stad

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie 		Vorige revisie
stad [2018/12/05 18:43]
zaanlander 		stad [2024/06/14 07:52] (huidige)
zaanlander
Regel 7: Regel 7:
 Pieter van der Stad kreeg als machinist een vaste baan bij [[Bloemendaal]] in Wormerveer. In 1885 verliet hij de streek om in Amsterdam de slecht betaalde functie van conciërge van het nieuwe afdelings-gebouw te vervullen. Hij trad ook na zijn vertrek uit de Zaanstreek als spreker op. Voorts was hij hoofdbestuurder van de Bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht, Bond voor AK en S. Daarnaast werd hij bierhandelaar. Dit beroep heeft hij tussen 1887 en 1889 ook te Koog uitgeoefend.   Pieter van der Stad kreeg als machinist een vaste baan bij [[Bloemendaal]] in Wormerveer. In 1885 verliet hij de streek om in Amsterdam de slecht betaalde functie van conciërge van het nieuwe afdelings-gebouw te vervullen. Hij trad ook na zijn vertrek uit de Zaanstreek als spreker op. Voorts was hij hoofdbestuurder van de Bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht, Bond voor AK en S. Daarnaast werd hij bierhandelaar. Dit beroep heeft hij tussen 1887 en 1889 ook te Koog uitgeoefend.  
  
-Hij dankte zijn kortstondige reputatie in de jaren 1884 tot 1888 aan zijn sprekersgaven. Vliegen typeert hem als een 'mooie, grote, frisse, jonge kerel, met prachtig stemgeluid, majestueus gebaar en een talent van voordracht, zoals 't maar zelden wordt gevonden. Zijn zeggenskracht was ongeëvenaard. In de woelige, hartstochtelijke tijd, van 1885-1887, was hij in de grote volksvergaderingen de gezochte figuur.'+Hij dankte zijn kortstondige reputatie in de jaren 1884 tot 1888 aan zijn sprekersgaven. Vliegen typeert hem als een 'mooie, grote, frisse, jonge kerel, met prachtig stemgeluid, majestueus gebaar en een talent van voordracht, zoals 't maar zelden wordt gevonden. Zijn zeggingskracht was ongeëvenaard. In de woelige, hartstochtelijke tijd, van 1885-1887, was hij in de grote volksvergaderingen de gezochte figuur.'
  
 Hij wist zijn idealisme goed te verwoorden in speeches en voordrachten van zijn eigen socialistische gedichten en was een geliefd spreker binnen en buiten de Zaanstreek. Nadat hij wegens het beledigen van de Tweede Kamer twee weken in de gevangenis had gezeten, werd hij aan een baan geholpen bij de scheepswerf De Schelde te Vlissingen. Daar werd hij een vooraanstaand lid van de plaatselijke SDB. Hoewel hij met [[Domela|Ferdinand Domela Nieuwenhuis]] gebroken had, ontwikkelde hij zich steeds meer in de richting van het anarchisme. Na conflicten werd hij uit de Vlissingse SDB gestoten.    Hij wist zijn idealisme goed te verwoorden in speeches en voordrachten van zijn eigen socialistische gedichten en was een geliefd spreker binnen en buiten de Zaanstreek. Nadat hij wegens het beledigen van de Tweede Kamer twee weken in de gevangenis had gezeten, werd hij aan een baan geholpen bij de scheepswerf De Schelde te Vlissingen. Daar werd hij een vooraanstaand lid van de plaatselijke SDB. Hoewel hij met [[Domela|Ferdinand Domela Nieuwenhuis]] gebroken had, ontwikkelde hij zich steeds meer in de richting van het anarchisme. Na conflicten werd hij uit de Vlissingse SDB gestoten.   
  
