| Beide kanten vorige revisie
Vorige revisie
Volgende revisie
|
Vorige revisie
|
vrede3 [2020/01/24 11:36]
kelvin helemaal herschrijven |
vrede3 [2025/02/15 15:01] (huidige)
zaanlander |
| ==== Vrede, De ==== | ==== Vrede, De ==== |
| Indrukwekkend, kolossaal fabriekspand in de Achtersluispolder, aan het Noordzeekanaal ter hoogte van Zijkanaal H, het Barndegat. De bouw kwam tot stand naar een ontwerp van architect S.B. van Santé, in opdracht van zakenman Van Odijck, toenmalig directeur van de rijstpellerijen van de firma [[Kamphuys|C. Kamphuys]]. | |
| |
| Generaal Ophorst, commandant van de Stelling Amsterdam, achtte het in de eerste wereldoorlog raadzaam, dat er in zijn gebied een meelfabriek bij kwam. Met de bouw van de beeldbepalende meelfabriek werd in 1916 begonnen. Eenmaal opgeleverd in 1918 was de Eerste Wereldoorlog door de Vrede van Versailles juist beëindigd. Dit verklaart de naam die paste bij de blijdschap van die dagen: De Vrede. | Fabriekspand in de Achtersluispolder, aan het Noordzeekanaal ter hoogte van Zijkanaal H, het Barndegat. De bouw kwam tot stand naar een ontwerp van architect S.B. van Santé, in opdracht van zakenman Van Odijck, toenmalig directeur van de rijstpellerijen van de firma [[Kamphuys|C. Kamphuys]]. |
| | |
| | Generaal Ophorst, commandant van de Stelling Amsterdam, achtte het in de eerste wereldoorlog raadzaam, dat er in zijn gebied een meelfabriek bij kwam. Met de bouw van de beeldbepalende meelfabriek werd in 1916 begonnen. De naam werd gekozen omdat het op het moment dat de fabriek af was en de Eerste Wereldoorlog net over was. |
| |
| Het bedrijf had een eigen watertoren die nog altijd hoog boven het gebouw uitsteekt. Hoewel De Vrede als een zeer modern ingerichte fabriek bekend stond, bleef succes uit. De Vrede maalde zes jaren dag en nacht. Maart 1922 kregen werklieden van de firma C. Kamphuys de aanzegging dat de lonen op 1 maart met 10% en op 1 april nog eens met 10% zullen worden verlaagd. In 1924 kwamen de machines stil te staan daar het malen niet langer lonend was. Amerika overstroomde Europa gedurende de dumpings-crisis met goedkoop meel. | Het bedrijf had een eigen watertoren die nog altijd hoog boven het gebouw uitsteekt. Hoewel De Vrede als een zeer modern ingerichte fabriek bekend stond, bleef succes uit. De Vrede maalde zes jaren dag en nacht. Maart 1922 kregen werklieden van de firma C. Kamphuys de aanzegging dat de lonen op 1 maart met 10% en op 1 april nog eens met 10% zullen worden verlaagd. In 1924 kwamen de machines stil te staan daar het malen niet langer lonend was. Amerika overstroomde Europa gedurende de dumpings-crisis met goedkoop meel. |
| | |
| |
| Vrijdag 23 september 1949 brak **brand** uit in het Aan- en Verkoopbureau Akkerbouwproducten. [[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011202384:mpeg21:a0112|Zes ton tarwe]] van de nieuwe oogst ging geheel in vlammen op. | Vrijdag 23 september 1949 brak **brand** uit in het Aan- en Verkoopbureau Akkerbouwproducten. [[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011202384:mpeg21:a0112|Zes ton tarwe]] van de nieuwe oogst ging geheel in vlammen op. |
| | |
| |
| Op 2 augustus 1951 werd **brand** ontdekt(([[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010557945:mpeg21:a0015|Kranten artikel]])) in een drooginrichting voor mais. De brand sloeg over naar een silo, waarin 7000 ton mais in opdracht van de regering was opgeslagen. De silo kon, dank zij het werk van de brandweren van Zaandam, Oostzaan en Koog aan de Zaan, gedeeltelijk behouden blijven. | Op 2 augustus 1951 werd **brand** ontdekt(([[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010557945:mpeg21:a0015|Kranten artikel]])) in een drooginrichting voor mais. De brand sloeg over naar een silo, waarin 7000 ton mais in opdracht van de regering was opgeslagen. De silo kon, dankzij het werk van de brandweren van Zaandam, Oostzaan en Koog aan de Zaan, gedeeltelijk behouden blijven. |
| |
| In 1957 huurde oudpapierhandel M.A. Wessels uit Amsterdam de grote ruimten in de betonnen kolos. | In 1957 huurde oudpapierhandel M.A. Wessels uit Amsterdam de grote ruimten in de betonnen kolos. |
