Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- drankbestrijding [2024/05/31 12:43]
zaanlander
+++ drankbestrijding [2024/05/31 12:58] (huidige)
zaanlander
@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 ==== Drankbestrijding ====
-Samenvattende benaming voor de activiteiten van in aanvang matigingsgenootschappen en later geheelonthoudersverenigingen. die waren (zijn) georganiseerd in zelfstandige lokale groeperingen en in plaatselijke afdelingen in nationaal verband.  Het geschrift het Morgenslokje,  dat verscheen in 1803. wordt gezien als begin van de Nederlandse drankbestrijding. Desondanks duurde het nog enige decennia voordat gesproken kon worden van drankbestrijding in georganiseerde vorm. In de jaren 30 van de 19e eeuw ontstonden enige matigingsgenootschappen en in 1842 werd te Leiden de Nederlandse Vereniging tot Afschaffing van het Gebruik van Sterke Drank (NV) opgericht. Ook deze vereniging had matiging in alcoholgebruik als oogmerk. Rond 1880 werd de eerste landelijke geheelonthoudersvereniging gesticht, de Nationale Christen Geheel Onthouders Vereniging (NCGOV).
+Samenvattende benaming voor de activiteiten van in aanvang matigingsgenootschappen en later geheelonthoudersverenigingen, die waren cq zijn georganiseerd in zelfstandige lokale groeperingen en in plaatselijke afdelingen in nationaal verband. Het geschrift het Morgenslokje, dat verscheen in 1803. wordt gezien als begin van de Nederlandse drankbestrijding. Desondanks duurde het nog enige decennia voordat gesproken kon worden van drankbestrijding in georganiseerde vorm.
+In de jaren 30 van de 19e eeuw ontstonden enige matigingsgenootschappen en in 1842 werd te Leiden de Nederlandse Vereniging tot Afschaffing van het Gebruik van Sterke Drank (NV) opgericht. Ook deze vereniging had matiging in alcoholgebruik als oogmerk. Rond 1880 werd de eerste landelijke geheelonthoudersvereniging gesticht, de Nationale Christen Geheel Onthouders Vereniging (NCGOV).
 De moderne arbeidersbeweging die aan het eind van de 19e eeuw opkwam, zag de relatie tussen drankmisbruik en armoede. De drankbestrijding werd een van de belangrijke onderdelen van de klassenstrijd. Zoals Ferdinand [[Domela|Domela Nieuwenhuis]] het uitdrukte: //Denkende mensen drinken niet, drinkende mensen denken niet//.
@@ Regel 6: / Regel 8: @@
 Een aantal leden van de Haagse afdeling van de NV wilde verder gaan dan alleen matiging in gebruik en richtte in 1897 de Algemene Nederlandse Geheel Onthouders Bond (ANGOB) op. Aangezien zich plaatselijke neutrale groepen bij de Bond aansloten, telde de ANGOB bij de eerste jaarvergadering al ruim 1100 leden. In 1899 nam ook de NV het standpunt van de geheelonthouding in. De naam werd veranderd in Nederlandse Vereniging tot Afschaffing van Alcoholhoudende Dranken. De vereniging zocht vooral samenwerking met socialistische organisaties.
