornelis Cornelisz getroostte zich allereerst moeite om een koper te vinden voor zijn uitvinding in Amsterdam, immers toen al een grote stad die in de houthandel van de lage landen een belangrijke plaats innam. +In 1592 had de Uitgeester boer Krelis Lootjes, ook bekend als [[Cornelisz|Cornelis Corneliszoon van Uytgeest]] (zie supplement 2) de [[houtzaagmolens|houtzaagmolen]] uitgevonden. Het was een revolutionaire uitvinding. Hij was er als eerste in geslaagd de rondgaande beweging van draaiende molenwieken om te zetten in de beweging van een zaag. Cornelis Cornelisz getroostte zich allereerst moeite om een koper te vinden voor zijn uitvinding in Amsterdam, immers toen al een grote stad die in de houthandel van de lage landen een belangrijke plaats innam. 
  
 Dat er al een traditie in de houtzagerij bestond bleek voor Amsterdam echter een nadeel: het invloedrijke houtzagersgilde zag in de mechanisering van de houtzagerij een bedreiging voor de eigen vakgroep en wist de houtzaagmolen buiten de stad te houden. Het gilde moest zijn bezwaren overigens allengs opgeven en werd omstreeks 1627 tenslotte opgeheven. Zo bleef de poging van Cornelis Cornelisz. zijn uitvinding in Amsterdam te verkopen zonder resultaat.  Dat er al een traditie in de houtzagerij bestond bleek voor Amsterdam echter een nadeel: het invloedrijke houtzagersgilde zag in de mechanisering van de houtzagerij een bedreiging voor de eigen vakgroep en wist de houtzaagmolen buiten de stad te houden. Het gilde moest zijn bezwaren overigens allengs opgeven en werd omstreeks 1627 tenslotte opgeheven. Zo bleef de poging van Cornelis Cornelisz. zijn uitvinding in Amsterdam te verkopen zonder resultaat. 
  
-Hij kwam daarna in contact met de Oostzaandammer Dirck [[Sijbrandsz]]. In  1596 kocht deze het octrooi op de uitvinding, dat Cornelis van Uytgeest van de Staten had gekregen, en liet hij de molen die om z'n vorm het [[Juffertje]] werd genoemd, op vlotten over het water naar Oostzaandam vervoeren. Sijbrandsz vergrootte en verbeterde de houtzaagmolen aanzienlijk. Na deze eerste zaagmolen volgden er snel meer en grotere, vooral omdat de Amsterdamse kooplieden, wier belangen tegengesteld waren aan die van de gilden, hun hout steeds vaker in de Zaanstreek lieten zagen. +Hij kwam daarna in contact met de Oostzaandammer [[sybrandsz|Dirck Sybrandsz.]] In 1596 kocht deze het octrooi op de uitvinding, dat [[uytgeest|Cornelis van Uytgeest]] van de Staten had gekregen, en liet hij de molen die om z'n vorm  [[Juffertje|Het Juffertje]] werd genoemd, op vlotten over het water naar Oostzaandam vervoeren. Sijbrandsz vergrootte en verbeterde de houtzaagmolen aanzienlijk. Na deze eerste zaagmolen volgden er snel meer en grotere, vooral omdat de Amsterdamse kooplieden, wier belangen tegengesteld waren aan die van de gilden, hun hout steeds vaker in de Zaanstreek lieten zagen. 
  