| |
| | Alle Zaandamse brandweerkringen werden vrijdagavond 16 augustus 1957 opgeroepen om een grote brand bij De Vrede te blussen. Om kwart voor negen zag boer Kraaij [[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011208119:mpeg21:a0085|vlammen]] uit de 30 meter hoge vleugel van het fabriekspand slaan. De brandende etage was onderverhuurd aan oud-papierhandel Wessels NV te Amsterdam. Het vuur vond gretig voedsel in ongeveer 2000 ton oud papier. In het gehele gebouw, waarin ook een graansilo was gevestigd, bevond zich ongeveer 30.000 ton oud papier. |
| Alle Zaandamse brandweerkringen werden vrijdagavond 16 augustus 1957 opgeroepen om een grote **brand** bij De Vrede te blussen. Om kwart voor negen zag boer Kraaij [[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011208119:mpeg21:a0085|vlammen]] uit de 30 meter hoge vleugel van het fabriekspand slaan. De brandende etage was onderverhuurd aan oud-papierhandel Wessels NV te Amsterdam. Het vuur vond gretig voedsel in ongeveer 2000 ton oud papier. In het gehele gebouw, waarin ook een graansilo was gevestigd, bevond zich ongeveer 30.000 ton oud papier. | |
| |
| De brandweer stond voor grote moeilijkheden. De gemeente Zaandam, bezig de Achtersluispolder in te richten als industrieterrein voor scheepswerven, had de toegangsweg afgesloten. Brandweerauto's maakten een vier kilometer lange omweg door de duistere polder om de brand te bereiken. Om half 10 kon pas water gegeven worden. De spuitgasten haalden halsbrekende toeren uit om de vlammen op de bovenste verdieping te bereiken. Vanwege rookontwikkeling was het onmogelijk zonder zuurstofmasker te werken. Het brandende pand spuwde vuur, het schouwspel trok duizenden kijkers naar de Vredeweg. | De brandweer stond voor grote moeilijkheden. De gemeente Zaandam, bezig de Achtersluispolder in te richten als industrieterrein voor scheepswerven, had de toegangsweg afgesloten. Brandweerauto's maakten een vier kilometer lange omweg door de duistere polder om de brand te bereiken. Om half 10 kon pas water gegeven worden. De spuitgasten haalden halsbrekende toeren uit om de vlammen op de bovenste verdieping te bereiken. Vanwege rookontwikkeling was het onmogelijk zonder zuurstofmasker te werken. Het brandende pand spuwde vuur, het schouwspel trok duizenden kijkers naar de Vredeweg. |
| |
| |
| Voor [[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011238712:mpeg21:a0069|ƒ 975.000]] kocht de gemeente Amsterdam in januari 1958 het fabriekscomplex. Dit voorstel werd tegen iedere verwachting door de Amsterdamse raad goedgekeurd. Twee maanden daarvoor immers haalde hetzelfde complex op een veiling in Zaandam slechts een prijs van ƒ 700.800. Als reden gaf B. en W. op niet te willen kopen op deze veiling. Het vermoeden bestond dat op een Amsterdams bod werd gewacht gedurende de veiling. Het regende in de dagen voor de veiling telefoontjes op het raadhuis. Enkele jaren eerder was de vraagsom nog anderhalf miljoen, daarna 2,2 miljoen. | Voor [[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011238712:mpeg21:a0069|ƒ 975.000]] kocht de gemeente Amsterdam in januari 1958 het fabriekscomplex. Dit voorstel werd tegen iedere verwachting door de Amsterdamse raad goedgekeurd. Twee maanden daarvoor immers haalde hetzelfde complex op een veiling in Zaandam slechts een prijs van ƒ 700.800. Als reden gaf B. en W. op niet te willen kopen op deze veiling. Het vermoeden bestond dat op een Amsterdams bod werd gewacht gedurende de veiling. Het regende in de dagen voor de veiling telefoontjes op het raadhuis. Enkele jaren eerder was de vraagsom nog anderhalf miljoen, daarna 2,2 miljoen. |
| |
| Het fabriekscomplex zou volgens de Amsterdamse plannen te zijner tijd verdwijnen. De hoofdstad had met Zaandam een overeenkomst gesloten waarbij het zuidelijk deel van de Achtersluispolder publiekrechtelijk aan Amsterdam zou komen. Een deel van deze polder zou worden vergraven voor de verruiming van de toegang tot het kanaal om de noord en voor de zogenaamde aanmaakhaven voor slepen naar de Rijn. Deze plannen zijn nooit uitgevoerd. | Het fabriekscomplex zou volgens de Amsterdamse plannen te zijner tijd verdwijnen. De hoofdstad had met Zaandam een overeenkomst gesloten waarbij het zuidelijk deel van de Achtersluispolder publiekrechtelijk aan Amsterdam zou komen. Een deel van deze polder zou worden vergraven voor de verruiming van de toegang tot het kanaal om de noord en voor de aanmaakhaven voor slepen naar de Rijn. Deze plannen zijn nooit uitgevoerd. |
