Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- beschuittoren [2018/01/16 23:43]
zaanlander [Gissingen]
+++ beschuittoren [2024/04/13 09:30] (huidige)
zaanlander
@@ Regel 4: / Regel 4: @@
 Dankzij de kerkklok wisten de bakkers wanneer zij hun ovens moesten doven. Er werd gecontroleerd of zij dit stookverbod naleefden en bij overtreding werden zij beboet. De bakkers in het westen van het dorp konden zich er op beroepen dat zij bij ongunstige wind de kerkklok in het oosten van het dorp niet hoorden. Daarom werd besloten aan de westkant van het dorp een stenen toren met klok te bouwen, die ook om 6 uur en om 12 uur werd geluid. De toren was gekroond met een prachtige spits uitlopend in een open lantaarn met daarboven een tulpenbol met windwijzer, een nimf met de hoorn des overvloed.
 ==Bouwvallig==
-Nadat de beschuitbakkerijen verdwenen raakte de toren zijn functie kwijt. In 1804 en 1805 werd het houten bovenstuk van de toren door een ander, veel eenvoudiger en véél minder sierlijk, vervangen, doch het geheel was tegen de eeuwwisseling inmiddels zo bouwvallig geworden, dat men met ernst aan een algehele restauratie of zelfs sloop begon te denken. Het 14 meter hoge gevaarte helde naar 't zuiden 1,5 meter en naar 't oosten ongeveer 2,2 meter over, terwijl de nog geen eeuw oude spits in zo'n slechte toestand verkeerde, dat er bepaald gevaar bestond, dat ze de één of andere dag naar beneden zou komen.
+Nadat de beschuitbakkerijen verdwenen raakte de toren zijn functie kwijt. In 1804 en 1805 werd het houten bovenstuk van de toren door een ander, veel eenvoudiger en véél minder sierlijk, vervangen, doch het geheel was tegen de eeuwwisseling inmiddels zo bouwvallig geworden, dat men met ernst aan een algehele restauratie of zelfs sloop begon te denken. Het 14 meter hoge gevaarte helde naar het zuiden 1,5 meter en naar het oosten ongeveer 2,2 meter over, terwijl de nog geen eeuw oude spits in zo'n slechte toestand verkeerde, dat er bepaald gevaar bestond, dat ze de één of andere dag naar beneden zou komen.
 Goede raad was duur, een doeltreffende vernieuwing moest circa duizend gulden kosten, de prijs voor een nieuw uurwerk bedroeg 600 á 700 gulden en de gemeente Wormer was slecht bij kas. Wel riep men nog de hulp van de regering en van in historische monumenten belangstellende particulieren in, doch tevergeefs.
@@ Regel 13: / Regel 14: @@
 In de Raadsvergadering van donderdag 5 maart 1896 werd besloten de oude Beschuittoren eerst nog door de Haarlemse schilder H. N. Postma op het doek te laten vereeuwigen.
 [{{:beschuittoren_1896.jpg?200 |//Een jaar voor de sloop in 1896, Foto: A.J. Wildschut//}}]
 == Gissingen==
 Ongelukkig voor de toren, maar gelukkig voor de naam van de koper, was [[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010092394:mpeg21:a0062|de toedracht]] van de zaak geheel anders dan eerder was gemeld. Secretaris-ontvanger van de gemeente Wormer, Lourens Rempt, stelde dienaangaande een zeer uitvoerig stuk beschikbaar aan het journaille van het Nieuws van de Dag. Daaruit bleek dat de koper, de firma Elbert Boots, Zomervaart No. 22, te Haarlem, niet alleen aan de burgemeester, maar aan het gehele gemeentebestuur ten volle solide voor kwam. Waarom hem dan ook de koop werd gegund was, en de betaling van de koopsom was, geheel overeenkomstig een afspraak met de secretaris-ontvanger, geschied op de zesde dag na de verkoop, met en benevens de onkosten, hoewel er een tijdruimte van acht dagen voor gesteld was.
@@ Regel 26: / Regel 28: @@
 Na drie weken is de [[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010990951:mpeg21:a0082|laatste hand gelegd]] aan het sloopwerk. In weerwil van de vermoedens die men koesterde omtrent het aanwezig zijn van de oorkonde, de juiste tijd van de stichting van het gebouw schijnt niet bekend te zijn, heeft men niets bijzonders kunnen vinden.
