orgels

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Vorige revisie
orgels [2019/03/16 11:30]
orgels [2024/06/24 07:05] (huidige)
zaanlander
Regel 41: Regel 41:
    * het orgel in de [[http://orgelsnoordholland1.50webs.com/orgels_koogaandezaan_doopsgezindekerk.htm|Doopsgezinde kerk te Koog]] aan de Zaan (1870);     * het orgel in de [[http://orgelsnoordholland1.50webs.com/orgels_koogaandezaan_doopsgezindekerk.htm|Doopsgezinde kerk te Koog]] aan de Zaan (1870); 
    * het orgel in de [[https://www.historischeverenigingkoogzaandijk.nl/hvkz/index.php/home/artikel/orgel_zaandijkerkerk_in_goede_handen|Hervormde kerk te Zaandijk]] (1879), later overgeplaatst (en helaas gewijzigd) naar de Hervormde kerk van Westbroek.     * het orgel in de [[https://www.historischeverenigingkoogzaandijk.nl/hvkz/index.php/home/artikel/orgel_zaandijkerkerk_in_goede_handen|Hervormde kerk te Zaandijk]] (1879), later overgeplaatst (en helaas gewijzigd) naar de Hervormde kerk van Westbroek. 
-Flaes werkte veelvuldig samen met orgelbouwer Brünjes (o.a. Wormerveer). Intussen kwam ook weer werk van orgelmakers uit andere regio's in het vizier. De roem van de orgelmakers uit Leeuwarden drong door tot de Zaanstreek.+[[https://www.orgelsindrenthe.nl/nederlands/flaes.html|Pieter Flaes]] werkte veelvuldig samen met orgelbouwer Brünjes onder andere in Wormerveer. Intussen kwam ook weer werk van orgelmakers uit andere regio's in het vizier. De roem van de orgelmakers uit Leeuwarden drong door tot de Zaanstreek.
  
 L. van Dam en Zn. maakten een éénklaviers orgel voor de Doopsgezinde [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Noordervermaning_(Westzaan)|Noorder-Vermaning te Westzaan]]. [[https://www.bakker-timmenga.nl/|Bakker en Timmenga]] maakten een groot orgel voor de [[http://assendelft.protestantsekerk.net/default.aspx?lIntNavId=14419|Hervormde kerk in Assendelft]] in 1887, dat echter kort daarna door brand verloren ging. In 1896 werd door dezelfde orgelmakers wederom een groot tweeklaviers orgel met vrij pedaal voor de herbouwde kerk geleverd. Het was een uitstekend orgel, dat in de grote kerk voortreffelijk klonk. Het thans in de sterk verkleinde kerk herplaatste orgel komt helaas niet meer tot zijn recht.  L. van Dam en Zn. maakten een éénklaviers orgel voor de Doopsgezinde [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Noordervermaning_(Westzaan)|Noorder-Vermaning te Westzaan]]. [[https://www.bakker-timmenga.nl/|Bakker en Timmenga]] maakten een groot orgel voor de [[http://assendelft.protestantsekerk.net/default.aspx?lIntNavId=14419|Hervormde kerk in Assendelft]] in 1887, dat echter kort daarna door brand verloren ging. In 1896 werd door dezelfde orgelmakers wederom een groot tweeklaviers orgel met vrij pedaal voor de herbouwde kerk geleverd. Het was een uitstekend orgel, dat in de grote kerk voortreffelijk klonk. Het thans in de sterk verkleinde kerk herplaatste orgel komt helaas niet meer tot zijn recht. 
Regel 52: Regel 52:
 Mei 1942 berichtte P.C. Rot de kerkenraad dat zij een nieuw kerkorgel aanboden voor de Gereformeerde Kerk aan de [[http://orgelsnoordholland1.50webs.com/orgels_westzaan_gereformeerdekerk.htm|Groene Jagerstraat in Westzaan]]. Het bleek te gaan om een tweedehands instrument, geleverd door de firma Spiering. De herkomst is onbekend. Het orgel vertoonde in 1948 mankementen en dat herhaalde zich verschillende malen tot 1978, het jaar dat de Gereformeerde Kerk buiten gebruik werd gesteld. Het orgel werd door D.A. Flentrop overgeplaatst naar de Kerk van de Nazarener aan het Zuideinde in Koog aan de Zaan. Het orgel is daar tijdens kerkdiensten echter nooit gebruikt en inmiddels is de speeltafel vanwege ruimtegebrek verwijderd. Mei 1942 berichtte P.C. Rot de kerkenraad dat zij een nieuw kerkorgel aanboden voor de Gereformeerde Kerk aan de [[http://orgelsnoordholland1.50webs.com/orgels_westzaan_gereformeerdekerk.htm|Groene Jagerstraat in Westzaan]]. Het bleek te gaan om een tweedehands instrument, geleverd door de firma Spiering. De herkomst is onbekend. Het orgel vertoonde in 1948 mankementen en dat herhaalde zich verschillende malen tot 1978, het jaar dat de Gereformeerde Kerk buiten gebruik werd gesteld. Het orgel werd door D.A. Flentrop overgeplaatst naar de Kerk van de Nazarener aan het Zuideinde in Koog aan de Zaan. Het orgel is daar tijdens kerkdiensten echter nooit gebruikt en inmiddels is de speeltafel vanwege ruimtegebrek verwijderd.
  