-Van der Stad sprak op 15 februari 1884 in Amsterdam tegen de wet op de nationale militie, de zogenoemde bloedwet, die hij als een nationale ramp aanduidde. In hetzelfde jaar sprak hij op de grote demonstratie voor algemeen kiesrecht van 14 september in Den Haag over 'Door algemeen stemrecht tot beterschap uit druk en ellende, ook als brochure verschenen te Den Haag 1884; op 20 september 1885 eveneens in Den Haag op de grote kiesrechtdemonstratie van de Nederlandsche Bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht (samengevat in Vliegen, I, 135-138) en in hetzelfde jaar op de vergadering aan de vooravond van het congres van de SDB in het Volkspark te Amsterdam. +Van der Stad sprak op 15 februari 1884 in Amsterdam tegen de wet op de nationale militie, de bloedwet, die hij als een nationale ramp aanduidde. In hetzelfde jaar sprak hij op de grote demonstratie voor algemeen kiesrecht van 14 september in Den Haag over 'Door algemeen stemrecht tot beterschap uit druk en ellende, ook als brochure verschenen te Den Haag 1884; op 20 september 1885 eveneens in Den Haag op de grote kiesrechtdemonstratie van de Nederlandsche Bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht, samengevat in Vliegen, I, 135-138, en in hetzelfde jaar op de vergadering aan de vooravond van het congres van de SDB in het Volkspark te Amsterdam. 
  
 's Avonds vóór de veroordeling van Ferdinand Domela Nieuwenhuis, op 9 juni 1886, sprak hij in het Haagse Walhalla over de vervolgingen van de socialisten. Deze vergadering werd halverwege door de politie verboden. Op 20 juni voerde hij op een protestvergadering in Amsterdam het woord. In de nacht van 30 op 31 juli, enkele dagen na het Palingoproer, werd hij gearresteerd op het vermoeden samen met J.A. Fortuijn de oproep 'Aan de Amsterdamsche burgerij!' te hebben geschreven, waarin tot wederspannigheid tegen de politie en de militaire macht werd opgezet.  's Avonds vóór de veroordeling van Ferdinand Domela Nieuwenhuis, op 9 juni 1886, sprak hij in het Haagse Walhalla over de vervolgingen van de socialisten. Deze vergadering werd halverwege door de politie verboden. Op 20 juni voerde hij op een protestvergadering in Amsterdam het woord. In de nacht van 30 op 31 juli, enkele dagen na het Palingoproer, werd hij gearresteerd op het vermoeden samen met J.A. Fortuijn de oproep 'Aan de Amsterdamsche burgerij!' te hebben geschreven, waarin tot wederspannigheid tegen de politie en de militaire macht werd opgezet. 
Regel 19: Regel 19:
 Op de begroetingsbijeenkomst voor B. van Ommeren, na diens ontslag uit de gevangenis, in januari 1887 in het Volkspark sprak Van der Stad samen met Domela Nieuwenhuis. Bij de beruchte Oranjefurie van februari 1887, waarbij het koffiehuis van P.J. Penning op het Waterlooplein vernield werd en ook Van der Stad verwondingen opliep, werd proces-verbaal tegen hem opgemaakt, zonder dat het echter tot een vervolging kwam.  Op de begroetingsbijeenkomst voor B. van Ommeren, na diens ontslag uit de gevangenis, in januari 1887 in het Volkspark sprak Van der Stad samen met Domela Nieuwenhuis. Bij de beruchte Oranjefurie van februari 1887, waarbij het koffiehuis van P.J. Penning op het Waterlooplein vernield werd en ook Van der Stad verwondingen opliep, werd proces-verbaal tegen hem opgemaakt, zonder dat het echter tot een vervolging kwam. 
  
-Op de grote meeting in het Volkspark op 9 juni 1887, de eerste massabetoging na de Oranjefurie, waarop geprotesteerd werd tegen de vervolging van de al of niet vermeende schuldigen aan het Palingoproer, sprak hij samen met C. Croll en Fortuijn. Ook tijdens de massale bijeenkomst waarop, op 4 september 1887, Domela Nieuwenhuis na zijn invrijheidstelling in het Volkspark werd begroet, was hij één van de sprekers. In deze tijd stond hij op het hoogtepunt van zijn roem.+Op de grote meeting in het Volkspark op 9 juni 1887, de eerste massabetoging na de Oranjefurie, waarop geprotesteerd werd tegen de vervolging van de al dan niet vermeende schuldigen aan het Palingoproer, sprak hij samen met C. Croll en Fortuijn. Ook tijdens de massale bijeenkomst waarop, op 4 september 1887, Domela Nieuwenhuis na zijn invrijheidstelling in het Volkspark werd begroet, was hij één van de sprekers. In deze tijd stond hij op het hoogtepunt van zijn roem.
  