-In 1908 werd de Nationale Commissie tegen het Alcoholisme (NCA) opgericht. waarin de verschillende drankbestrijdingsorganisaties sedertdien samenwerken  Uit de diverse landelijke en regionale verenigingen ontstond een aantal jeugdorganisaties, zoals bijvoorbeeld de Jeugdbond Voor Onthouding (JVO). Voorts ontstonden zelfstandige jeugdorganisaties, zoals de Jongelieden Geheel Onthouders Bond (JGOB) de Nederlandse Bond van Abstinent Studerenden (NBAS) en de Orde van Jonge Tempelieren (OVJT). Toen plaatselijk comités waren opgericht (met het doel normen voor het verlenen van drankvergunningen vast te stellen) werden deze jeugdorganisaties daar mede in vertegenwoordigd.  \\
+In 1908 werd de Nationale Commissie tegen het Alcoholisme (NCA) opgericht, waarin de verschillende drankbestrijdingsorganisaties sedertdien samenwerken. Uit de diverse landelijke en regionale verenigingen ontstond een aantal jeugdorganisaties, zoals bijvoorbeeld de Jeugdbond Voor Onthouding (JVO). Voorts ontstonden zelfstandige jeugdorganisaties, zoals de Jongelieden Geheel Onthouders Bond (JGOB) de Nederlandse Bond van Abstinent Studerenden (NBAS) en de Orde van Jonge Tempelieren (OVJT). Toen plaatselijk comités waren opgericht met het doel normen voor het verlenen van drankvergunningen vast te stellen, werden deze jeugdorganisaties daar mede in vertegenwoordigd.  \\
-Tot in de Tweede Wereldoorlog organiseerden de drankbestrijdingsorganisaties jaarlijks van Hemelvaartsdag tot Tweede Pinksterdag de zogenoemde Blauwe Week waarin een landelijke collecte met het blauwe bloempje werd gehouden, en waarin regionale en provinciale bijeenkomsten plaatshadden, met als afsluiting een grote landelijke demonstratie.
+Tot in de Tweede Wereldoorlog organiseerden de drankbestrijdingsorganisaties jaarlijks van Hemelvaartsdag tot Tweede Pinksterdag de Blauwe Week waarin een landelijke collecte met het blauwe bloempje werd gehouden, en waarin regionale en provinciale bijeenkomsten plaatshadden, met als afsluiting een grote landelijke demonstratie.
+In 1956 werd de ANGOB Jongeren Organisatie (ANJO) opgericht als overkoepelende organisatie van kinderclubs en jongerengroepen van de ANGOB. In 1962 fuseerde een aantal organisaties tot de Algemene Nederlandse Drankbestrijders Organisatie ANDO 1. Deze nieuwe organisatie was voorstander van wettelijke maatregelen tegen alcoholgebruik. Dit leidde tot een scheuring binnen de ANGOB waarvan een aantal afdelingen tot de ANDO toetrad. De ANDO telde in 1991 circa 4500 leden.
+===Ontwikkeling in de Zaanstreek===
+ In de Zaanstreek ontstonden plaatselijke afdelingen van de landelijke organisaties en losse plaatselijke groeperingen. De verschillende groepen kwamen tot samenwerking in de Drankweer Comités. De ANGOB was en is relatief sterk in de Zaanstreek vertegenwoordigd. De Zaanse afdelingen van deze organisatie werken samen in de Zaanse Commissie en maken deel uit van de Noordhollandse Propaganda Commissie. In de verschillende Zaanse gemeenten werden met wisselend succes ANGOB-afdelingen opgericht. De oudste was de gecombineerde afdeling Wormerveer-Krommenie. die op 13 november 1904 te Wormerveer tot stand kwam.
-In 1956 werd de ANGOB Jongeren Organisatie (ANJO) opgericht als overkoepelende organisatie van kinderclubs en jongerengroepen van de ANGOB. In 1962 fuseerde een aantal organisaties tot de Algemene Nederlandse Drankbestrijders Organisatie ANDO 1. Deze nieuwe organisatie was voorstander van wettelijke maatregelen tegen alcoholgebruik. Dit leidde tot een scheuring binnen de ANGOB. waarvan een aantal afdelingen tot de ANDO toetrad. De ANDO telde in 1991 circa 4500 leden.
+De afdeling was direct zeer actief. Secretaris D. Biesboer maakte Ons Bondsblad en later de Fladderende Vlinder, beide bladen met een culturele inslag; bij de verkoop van propaganda-lucifers kwam de afdeling landelijk aan de top; in samenwerking met plaatselijke artsen werden kinderen uit sociaal-zwakke gezinnen geselecteerd en vervoerd naar kampeerkampen. De afdeling trad toe tot het Wormerveers Drankweercomite waarin later met name Joh.B. [[Prinsze]] actief werd. In dit comité waren voorts vertegenwoordigd: de NV. de Geheelonthouders Zangvereniging Excelsior en de Geheelonthouders Toneelvereniging Strijd en Kunst. De afdeling Wormerveer werd in 1983 opgeheven.