- Rond de jaren '50 trad een kentering op. Mede onder invloed van Flentrop Orgelbouw keerde men terug tot de ambachtelijk gemaakte mechanische orgels. Zo plaatste Flentrop Orgelbouw in de Gereformeerde Noorder- en Zuiderkerk te Zaandam in 1953 twee éénklaviers orgels met vrij pedaal. Het instrument in de [[http://reliwiki.nl/index.php/Zaandam,_Heijermansstraat_127_-_Noorderkerk|Noorderkerk]] werd in 1995 uitgebreid met een borstwerk. De Zuiderkerk viel in 1995 ten prooi aan de slopershamer. Het orgel vond een nieuwe bestemming bij [[http://www.orgelsite.nl/kerken26/balkbrug.htm|De Lichtbron]] te Balkbrug. In 1958 werd een dergelijk orgel door Flentrop geplaatst in de [[http://reliwiki.nl/index.php/Zaandam,_Burgemeester_ter_Laanplantsoen_21_-_Paaskerk|monumentale]] NH Paaskerk te Zaandam. Sinds 2005 'kerktde Vrije Evangelische Gemeente Zaandam er.+ Rond de jaren '50 trad een kentering op. Mede onder invloed van Flentrop Orgelbouw keerde men terug tot de ambachtelijk gemaakte mechanische orgels. Zo plaatste Flentrop Orgelbouw in de Gereformeerde Noorder- en Zuiderkerk te Zaandam in 1953 twee éénklaviers orgels met vrij pedaal. Het instrument in de [[http://reliwiki.nl/index.php/Zaandam,_Heijermansstraat_127_-_Noorderkerk|Noorderkerk]] werd in 1995 uitgebreid met een borstwerk. De Zuiderkerk viel in 1995 ten prooi aan de slopershamer. Het orgel vond een nieuwe bestemming bij [[http://www.orgelsite.nl/kerken26/balkbrug.htm|De Lichtbron]] te Balkbrug. In 1958 werd een dergelijk orgel door Flentrop geplaatst in de [[http://reliwiki.nl/index.php/Zaandam,_Burgemeester_ter_Laanplantsoen_21_-_Paaskerk|monumentale]] NH Paaskerk te Zaandam. Sinds 2005 kerkt de Vrije Evangelische Gemeente Zaandam er.
  
