Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- shebi-kemi [2016/11/09 17:23]
zaanlander
+++ shebi-kemi [2025/02/27 12:44] (huidige)
zaanlander
@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 ==== Shebi-Kemi bv ====
-Ook wel Sheby-Kemi of Naarden-Kemi, voormalige glycerinefabriek, onderdeel van het Unilever-concern. N.V. Chemische Fabriek Naarden en het Finse Kemi Oy besluiten in 1961, in samenwerking met Union Bag-Camp Paper Corporation, V.S., tot de bouw van een fabriek voor gefractioneerde tall-olie op het terrein van Naarden-dochteronderneming Jan Dekker aan de Hogeweg te Wormerveer.
-Hiervoor werd een nieuwe vennootschap opgericht: N.V. Chemische Fabriek Naarden-Kemi. De vennootschap produceerde vetzuren uit tall-olie, ook wel vloeibare hars, een afvalproduct van de Zweedse papierfabricage. Met het projekt was rond ƒ6 miljoen gemoeid. Als uitgangsproduct beschikte Naarden-Kemi over ruwe tallolie, een bijproduct van de cellulosefabricage. De grondstoffenpositie werd gegarandeerd door de deelneming van Kemy 0y, een belangrijke Finse cellulose-industrie. Naarden-Kemi slaagde er in de know-how voor de gefractioneerde destillatie van tallolie te verwerven van de Union Bag-Camp Paper Corp., één der grootste papierproducten ter wereld.
+Eerst Naarden-Kemi, later Sheby-Kemi onderdeel van het Unilever-concern. N.V. Chemische Fabriek Naarden en het Finse Kemi Oy besluiten in 1961, in samenwerking met Union Bag-Camp Paper Corporation, V.S., tot de bouw van een fabriek voor gefractioneerde tall-olie, een bij-product van cellulose bereiding uit naaldhout dat onder andere een rol speelt bij het maken van papier, op het terrein van Naarden-dochteronderneming Jan Dekker aan de Hogeweg te Wormerveer. In 1964 opende de fabriek.
-De Chemische Fabriek Naarden zal zich, behalve met de leiding van de onderneming, ook belasten met de research en ontwikkeling op dit gebied. Het nieuwe bedrijf te Wormerveer, zo werd in de jaarvergadering van bestuurszijde medegedeeld, zou een groot, bijzonder kapitaalintensief, geautomatiseerd bedrijf worden. De Chemische Fabriek Naarden beschikte over voldoende liquide middellen om haar deel in de investering uit eigen middelen te financieren. Er waren ook nog andere plannen, die in een fase van vordering verkeerden. Mochten deze plannen doorgang vinden, dan zou het kunnen zijn dat het terrein van Jan Dekker te Wormerveer te klein wordt. Er zal dan naar nog een ander terrein moeten worden uitgezien. De Chemische Fabriek Naarden neemt in haar branche een leidende plaats in. Research-resultaten zijn van gunstige invloed op de omzet en hebben geleid tot een kostprijsverlaging voor de bestaande producten. Daarnaast levert de research, die op de toekomst is gericht, gunstige wetenschappelijke resultaten op.
-Tall-olie is een bijproduct van de cellulosebereiding uit naaldhout volgens het sulfaatprocédé. Het bevat vrij veel onverzadigde vetzuren en harszuren; zij worden door fractionerende destillatie gescheiden en in de lakharsfabricage gebruikt. Tall-olie was van belang voor de fabricage van papier, drukinkt, kunsthars, lakken, asfalt, linoleum, zeep en hulpstof voor metaalindustrie en mijnbouw. Tallolie-vetzuren werden in de verfindustrie als bindmiddel gebruikt. Ook de samenstelling van drukinktharsen maakte deel uit van de productie. De verwerkingscapaciteit bedroeg 16.000 ton per jaar.