-De hecht gebouwde muren bleken aan de voet één meter dik te zijn, terwijl de stenen een omvang hadden van 13 X 26 cM. De fondamentsteen is daarentegen klein en ziet er blauwachtig uit. Op de ongeveer 200 palen in het vierkant, waarop de toren rustte, lagen los zeven platen van dennenhout van 10 cM. dikte ; de koppen van de palen zagen er nog als nieuw uit.
+De hecht gebouwde muren bleken aan de voet één meter dik te zijn, terwijl de stenen een omvang hadden van 13 X 26 cm. De fondamentsteen is daarentegen klein en ziet er blauwachtig uit. Op de ongeveer 200 palen in het vierkant, waarop de toren rustte, lagen los zeven platen van dennenhout van 10 cm dikte ; de koppen van de palen zagen er nog als nieuw uit.
 Hoewel voor de 82 cm in doorsnede metende klok, die ten minste ƒ 700 waard moet zijn, liefhebbers kwamen opdagen, onder andere wilde men haar kopen voor de R.K. kerk onder Halfweg, is zij naar Haarlem overgebracht, waar de sloper woont, bij wie men ook de dik verguld-koperen windwijzer en de verguld-houten uurwijzers kan zien. Het uurwerk schijnt echter geen andere waarde te hebben dan het metaal, waarvan het vervaardigd is, een soort van staal. De haan van de gesloopte beschuittoren kwam na veel omzwervingen terecht bij de Kennemer Oudheid Kamer die de windvaan schonk aan het Zaans Museum.
@@ Regel 32: / Regel 34: @@
 Door de School voor Kunstnijverheid te Haarlem werd eind juni 1896 een afgietsel genomen van de torenklok van de gesloopte Beschuittoren te Wormer. De klok zelf is nog altijd te koop.
-De vier gevelstenen uit de beschuittoren werden eind 1940 ingemetseld in de oostmuur van het museum [[honig_breethuis|Honig Breethuis]]. De toren die niet alleen langs de weg maar ook naast het water stond, had overigens een bijzondere betekenis voor het volksleven. Zodra Zaanse jongens met een meisje uit Wormer wilden vrijen, botste dat nogal eens met de eigen dorpsjongens. Die stelden zich dan op de weg naast de toren op en de stoere vrijer mocht er dan, als hij weer naar huis wilde gaan, niet door. De enige uitweg was langs de andere kant van de toren; door 't water. Waarop de vrijer met een nat pak huiswaarts keerde.
+De vier gevelstenen uit de beschuittoren werden eind 1940 ingemetseld in de oostmuur van het museum [[honig_breethuis|Honig Breethuis]]. De toren die niet alleen langs de weg, maar ook naast het water stond, had overigens een bijzondere betekenis voor het volksleven. Zodra Zaanse jongens met een meisje uit Wormer wilden vrijen, botste dat nogal eens met de eigen dorpsjongens. Die stelden zich dan op de weg naast de toren op en de stoere vrijer mocht er dan, als hij weer naar huis wilde gaan, niet door. De enige uitweg was langs de andere kant van de toren; door het water. Waarop de vrijer met een nat pak huiswaarts keerde.
 Bij de viering van het 700-jarig bestaan van Wormer in 1981 werd een houten replica van de beschuittoren gebouwd, die daarna nog een aantal jaren bleef staan, maar inmiddels ook is verdwenen.
 == Herbouw Beschuittoren ==
-Na de symbolische eerste paal op 5 juli 2017 werden op 28 augustus 2017 de 72 betonnen palen de grond in gedreven voor de herbouw van de Beschuittoren met bijbehorende schuur. Deze locatie staat ongeveer vijftig meter van de plek af waar de toren ooit stond. Dat zou in de huidige omstandigheden midden op de Dorpsstraat zijn, tegenover Dorpsstraat 143. De toren wordt herbouwd met met steun van de Stichting Support Cultuur en Sport Wormerland en zal in 2018 worden geopend.
+Na de symbolische eerste paal op 5 juli 2017 werden op 28 augustus 2017 de 72 betonnen palen de grond in gedreven voor de herbouw van de Beschuittoren met bijbehorende schuur. Deze locatie staat ongeveer vijftig meter van de plek af waar de toren ooit stond. Dat zou in de huidige omstandigheden midden op de Dorpsstraat zijn, tegenover Dorpsstraat 143. De toren wordt herbouwd met steun van de Stichting Support Cultuur en Sport Wormerland en zal in 2018 worden geopend.
 Zie ook: [[Brandpreventie]]