 Voorbeeld van een verdwenen electro-pneumatisch kerkorgel is het instrument dat de met sluiting bedreigde, uit 1972 stammende Gereformeerde kerk 'Het Lichtschip' aan de Galjoenstraat 1 als thuishaven had. ,,In het Valckx & van Kouteren orgel dat door z’n zinken pijpen nogal wat kenmerken uit de magere dertiger jaren vertoonde, is in 2003 de bijl gezet. Het instrument werd uit puur financiële overwegingen gesloopt. Geld voor onderhoud en restauratie was er niet. Terwijl het klavier tot mijn stomme verbazing net vervangen was. Er is aan geen organist iets gevraagd, de orgelcommissie wist van niets en de kerkgangers zagen op zondagmorgen plotseling dat het orgel er niet meer stond. Ik heb nooit meer iets van dat orgel teruggezien. Nu weet niemand meer wat er mee gebeurd is. Er lopen toch altijd weer mensen rond die iets door weten te drukken wat een ander niet wil. Zelfs de persoon die in 1970 een groot aandeel in de schenking van het instrument heeft gehad wist van niks. De man was zeer gepikeerd.’’ aldus een zeer bewogen Zaanse organist Arie Joor in Dagblad voor de Zaanstreek.  Voorbeeld van een verdwenen electro-pneumatisch kerkorgel is het instrument dat de met sluiting bedreigde, uit 1972 stammende Gereformeerde kerk 'Het Lichtschip' aan de Galjoenstraat 1 als thuishaven had. ,,In het Valckx & van Kouteren orgel dat door z’n zinken pijpen nogal wat kenmerken uit de magere dertiger jaren vertoonde, is in 2003 de bijl gezet. Het instrument werd uit puur financiële overwegingen gesloopt. Geld voor onderhoud en restauratie was er niet. Terwijl het klavier tot mijn stomme verbazing net vervangen was. Er is aan geen organist iets gevraagd, de orgelcommissie wist van niets en de kerkgangers zagen op zondagmorgen plotseling dat het orgel er niet meer stond. Ik heb nooit meer iets van dat orgel teruggezien. Nu weet niemand meer wat er mee gebeurd is. Er lopen toch altijd weer mensen rond die iets door weten te drukken wat een ander niet wil. Zelfs de persoon die in 1970 een groot aandeel in de schenking van het instrument heeft gehad wist van niks. De man was zeer gepikeerd.’’ aldus een zeer bewogen Zaanse organist Arie Joor in Dagblad voor de Zaanstreek. 
Regel 60: Regel 60:
 In 1986 werd voor de [[http://orgelsnoordholland1.50webs.com/orgels_zaandam_gereformeerdegemeente.htm|Gereformeerde Gemeente te Zaandam]] een tweeklaviers orgel van uitmuntende kwaliteit met vrij pedaal gebouwd door F. Elshout en J. Boogaard (leden van die Gemeente en medewerkers van Flentrop Orgelbouw). Het kerkgebouw aan de Langestraat werd verkocht, in 2013 is het orgel overgeplaatst naar de [[http://orgelsnoordholland1.50webs.com/orgels_amsterdam_gereformeerdegemeente.htm|Gereformeerde Gemeente van Amsterdam]]. In 1986 werd voor de [[http://orgelsnoordholland1.50webs.com/orgels_zaandam_gereformeerdegemeente.htm|Gereformeerde Gemeente te Zaandam]] een tweeklaviers orgel van uitmuntende kwaliteit met vrij pedaal gebouwd door F. Elshout en J. Boogaard (leden van die Gemeente en medewerkers van Flentrop Orgelbouw). Het kerkgebouw aan de Langestraat werd verkocht, in 2013 is het orgel overgeplaatst naar de [[http://orgelsnoordholland1.50webs.com/orgels_amsterdam_gereformeerdegemeente.htm|Gereformeerde Gemeente van Amsterdam]].
  
-Ook kan nog gewezen worden op een zeer fraai [[http://www.orgelsite.nl/kerken60/kampen-amandelboom.htm|instrument]] dat geheel uit houten pijpen bestaat en in 1987 door Gerrit Klop uit Garderen werd gebouwd voor de 'Rozeboomvan het ziekenhuis 'De Heelte Zaandam. Begin 2014 is het orgel naar De Amandelboom in Kampen overgeplaatst door Orgelmakerij Heideveld. +Ook kan nog gewezen worden op een zeer fraai [[http://www.orgelsite.nl/kerken60/kampen-amandelboom.htm|instrument]] dat geheel uit houten pijpen bestaat en in 1987 door Gerrit Klop uit Garderen werd gebouwd voor de Rozeboom van het ziekenhuis De Heel te Zaandam. Begin 2014 is het orgel naar De Amandelboom in Kampen overgeplaatst door Orgelmakerij Heideveld. 
  