| |
| | De Zaandamse brandweer moest 12 december 1968 in actie komen voor een hardnekkige brand die woedde in het graansilo- en elevatorbedrijf van Gebroeders Gort. Door verstopping in een graandroger was brand ontstaan, hetgeen met een geweldige rookontwikkeling gepaard ging. Om de vuurhaard te bereiken moest eerst 16 ton graan uit de graandroger verwijderd worden. De brandweer had bij de blussingswerkzaamheden veel moeite om te voorkomen dat de pompen en slangen zouden bevriezen. |
| De Zaandamse brandweer moest 12 december 1968 in actie komen voor een hardnekkige **brand** die woedde in het graansilo- en elevatorbedrijf van Gebroeders Gort. Door verstopping in een graandroger was brand ontstaan, hetgeen met een geweldige rookontwikkeling gepaard ging. Om de vuurhaard te bereiken moest eerst 16 ton graan uit de graandroger verwijderd worden. De brandweer had bij de blussingswerkzaamheden veel moeite om te voorkomen dat de pompen en slangen zouden bevriezen. | |
| |
| Halverwege de jaren '80 van de 20e eeuw is het complex aangekocht door het graanoverslagbedrijf De Vrede, dat een deel van de panden al sinds 1943 in gebruik had. | Halverwege de jaren '80 van de 20e eeuw is het complex aangekocht door het graanoverslagbedrijf De Vrede, dat een deel van de panden al sinds 1943 in gebruik had. |
| |
| De nieuwe hoogwerker kwam de Zaandamse brandweer goed van pas bij het bestrijden van de **brand** die maandag 12 september 1988 in het pakhuis De Vrede in de woedde. Vanaf een hoogte van dertig meter bestreed men de vuurzee die in een voorraad cacao woedde. | Drie jaar voorbereiding ging eraan vooraf, maar de plannen namen op 1 juni 1996 definitieve vormen aan. K. Gort van De Vrede BV, op-, overslag- en veembedrijf, nam een containeroverslag onder de naam [[https://www.zaans-industrieel-erfgoed.nl/pages_4/meelfabriek_vrede_ctv.html|Container Terminal Vrede]] voor de binnenvaart in gebruik in het industriegebied Achtersluispolder. Daarvoor werd onder meer een kade met een grote monorail aangelegd, verrees er een enorme kraan en werd een stuk grond van 9000 m2 verhard. De totale investering bedroeg vijf miljoen gulden. De Vrede was initiatiefnemer en betrok een aantal participanten bij z'n initiatief. Dat waren Houtcentrum BV uit Zaandam, Zaanstad Terminals BV uit Zaandam en Beets transport uit Wijde Wormer. |
| | |
| Drie jaar voorbereiding ging eraan vooraf, maar de plannen namen op 1 juni 1996 definitieve vormen aan. K. Gort van De Vrede BV, op-, overslag- en veembedrijf, nam een containeroverslag onder de naam [[http://www.zaans-industrieel-erfgoed.nl/pages_4/meelfabriek_vrede_ctv.html|Container Terminal Vrede]] voor de binnenvaart in gebruik in het industriegebied Achtersluispolder. Daarvoor werd onder meer een kade met een grote monorail aangelegd, verrees er een enorme kraan en werd een stuk grond van 9000 m2 verhard. De totale investering bedroeg vijf miljoen gulden. De Vrede was initiatiefnemer en betrok een aantal participanten bij z'n initiatief. Dat waren Houtcentrum BV uit Zaandam, Zaanstad Terminals BV uit Zaandam en Beets transport uit Wijde Wormer. | |
| | |
| De provincie Noord-Holland droeg begin 2018 bijna 300.000 euro bij aan behoud van de Zaandamse stoommeelfabriek De Vrede. Het op dat moment exact een eeuw oude pand was daarmee de subsidie-topper van de provincie. | |
| |
| **Externe links ** | De provincie Noord-Holland droeg begin 2018 bijna 300.000 euro bij aan behoud van de Zaandamse stoommeelfabriek De Vrede. |
| |
| [[http://www.zaans-industrieel-erfgoed.nl/index.html?pages_4/meelfabriek_vrede.html&main_frame|Website Zaans Industrieel Erfgoed]] | [[https://www.zaans-industrieel-erfgoed.nl/index.html?pages_4/meelfabriek_vrede.html&main_frame|Website Zaans Industrieel Erfgoed]] |