 De voorsprong die de Zaanse houtzagerij in deze tijd op Amsterdam nam zou nooit meer door de hoofdstad worden ingehaald. Ten bewijze: in Amsterdam stond er in 1630 nog geen enkele houtzaagmolen, in de Zaanstreek waren dat er rond dat jaar al 53; in 1776 stonden er in Amsterdam 83 houtzaagmolens, dat waren er in die tijd in de Zaanstreek 144. Overigens was het hoogtepunt van de Zaanse houtzagerij toen reeds voorbij; in 1731 stonden er 256 houtzaagmolens in de Zaanstreek.  De voorsprong die de Zaanse houtzagerij in deze tijd op Amsterdam nam zou nooit meer door de hoofdstad worden ingehaald. Ten bewijze: in Amsterdam stond er in 1630 nog geen enkele houtzaagmolen, in de Zaanstreek waren dat er rond dat jaar al 53; in 1776 stonden er in Amsterdam 83 houtzaagmolens, dat waren er in die tijd in de Zaanstreek 144. Overigens was het hoogtepunt van de Zaanse houtzagerij toen reeds voorbij; in 1731 stonden er 256 houtzaagmolens in de Zaanstreek. 
Regel 30: Regel 30:
 Voor de moderne tijd geeft het werk 'De Houtkoperij in Nederland', structuuronderzoek uitgevoerd door de Stichting voor economisch onderzoek der Universiteit van Amsterdam (1971), een duidelijke uiteenzetting van structuur en ook omvang van de houthandel. Naast alle gunstige factoren was er voor de Zaanstreek toch ook een belemmerende omstandigheid, die door de eeuwen heen steeds een bron van zorgen is geweest voor de Zaanse houthandelaren, namelijk het ontbreken van een geschikte haven en losplaats voor beladen zeeschepen. Alleen bij een gunstige waterstand konden deze bij de [[Hollesloot]] komen, ongeveer ter hoogte van de Hempont.  Voor de moderne tijd geeft het werk 'De Houtkoperij in Nederland', structuuronderzoek uitgevoerd door de Stichting voor economisch onderzoek der Universiteit van Amsterdam (1971), een duidelijke uiteenzetting van structuur en ook omvang van de houthandel. Naast alle gunstige factoren was er voor de Zaanstreek toch ook een belemmerende omstandigheid, die door de eeuwen heen steeds een bron van zorgen is geweest voor de Zaanse houthandelaren, namelijk het ontbreken van een geschikte haven en losplaats voor beladen zeeschepen. Alleen bij een gunstige waterstand konden deze bij de [[Hollesloot]] komen, ongeveer ter hoogte van de Hempont. 
  
-Dit bleef zo tot in 1824 het Groot [[Noordhollands]] Kanaal werd gegraven. Daarna kwamen de schepen bij Nieuwediep binnen en werden gejaagd, vanaf de wal voortgetrokken, en later door een steamer getrokken, naar het door Wormerveerder zakenlieden bekostigde [[Kogerpolder]] Kanaal tegenover West-Graftdijk. Daar werden de balken gelost en in flensvlotten naar de [[Poel]] tegenover Koog gevaren. Na daar gesorteerd en opgevlot te zijn bleven zij daar tot zij aan de molens nodig waren. Het graven van het [[Noordzeekanaal]] loste de problemen rond de bereikbaarheid van de Zaanstreek definitief op. +Dit bleef zo tot in 1824 het Groot [[Noordhollands]] Kanaal werd gegraven. Daarna kwamen de schepen bij Nieuwediep binnen en werden gejaagd, vanaf de wal voortgetrokken, en later door een steamer getrokken, naar het door Wormerveerder zakenlieden bekostigde [[Kogerpolder]] Kanaal tegenover West-Graftdijk. Daar werden de balken gelost en in flensvlotten naar [[poel|de Poel]] tegenover Koog gevaren. Na daar gesorteerd en opgevlot te zijn bleven zij daar tot zij aan de molens nodig waren. Het graven van het [[Noordzeekanaal]] loste de problemen rond de bereikbaarheid van de Zaanstreek definitief op. 
  