-Zeer groot is het aantal harsen dat ten behoeve van de lak-, verf- en inktindustrie door modificatie van glyceryl-ftalaatesters met drogende en niet-drogende oliën en met vetzuren wordt gemaakt en dit aantal breidt zich, voor specifieke toepassingen, nog geregeld uit. Lakharsfabrikanten als Drost, Kiewiet de Jonge, Pieter Schoen, Molijn en Wagemakers dragen tot deze ontwikkeling bij.
 In 1962 besluit de raad van bestuur de productie van de fabriek Naarden-Kemi te verhogen. Hiervoor heeft de vennootschap meer middelen nodig. Derhalve zijn 500 aandelen van nominaal ƒ 1000 tegen een redelijke koers ondershands geplaatst. De directie is over deze transactie zeer tevreden.
-: Jan Dekker N.V., waarvan de resultaten, iets achter bleven bij 1961, zal in het lopende boekjaar, mede in verband met aan Naarden Kemi N.V. te verlenen diensten, - circa f 600.000,- vorig jaar 1137.000,- investeren. In verband met de strenge winter houdt ‘Naarden Kemi’ N.V. ermee rekening dat het tall-olie fractioneringsbedrijf circa drie maanden later gereed zal zijn dan geplanned was.
+: Jan Dekker N.V., waarvan de resultaten, iets achter bleven bij 1961, zal in het lopende boekjaar, mede in verband met aan Naarden Kemi N.V. te verlenen diensten, - circa f 600.000,- vorig jaar 1137.000,- investeren. In verband met de strenge winter houdt ‘Naarden Kemi’ N.V. ermee rekening dat het tall-olie fractioneringsbedrijf circa drie maanden later gereed zal zijn dan gepland was.
-----
+Al snel, tijdens het proefdraaien van de fabriek, moest de fabriek kort sluiten wegens stankoverlast. Ook in de jaren nadien kwam het bedrijf vaak in opspraak door verontreiniging. Het bedrijf loosde verontreinigd water in de Zaan. Ook zouden er gaten in nylonkousen ontstaan in nylonkousen, wat echter nooit is bewezen.
-=== Walgelijke stank, fabriek moet sluiten ===
+Een jaar later, 1979, ziet het bedrijf de verkoop van drukinktharsen bedreigd vanwege sterke concurrentie door harsen met een minder schadelijke samenstelling. Over het samenvoegen van de beide laboratoria van Unilever tot één vestiging in Vlaardingen lopen, nog onderhandelingen met vakbonden en ondernemingsraden.
-Na drie weken proefdraaien moest Naarden Kemi N.V. de gefractioneerde destillatie van tall-olie staken. B. en W. van Wormerveer gaven op 17 maart 1964 opdracht tot sluiting na de klachtenregen van omwonenden over de verstikkende stank en de hinder die het bedrijf veroorzaakte.
-Zij zagen hiertoe aanleiding na onderzoek in de omgeving van het bedrijf, waar in een open riool tallolie werd aangetoond en het circuit van de fractioneringsinstallatie niet voldoende bleek gesloten. Dit was in strijd met de verplichtingen die het bedrijf eerder op zich nam. Eerder dienden inwoners van Wormerveer een bezwaarschrift in tegen de vestiging van het bedrijf, dat midden in de woonbebouwing staat.
-De Kroon beschikte afwijzend en verleende Naarden Kemi een vergunning voor drie jaar met stringente voorschriften. B. en W. meenden dat Naarden Kemi deze voorschriften heeft overtreden.
-Het besluit werd genomen, nadat burgemeester Lycklama met een arbeids- en een volksgezondheid-inspecteur het bedrijf al op zondag 1 maartinspecteerde toen met proefnemingen was begonnen. Deze leidden tot een reeks klachten bij omwonenden die op die dag Wormerveer ontvluchtten, de stank was niet te harden. Arbeiders, bij de bouw betrokken, vertelden dagenlang niet gegeten te hebben, misselijk te zijn door de stank. Ook werd wasgoed besmeurd door roetval, televisie-ontvangst gestoord en sloten vervuild. Naarden Kemi wees de laatste klachten prompt van de hand. „Dat kunnen wij niet gedaan hebben," liet men weten. En de stank? Er bleek een kleine fout gemaakt. Er was aan een verkeerde kraan gedraaid waardoor tallolie uit de zuiveringsinstallatie liep. Zo werd het een stankverspreidende installatie. Zodra de proeven achter de rug zouden zijn, zou stank beperkt blijven."