 === Orgelhandel ===  === Orgelhandel === 
Regel 70: Regel 70:
 In 1883 werd het uit 1718 daterende Verhofstad-orgel uit de Kleine kerk van Edam aangekocht door de [[http://orgelsnoordholland1.50webs.com/orgels_westzaan_zuidervermaning.htm|Zuidervermaning te Westzaan]]. Kas, lade, mechaniek en windvoorziening bleven gaaf bewaard; van het pijpwerk is helaas veel in later tijd vervangen. In 1995 gerestaureerd en gereconstrueerd naar de toestand in 1778 door Flentrop Orgelbouw uit Zaandam onder advies van Jan Jongepier.  In 1883 werd het uit 1718 daterende Verhofstad-orgel uit de Kleine kerk van Edam aangekocht door de [[http://orgelsnoordholland1.50webs.com/orgels_westzaan_zuidervermaning.htm|Zuidervermaning te Westzaan]]. Kas, lade, mechaniek en windvoorziening bleven gaaf bewaard; van het pijpwerk is helaas veel in later tijd vervangen. In 1995 gerestaureerd en gereconstrueerd naar de toestand in 1778 door Flentrop Orgelbouw uit Zaandam onder advies van Jan Jongepier. 
  
-In 1908 werd in de inmiddels gesloopte Hervormde kapel aan het Hazepad van Zaandam door L. van Dam en Zn. een orgel geplaatst dat uit de Hervormde kerk van Midden-Beemster afkomstig was. Op deze wijze kwam de Amsterdamse orgelmaker Strumphler toch in de Zaanstreek; front, kas alsmede enig pijpwerk werden door hem gemaakt in 1784. Voor het overige is het meeste binnenwerk van Flaes. +In 1908 werd in de inmiddels gesloopte Hervormde kapel aan het Hazepad van Zaandam door L. van Dam en Zn. een orgel geplaatst dat uit de Hervormde kerk van Midden-Beemster afkomstig was. Op deze wijze kwam de Amsterdamse orgelmaker Strumphler toch in de Zaanstreek; front, kas alsmede enig pijpwerk werden door hem gemaakt in 1784. Voor het overige is het meeste binnenwerk van [[https://www.orgelsindrenthe.nl/nederlands/flaes.html|Flaes]]
  
-Door de [[http://www.kerk-en-orgel.nl/record.php?name=&address=&city=zaandam&county=&province=0&specification=&status=&building=&history=&disposition=&ref_books=&ref_publications=&action=display_ordered&page_num=2&item=39&id=10919|Stationsstraatkerk te Zaandam]] werd in 1887 een oud orgel aangekocht. Het werd door Franssen uit Roermond geleverd en het is niet onmogelijk dat deze firma het orgel ook maakte, rond 1830. Het orgel is vele malen omgewerkt en bevat nog vrij veel mooi historisch materiaal. In 1986 werd in eigen beheer door de heren Bergsma en Woudstra en een nieuwe kas gemaakt en een grote restauratie uitgevoerd door Flentrop Orgelbouw B.V. Toen de [[http://blog.willymaten.com/?p=149|Servisch Orthodoxe Kerk]] van de H. Nicolaas van Myra, in 2009 de nieuwe eigenaar van de Stationsstraatkerk werd kwam het orgel vrij. Het [[http://sijpekerk.nl/kerkgebouw/kerkorgel|instrument]] werd verkocht aan de NH [[http://sijpekerk.nl/file/88/Eindverslag_orgelproject_nwloosdrecht.doc|Sijpekerk]] te Nieuw-Loosdrecht.+Door de [[http://www.kerk-en-orgel.nl/record.php?name=&address=&city=zaandam&county=&province=0&specification=&status=&building=&history=&disposition=&ref_books=&ref_publications=&action=display_ordered&page_num=2&item=39&id=10919|Stationsstraatkerk te Zaandam]] werd in 1887 een oud orgel aangekocht. Het werd door Franssen uit Roermond geleverd en het is niet onmogelijk dat deze firma het orgel ook maakte, rond 1830. Het orgel is vele malen omgewerkt en bevat nog vrij veel mooi historisch materiaal. In 1986 werd in eigen beheer door de heren Bergsma en Woudstra en een nieuwe kas gemaakt en een grote restauratie uitgevoerd door Flentrop Orgelbouw B.V. Toen de [[http://blog.willymaten.com/?p=149|Servisch Orthodoxe Kerk]] van de H. Nicolaas van Myra, in 2009 de nieuwe eigenaar van de Stationsstraatkerk werd kwam het orgel vrij. Het [[https://sijpekerk.nl/algemeen-kerkorgel/]] werd verkocht aan de NH [[http://sijpekerk.nl/file/88/Eindverslag_orgelproject_nwloosdrecht.doc|Sijpekerk]] te Nieuw-Loosdrecht.
  