 De aanvankelijk slechte en nog lange tijd slecht gebleven havenaccommodatie werd echter pas omstreeks 1910 goed op peil gebracht door de aanleg van de houthaven ten westen van de Hembrug. Deze Nieuwe [[Haven]] en [[Balkenhaven]] waren echter grotendeels ingericht op de ontvangst van kapbalken. Vandaar dat na de Tweede Wereldoorlog zowel in de [[Achtersluispolder]] als in de Oude Houthaven emplacementen voor de ontvangst van gezaagd hout in roll-on roll-off vervoer en voor de opslag van dat hout werden ingericht.  De aanvankelijk slechte en nog lange tijd slecht gebleven havenaccommodatie werd echter pas omstreeks 1910 goed op peil gebracht door de aanleg van de houthaven ten westen van de Hembrug. Deze Nieuwe [[Haven]] en [[Balkenhaven]] waren echter grotendeels ingericht op de ontvangst van kapbalken. Vandaar dat na de Tweede Wereldoorlog zowel in de [[Achtersluispolder]] als in de Oude Houthaven emplacementen voor de ontvangst van gezaagd hout in roll-on roll-off vervoer en voor de opslag van dat hout werden ingericht. 
  
-Het binnenlandse vervoer gaat de laatste decennia steeds meer over de weg. Het spoorwegvervoer, dat de besparing van het wegverkeer op overlaadkosten niet kan bieden, raakte voor de afvoer van hout uit de Zaanstreek geheel buiten gebruik, evenals de de [[beurtvaart]] binnenvaart. +Het binnenlandse vervoer gaat de laatste decennia steeds meer over de weg. Het spoorwegvervoer, dat de besparing van het wegverkeer op overlaadkosten niet kan bieden, raakte voor de afvoer van hout uit de Zaanstreek geheel buiten gebruik, evenals de [[beurtvaart|beurtvaart binnenvaart]]. 
  
 De houtzaagmolen moest aan het eind van de 19e eeuw plaats maken voor de stoomhoutzagerij. Dit betekende een concentratie en toename van de zaagcapaciteit van de afzonderlijke bedrijven. Toch is de jaarcapaciteit van de Zaanse stoomzagerijen van 1920 niet of nauwelijks hoger te schatten dan die van de 106 windmolens van het midden van de 19e eeuw.  De houtzaagmolen moest aan het eind van de 19e eeuw plaats maken voor de stoomhoutzagerij. Dit betekende een concentratie en toename van de zaagcapaciteit van de afzonderlijke bedrijven. Toch is de jaarcapaciteit van de Zaanse stoomzagerijen van 1920 niet of nauwelijks hoger te schatten dan die van de 106 windmolens van het midden van de 19e eeuw. 
Regel 40: Regel 40:
 Tegelijkertijd met de intrede van de stoomkracht was in de import van hout immers een verschuiving van ongezaagd- naar gezaagd hout gaande. Voor deze verschuiving is een aantal oorzaken aan te wijzen. Allereerst betekende het zagen in de landen van herkomst een aanzienlijke besparing bij het zeevervoer. De ronde balken veroorzaakten vanzelfsprekend veel wanvracht. Daarnaast liepen de productielanden geleidelijk de achterstand in kapitaal voor zaagbedrijven in, terwijl, omdat er in de productielanden in massa en voor meerdere markten tegelijkertijd gezaagd kon worden, technische verbeteringen daar ook eerder rendabel konden worden gemaakt. Ook bood de industrie in de productielanden betere mogelijkheden voor verwerking van niet voor de zaagindustrie geschikt hout tot cellulose, sulfiet etc. Tegelijkertijd met de intrede van de stoomkracht was in de import van hout immers een verschuiving van ongezaagd- naar gezaagd hout gaande. Voor deze verschuiving is een aantal oorzaken aan te wijzen. Allereerst betekende het zagen in de landen van herkomst een aanzienlijke besparing bij het zeevervoer. De ronde balken veroorzaakten vanzelfsprekend veel wanvracht. Daarnaast liepen de productielanden geleidelijk de achterstand in kapitaal voor zaagbedrijven in, terwijl, omdat er in de productielanden in massa en voor meerdere markten tegelijkertijd gezaagd kon worden, technische verbeteringen daar ook eerder rendabel konden worden gemaakt. Ook bood de industrie in de productielanden betere mogelijkheden voor verwerking van niet voor de zaagindustrie geschikt hout tot cellulose, sulfiet etc.
  