-B. en W. onderschreven deze opvatting. Dinsdag en woensdag werd opnieuw gecontroleerd. Tallolie vond men in sloten rond het bedrijf, het destillatiecircuit lekte op vele plaatsen.
-„Thans is duidelijk, dat Naarden Kemi niet aan de voorwaarden voldoet," zei burgemeester Lycklama. „Het bedrijf moet dicht. Wij kunnen niet langer achter de beweringen aan blijven lopen. De bevolking lijdt eronder. Vooral de geestelijke volksgezondheid komt in gevaar."
-Bij de ABC-vakbond, ziet men sluiting als het gevolg van agitatie van bepaalde politieke zijde. De klachten zijn, aldus de bond, zwaar overdreven. Maar meest is de bond getroffen dat het niet is gekend in de beslissing van B. en W. de fabriek, waar ruim honderd mensen werken, te sluiten.
-== 'Foutje' ==
-Drs. H.W. Knol, technisch-directeur van Naarden Kemi ziet de toekomst niet somber tegemoet. „Na het eerste foutje hebben wij herhaling kunnen voorkomen. Het bedrijf voldoet volledig aan de hinderwetvergunning. Bovendien menen wij te kunnen bewijzen aan de gestelde voorwaarden te voldoen." De directie heeft vanmiddag een onderhoud met B. en W. Tegen het besluit kan Naarden Kemi beroep aantekenen. Overigens is het bedrijf nog niet aan Naarden Kemi overgedragen. Ontwerpers van het Amerikaanse bureau Forster-Wheeler hebben nog de leiding bij de proefnemingen.
-----
-Na gesprekken met B. & W., ministerie, arbeidsinspectie en volksgezondheid, twee dagen later, werden opnieuw garanties gegeven maar voorlopige sluiting bleef een feit. Medewerkers van het bedrijf maken overuren om de oorzaken van de op te sporen en te verhelpen. Na veel overleg met buurtbewoners en instanties gevolgd door weer een aantal garanties mocht het bedrijf de productie weer opstarten op 23 maart 1964.
-De Paasdagen staan een week later toch weer bol van de stank hoewel de directie '[[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010372116:mpeg21:a0059|strak en stijf]]' vol houdt dat de stank minder wordt. De stank neemt weliswaar af maar met het vernieuwen van het buizenstelsel hoopt de directie de laatste klachten weg te nemen. Op 15 juni 1964 wordt de fabriek twee weken stilgelegd om de ontluchtingsbuizen van de talloliereservoirs te [[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000034517:mpeg21:a0010|vernieuwen]]. De oorspronkelijke buizen bleken namelijk niet te voldoen. Er ontstonden breuken in de leidingen waardoor de onwelriekende dampen ontsnapten.
-----
-== Clandestiene lozing ==
-Een schipper die afvalwater op het IJsselmeer mocht lozen stond garant voor het volgende [[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010955186:mpeg21:a0302|incident]]. Bij het tallolie raffineren komt een grote hoeveelheid afvalwater vrij. Sterk verontreinigd, zodat het niet op de Zaan mocht worden geloosd. Het afvalwater werd met tankboten naar het IJselmeer gebracht, waar het vuile water, met toestemming van Rijkswaterstaat, uit de tanker werd gepompt.