 In de [[http://www.doopsgezindzaanstreek.nl/text.php?paginaid=1938#1936|Doopsgezinde Vermaning te Krommenie]] bevindt zich achter een front van P. Teves (1830) een fraai orgel van [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_Stephanus_Str%C3%BCmphler|Johannes Strumphler]], afkomstig uit de Hervormde kerk van Tweede Exloërmond. Het uit 1853 daterende Van den Brink-orgel uit de St. Anthoniuskerk van Haarlem, aangekocht door de [[http://www.kogerkerk.nl/Orgel.html|Hervormde kerk van Koog aan de Zaan]] in 1911, ging in 1920 door brand verloren. Het front werd weliswaar hersteld, maar het binnenwerk werd door Flentrop in 1923 geheel vervangen. In de [[http://www.doopsgezindzaanstreek.nl/text.php?paginaid=1938#1936|Doopsgezinde Vermaning te Krommenie]] bevindt zich achter een front van P. Teves (1830) een fraai orgel van [[https://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_Stephanus_Str%C3%BCmphler|Johannes Strumphler]], afkomstig uit de Hervormde kerk van Tweede Exloërmond. Het uit 1853 daterende Van den Brink-orgel uit de St. Anthoniuskerk van Haarlem, aangekocht door de [[http://www.kogerkerk.nl/Orgel.html|Hervormde kerk van Koog aan de Zaan]] in 1911, ging in 1920 door brand verloren. Het front werd weliswaar hersteld, maar het binnenwerk werd door Flentrop in 1923 geheel vervangen.
  
- In een enkel geval heeft de Zaanstreek ook wel als doorgangshuis voor orgels gefungeerd. Zo werd het in 1858 in St. Nikolaas gefabriceerde Adema-orgel in 1928 door de [[http://www.orgelsinzeeland.nl/navigatie_plaats_terneuzen_goedeherderkerk.htm|Hervormde kerk van Oost-Knollendam]] aangekocht. Na sluiting van deze kerk in 1966 vond het orgel een nieuwe bestemming in Terneuzen. + In een enkel geval heeft de Zaanstreek ook wel als doorgangshuis voor orgels gefungeerd. Zo werd het in 1858 in St. Nikolaas gefabriceerde Adema-orgel in 1928 door de [[https://web.archive.org/web/20220720061648/https://www.orgelsinzeeland.nl/navigatie_plaats_terneuzen_goedeherderkerk.htm|Hervormde kerk van Oost-Knollendam]] aangekocht. Na sluiting van deze kerk in 1966 vond het orgel een nieuwe bestemming in Terneuzen. 
  
 Bronvermelding o.a. Bronvermelding o.a.
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/attic/orgels.1552732246.txt.gz
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/06 17:36
  • (Externe bewerking)