-Naarmate de zaagindustrie in het noorden groeide ontstond daar ook een specialistenbestand dat de voorsprong in technisch opzicht snel vergrootte, óók van de zaagmachinefabricage. Door deze ontwikkeling was in Nederland tenslotte alleen de verwerking van eerste klasse kapbalken nog lonend en deze waren niet meer afzonderlijk te koop. De teruggang van de Zaanse zaagindustrie kon nog een tijd worden opgehouden doordat hier de productie beter kon worden aangepast aan de behoefte wat betreft maten en levertijden. De traditionele Zaanse maatvoering en sortering werd hier ten lande nog lang op prijs gesteld. Maar ook dat kon niet verhinderen dat de zaagindustrie - een Nederlandse en vooral typisch Zaanse bedrijfstak uiteindelijk vrijwel volledig verdween. +Naarmate de zaagindustrie in het noorden groeide ontstond daar ook een specialistenbestand dat de voorsprong in technisch opzicht snel vergrootte, óók van de zaagmachinefabricage. Door deze ontwikkeling was in Nederland tenslotte alleen de verwerking van eerste klasse kapbalken nog lonend en deze waren niet meer afzonderlijk te koop. De teruggang van de Zaanse zaagindustrie kon nog een tijd worden opgehouden doordat hier de productie beter kon worden aangepast aan de behoefte wat betreft maten en levertijden. De traditionele Zaanse maatvoering en sortering werd hier ten lande nog lang op prijs gesteld. Maar ook dat kon niet verhinderen dat de zaagindustrie, een Nederlandse en vooral typisch Zaanse bedrijfstak, uiteindelijk vrijwel volledig verdween. 
  
 De Zaanse houthandel betreft nu bijna uitsluitend gezaagd hout. De Zaanse houthandel omvatte oorspronkelijk voornamelijk de zaagmolenbedrijven. Hiervoor werd het ongezaagde hout soms direct van de Rijn geïmporteerd, maar soms ook op de veiling te Zaandam of Dordrecht gekocht. Het Noordeuropese hout werd vrijwel uitsluitend op de Amsterdamse veiling gekocht. In de Zaanstreek werd ook veel in loon gezaagd. De houthandelaren verkochten gezaagd hout aan houtkopers in het land of direct voor de plaatselijke behoefte.  De Zaanse houthandel betreft nu bijna uitsluitend gezaagd hout. De Zaanse houthandel omvatte oorspronkelijk voornamelijk de zaagmolenbedrijven. Hiervoor werd het ongezaagde hout soms direct van de Rijn geïmporteerd, maar soms ook op de veiling te Zaandam of Dordrecht gekocht. Het Noordeuropese hout werd vrijwel uitsluitend op de Amsterdamse veiling gekocht. In de Zaanstreek werd ook veel in loon gezaagd. De houthandelaren verkochten gezaagd hout aan houtkopers in het land of direct voor de plaatselijke behoefte. 
  
-Een belangrijke afzetmarkt werd gevormd door de Zaanse scheepsbouwers. In de 19e eeuw ontstonden de importeursgrossiers van gezaagd buitenlands hout, die leverden aan de provinciale houtkopers, en de importeurs-detaillisten, die hout leverden aan de bouwbedrijven en de [[houtverwerkende]] industrie. Deze groep afnemers is in aantal en belang in het begin van de 20e eeuw, en niet alleen aan de Zaan,aanzienlijk toegenomen, vooral ten gevolge van het feit dat op het platteland elektrische stroom beschikbaar kwam. De Zaanse importeursdetaillisten kregen daardoor een grotere kring verbruikende afnemers. Soms leidde dit echter tot het aanhouden van een te veel verspreide afzet, ook toen die beter vanuit de groeiende provinciale centra bediend konden worden. +Een belangrijke afzetmarkt werd gevormd door de Zaanse scheepsbouwers. In de 19e eeuw ontstonden de importeursgrossiers van gezaagd buitenlands hout, die leverden aan de provinciale houtkopers, en de importeurs-detaillisten, die hout leverden aan de bouwbedrijven en de [[houtverwerkende|houtverwerkende industrie]]. Deze groep afnemers is in aantal en belang in het begin van de 20e eeuw, en niet alleen aan de Zaan,aanzienlijk toegenomen, vooral ten gevolge van het feit dat op het platteland elektrische stroom beschikbaar kwam. De Zaanse importeursdetaillisten kregen daardoor een grotere kring verbruikende afnemers. Soms leidde dit echter tot het aanhouden van een te veel verspreide afzet, ook toen die beter vanuit de groeiende provinciale centra bediend konden worden. 
  