-Het viel hengelaars echter op dat de tankboot de tocht van en naar het IJsselmeer erg snel volbracht. Toen een volle tanker vertrok en de volgende morgen al vroeg weer leeg aan de kade lag, rook men onraad. Bij navraag bleek dat geen enkele sluiswachter het schip had zien passeren. De Rijkspolitie te water werd op de hoogte gesteld en slingerde de schipper ter hoogte van de Voorzaan waar hij het afvalwater overboord pompte, op de bon. Volgens de politie was de Naarden Kemi-directie onkundig van deze clandestiene lozing.
-----
-Shebi-Kemi was in de jaren '60 vele malen in het nieuws. Langs het bedrijf fietsende dames deden herhaaldelijk aangifte bij de politie dat op raadselachtige wijze gaten en ladders ontstonden in hun kostbare nylonkousen. Er zou een geheimzinnig verband moeten bestaan met de door Shebi-Kemi gebezigde chemicaliën. Dat verband is ondanks een diepgaand onderzoek nooit aangetoond.
-mei 1968 geeft Naarden Chemie te kennen Naarden-Kemi af te willen [[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011197675:mpeg21:a0470|stoten]]. De moedermaatschappij wil zich terugtrekken uit de chemicaliën en zich gaan verdiepen in de reuk- en smaakstoffen.
-september 1972 wilde de CPN-fractie Wormerveer een nauwkeurige opheldering over oorzaak, omstandigheden en gevolgen van twee explosies die de dag daarvoor plaats vonden. Eén of meer tanks op het terrein ontploften waardoor het terrein overspoeld werd met hete olie terwijl de omgeving hinder van de verpestende stank ondervond. Met name wil de fractie weten in hoeverre hier sprake is geweest van een overtreding van de voorschriften ingevolge de hinderwet of van een tekortschieten van dit soort voorschriften. De fractie vraagt het college of ze bereid is, vooruitlopend op strengere voorwaarden, in een toekomstige nieuwe hinderwetvergunning, maatregelen per direct dwingend voor te schrijven die de omwonenden beter beschermen.
-----
-Tijdens een hoorzitting februari 1973 werden vier bezwaarschriften behandeld tegen dieptelozingen van Sheby Kemi, een dochterbedrijf van Unilever te Wormerveer. Jaarlijks pompte men hier 35 ton organische afvalstoffen in de grond. De waterleidingbedrijven in Noord-Holland hebben ernstige bezwaren tegen de dieptelozingen. Afvalstoffen kunnen zich naar alle zijden verspreiden, aldus de directeur van het Provinciaal waterleidingbedrijf Noord-Holland. De directie van het bedrijf stelde dat zij met de lozingen zal stoppen zodra er betere methoden voorhanden zijn. Een onderzoek naar biologische zuivering zal vermoedelijk in juli gereed zijn. Gedeputeerde Staten zullen later een beslissing nemen. Op 29 mei wordt duidelijk of Sheby-Kemi een vergunning krijgt voor dieptewellozingen, aldus gedeputeerde O. de Jong.
-----
-Februari 1978; sluiting van de Tall-olieverwerking, bij het chemische bedrijf Sheby-Kemi in Wormerveer is volgens de leiding van het bedrijf onvermijdelijk. Door deze sluiting zal het werk voor de technische afdeling, de verkoop, het laboratorium en de administratie verminderen. Daardoor verliezen ongeveer 50 medewerkers hun baan. Internationale overcapaciteit in de bedrijfstak, ernstig gebrek aan de grondstof tall-olie en scherpe prijsstijgingen stellen Sheby-Kemi sinds 1975 voor toenemende moeilijkheden en oplopende, relatief zeer hoge, verliezen. Er is geen uitzicht op een verbetering van de vooruitzichten. Met vakbonden en ondernemingsraad wordt over de sluiting overlegd.
-Een jaar later, 1979, ziet het bedrijf de verkoop van drukinktharsen bedreigd vanwege sterke concurrentie door harsen met een minder schadelijke samenstelling. Over het samenvoegen van de beide laboratoria van Unilever tot één vestiging in Vlaardingen lopen, nog onderhandelingen met vakbonden en ondernemingsraden.
-Sheby-Kemi.
 {{tag>economie}}