 In 1888 maakte Van der Stad in de verkiezingstijd een grote propagandatocht door de noordelijke provincies. In hetzelfde jaar was hij als vertegenwoordiger van de ijzer- en metaalbewerkers éé van de negen Nederlanders, die het internationaal congres van vakverenigingen te Londen bijwoonden. In het vakverenigingsleven heeft hij echter geen belangrijke plaats ingenomen. Hij was aanvankelijk lid van het Algemeen Nederlandsch Werklieden-Verbond, maar sloot zich in 1882 bij de SDB aan.  In 1888 maakte Van der Stad in de verkiezingstijd een grote propagandatocht door de noordelijke provincies. In hetzelfde jaar was hij als vertegenwoordiger van de ijzer- en metaalbewerkers éé van de negen Nederlanders, die het internationaal congres van vakverenigingen te Londen bijwoonden. In het vakverenigingsleven heeft hij echter geen belangrijke plaats ingenomen. Hij was aanvankelijk lid van het Algemeen Nederlandsch Werklieden-Verbond, maar sloot zich in 1882 bij de SDB aan. 
Regel 35: Regel 35:
 Nadat hij in 1894 zich al eens had moeten verweren tegen aantijgingen van oranjegezindheid, klaagde hij eind 1897 tweemaal de drukker C. de Voogd en de bureauredacteur J.L.A. de Lange van De Toekomst aan wegens smaad en belediging. Beiden werden tot fikse geldboetes veroordeeld. Dat betekende voor Van der Stad dat hij uit de Vlissingse beweging werd buitengesloten. Hij bleef zichzelf evenwel altijd als socialist zien, hetgeen onder meer bleek uit de wijze waarop hij in 1901 de instelling van Kamers van Arbeid in Vlissingen afkeurde. Nadat hij in 1894 zich al eens had moeten verweren tegen aantijgingen van oranjegezindheid, klaagde hij eind 1897 tweemaal de drukker C. de Voogd en de bureauredacteur J.L.A. de Lange van De Toekomst aan wegens smaad en belediging. Beiden werden tot fikse geldboetes veroordeeld. Dat betekende voor Van der Stad dat hij uit de Vlissingse beweging werd buitengesloten. Hij bleef zichzelf evenwel altijd als socialist zien, hetgeen onder meer bleek uit de wijze waarop hij in 1901 de instelling van Kamers van Arbeid in Vlissingen afkeurde.
  
-Literatuur: C.J. van Raaij, Mijn afscheid van den Sociaal-Democratischen Bond (Den Haag 1886); Bymholt, Geschiedenis; Vliegen, Dageraad I-II; Middelburgsche Courant, 5.7.1889; De Vrije Socialist, 8.4.1905; De Toekomst, 8.4.1905; F. Domela Nieuwenhuis, Van christen tot anarchist (Amsterdam 1910); J.A. Nieuwenhuis, Uit den tijd der voortrekkers (Amsterdam 1927); J.A. Nieuwenhuis, Een halve eeuw onder socialisten (Zeist 1933); P.J. Meertens, 'Stad Jbz. (Pieter van der)' in: Mededelingenblad, nr. 32, mei 1967, 22-24. +Literatuur:  
- +  * C.J. van Raaij, Mijn afscheid van den Sociaal-Democratischen Bond (Den Haag 1886); 
-Auteur: P.J. Meertens en Bert Altena +  * Bymholt, Geschiedenis;  
- +  * Vliegen, Dageraad I-II;  
-Bron o.a. [[http://hdl.handle.net/10622/5E0F38C2-404C-49FE-9AB6-494DDF566148|Biografisch Portaal]] +  * Middelburgsche Courant, 5.7.1889;  
 +  * De Vrije Socialist, 8.4.1905;  
 +  * De Toekomst, 8.4.1905;  
 +  * F. Domela Nieuwenhuis, Van christen tot anarchist (Amsterdam 1910); 
 +  * J.A. Nieuwenhuis, Uit den tijd der voortrekkers (Amsterdam 1927);  
 +  * J.A. Nieuwenhuis, Een halve eeuw onder socialisten (Zeist 1933);  
 +  * P.J. Meertens, 'Stad Jbz. (Pieter van der Stad)' in: Mededelingenblad, nr. 32, mei 1967, 22-24. 
 +  * Auteur: P.J. Meertens en Bert Altena 
 +  * Bron o.a. [[http://hdl.handle.net/10622/5E0F38C2-404C-49FE-9AB6-494DDF566148|Biografisch Portaal]] 
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/attic/stad.1544031828.txt.gz
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/06 18:22
  • (Externe bewerking)