 Belangrijke importeurs-grossiers waren o.a.  Belangrijke importeurs-grossiers waren o.a. 
-  * William [[Pont]] en  +  * [[pont_meijer|William Pont]]   
-  * Van [[Wessem]]; +  * Van [[Wessem|Houthandel v/h van Wessem & Co]]; 
 Belangrijke importeurs-detaillisten:  Belangrijke importeurs-detaillisten: 
-  * [Dekker]],  +  * [[dekker7|Dekker's Houthandel]],  
-  * de Wed. [[Stadlander]] en Middelhoven,  +  * [[Stadlander|De Wed. Stadlander en Middelhoven BV]],  
-  * [[Simonsz]],  +  * [[simonsz1|Houthandel NV v/h H. Simonsz & Zoon]],  
-  * [[Donker]],  +  * [[donker2|Houthandel v/h P. Donker & Zn]],  
-  * [[schipper3|Schipper]],  +  * [[schipper3|Houthandel P. Schipper Gzn NV]],  
-  * De [[Lange]],  +  * [[Lange1|Houthandel de Lange]],  
-  * [[Kluyver]],  +  * [[blees1|Blees en Kluyvers Houtimport BV]],  
-  * [[Rote]],  +  * [[Rote|Rote Westzaan BV]],  
-  * van de [[Stadt]],  +  * [[Gras|Houthandel v/h F & G Gras BV ]],  
-  * [[Gras]],  +  * Houthandel Van Doesburgh,  
-  * Van [[Doesburgh]],  +  * [[kamphuys2|G. Kamphuys & Zonen]], later [[kamphuys3|Kamphuys Loosbroek]],  
-  * [[Kamphuys]] (later Kamphuys Loosbroek),  +  * [[Stadt|Houthandel van de Stadt]], voornamelijk hardhout, 
-  * Weduwe S. [[Kamphuys]] en  +
-  * E. van de [[Stadt]] (voornamelijk hardhout): +
 Belangrijke grossier-zagers waren:  Belangrijke grossier-zagers waren: 
   * [[Aten]] en    * [[Aten]] en 
-  * [[Endt]] +  * [[houthandel_gebr._endt|Gebr. Endt]] 
 Belangrijks detaillisten niet-zagers waren:  Belangrijks detaillisten niet-zagers waren: 
   * Konijnenburg,    * Konijnenburg, 
Regel 81: Regel 79:
 Evenals in andere delen van het land werd hoofdzakelijk intern gefinancierd. Tot in de 18e eeuw werden eventuele winsten in het bedrijf gehouden of, als in het eigen bedrijf geen investeringen noodzakelijk waren, in een andere branche belegd. Dit deed de voor de Zaanstreek zo karakteristieke conglomeraties ontstaan van hout, scheepvaart, walvisvaart, zeildoekmakerij, touwslagerij en import en export van de meest uiteenlopende artikelen. Deze conglomeraties verdwenen pas in de 19e eeuw. Daarna belegde men overwinsten in effecten, die dan in tijden van topbehoefte, de traditioneel grote najaarsaanvoer van hout, via prolongatie opgenomen geld als secundaire liquiditeit dienst deden.  Evenals in andere delen van het land werd hoofdzakelijk intern gefinancierd. Tot in de 18e eeuw werden eventuele winsten in het bedrijf gehouden of, als in het eigen bedrijf geen investeringen noodzakelijk waren, in een andere branche belegd. Dit deed de voor de Zaanstreek zo karakteristieke conglomeraties ontstaan van hout, scheepvaart, walvisvaart, zeildoekmakerij, touwslagerij en import en export van de meest uiteenlopende artikelen. Deze conglomeraties verdwenen pas in de 19e eeuw. Daarna belegde men overwinsten in effecten, die dan in tijden van topbehoefte, de traditioneel grote najaarsaanvoer van hout, via prolongatie opgenomen geld als secundaire liquiditeit dienst deden. 
  
-In de 20e eeuw werd geleidelijk de Naamloze Vennootschap als bedrijfsvorm gekozen, later werd dat ook de Besloten Vennootschap, en werd externe financiering, soms ook met buitenlandse deelneming, toegepast. Het karakter van familiebedrijf dat zo veel Zaanse houtbedrijven lang bewaard hadden ging toen geleidelijk verloren. De structuur van de Zaanse houthandel is sterk gewijzigd. Tal van fusies kwamen op gang, terwijl tevens een aantal bedrijven werd geliquideerd, of door bedrijven van buiten de streek, soms uit het buitenland, werd overgenomen. Zo kwamen fusies en overnamen tot stand tussen: de Weduwe Stadlander en Middelhoven, Simonsz, Donker, Schipper, Cornelis Vis en Onega (thans [[Donker]] en Middelhoven). Opgeheven werden Aten, Kluyver, Huybert van de Stadt, Van Doesburgh, Wed. S. Kamphuys, de Zaandamse en Wit en Onrust. +In de 20e eeuw werd geleidelijk de Naamloze Vennootschap als bedrijfsvorm gekozen, later werd dat ook de Besloten Vennootschap, en werd externe financiering, soms ook met buitenlandse deelneming, toegepast. Het karakter van familiebedrijf dat zo veel Zaanse houtbedrijven lang bewaard hadden ging toen geleidelijk verloren. De structuur van de Zaanse houthandel is sterk gewijzigd. Tal van fusies kwamen op gang, terwijl tevens een aantal bedrijven werd geliquideerd, of door bedrijven van buiten de streek, soms uit het buitenland, werd overgenomen. Zo kwamen fusies en overnamen tot stand tussen: de Weduwe Stadlander en Middelhoven, Simonsz, Donker, Schipper, Cornelis Vis en Onega, later [[donker3|Donker en Middelhoven]]. Opgeheven werden Aten, Kluyver, Huybert van de Stadt, Van Doesburgh, Wed. S. Kamphuys, de Zaandamse en Wit en Onrust. 
  
-De rondhoutzagerij is praktisch geheel verdwenen. Naast de houthandel en -zagerij is na de Eerste Wereldoorlog de deurenfabriek van [[Bruynzeel]] te Zaandam gevestigd. Dit bedrijf breidde zich uit met de productie van allerlei geprefabriceerde artikelen voor de bouw. De ontwikkeling van dit bedrijf betekende vooral een concurrentie voor de ontwikkeling van de kapbalkenzagerij. Bruynzeel vervaardigde zijn deuren namelijk van buitenlands gezaagd hout. Tot die tijd werden deuren hoofdzakelijk gemaakt van hout dat hier ten lande uit kapbalken was gezaagd. +De rondhoutzagerij is praktisch geheel verdwenen. Naast de houthandel en -zagerij is na de Eerste Wereldoorlog de deurenfabriek van [[Bruynzeel|Cornelis Bruynzeel]] te Zaandam gevestigd. Dit bedrijf breidde zich uit met de productie van allerlei geprefabriceerde artikelen voor de bouw. De ontwikkeling van dit bedrijf betekende vooral een concurrentie voor de ontwikkeling van de kapbalkenzagerij. Bruynzeel vervaardigde zijn deuren namelijk van buitenlands gezaagd hout. Tot die tijd werden deuren hoofdzakelijk gemaakt van hout dat hier ten lande uit kapbalken was gezaagd. 
    
 Literatuur:  Literatuur: 
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/attic/houthandel.1501342409.txt.gz
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/06 18:26
  • (Externe bewerking)