-===Ontwikkeling in de Zaanstreek===
- In de Zaanstreek ontstonden plaatselijke afdelingen van de landelijke organisaties en losse plaatselijke groeperingen. De verschillende groepen kwamen tot samenwerking in de zogenoemde Drankweer Comités. De ANGOB was en is relatief sterk in de Zaanstreek vertegenwoordigd. De Zaanse afdelingen van deze organisatie werken samen in de Zaanse Commissie en maken deel uit van de Noordhollandse Propaganda Commissie. In de verschillende Zaanse gemeenten werden met wisselend succes ANGOB-afdelingen opgericht. De oudste was de gecombineerde afdeling Wormerveer-Krommenie. die op 13 november 1904 te Wormerveer tot stand kwam. De afdeling was direct zeer actief. Secretaris D. Biesboer maakte Ons Bondsblad en later de Fladderende Vlinder (beide bladen met een culturele inslag); bij de verkoop van propaganda-lucifers kwam de afdeling landelijk aan de top; in samenwerking met plaatselijke artsen werden kinderen
-uit sociaal-zwakke gezinnen geselecteerd en vervoerd naar kampeerkampen. De afdeling trad toe tot het Wormerveers Drankweercomite (waarin later met name Joh.B. [[Prinsze]] actief werd). In dit comité waren voorts vertegenwoordigd: de NV. de Geheelonthouders Zangvereniging Excelsior en de Geheelonthouders Toneelvereniging Strijd en Kunst. De afdeling Wormerveer werd in 1983 opgeheven.
+Krommenie was in 1917 een zelfstandige afdeling geworden. Later ontstonden daaruit kinderclub de Zangvogeltjes en voor de wat oudere jeugd de Zonnebloem, waarin men met zang en toneel probeerde een bijdrage te leveren aan sociale en creatieve vorming van de jeugd. Als repetitieruimte mocht gratis gebruik worden gemaakt van de recreatie-zaal van de Verenigde Blikfabrieken. Eveneens ter vorming van de jeugd werden kinderen naar kinderkampen gezonden.
-Krommenie was in 1917 een zelfstandige afdeling geworden. Later ontstonden daaruit kinderclub de Zangvogeltjes en voor de wat oudere jeugd de Zonnebloem, waarin men met zang en toneel probeerde een bijdrage te leveren aan sociale en creatieve vorming van de jeugd. Als repetitieruimte mocht gratis gebruik worden gemaakt van de recreatie-zaal van de Verenigde Blikfabrieken. Eveneens ter vorming van de jeugd werden kinderen naar kinderkampen gezonden. Tijdens de kermis en bij andere gelegenheden bouwden de leden een 'Blauwe Tent`, waar men voor billijke prijzen alcoholvrije dranken kon gebruiken. Ook in Krommenie ontstond een geheelonthouders zangvereniging: Door Onthouding Sterk (DOS). De afdeling Krommenie houdt zich thans (1991) voormamelijk bezig met het geven van voorlichting op basisscholen en in het voortgezet onderwijs. Ook organiseert de afdeling lezingen en tentoonstellingen.
+Tijdens de kermis en bij andere gelegenheden bouwden de leden een Blauwe Tent, waar men voor billijke prijzen alcoholvrije dranken kon gebruiken. Ook in Krommenie ontstond een geheelonthouders zangvereniging: Door Onthouding Sterk (DOS). De afdeling Krommenie houdt zich in 1991 voornamelijk bezig met het geven van voorlichting op basisscholen en in het voortgezet onderwijs. Ook organiseert de afdeling lezingen en tentoonstellingen.
- In december 1901 werd de ANGOB-afdeling Koog-Zaandam opgericht. Voor wat Zaandam betreft richtte deze afdeling zich aanvankelijk vooral op het Kalf. In 1905 volgde de oprichting van de afdeling Zaandam. die zich op de rest van de stad richtte. Een belangrijke activiteit te Koog werd de verzorging van de kantine op het terrein van voetbalclub KFC. Hierdoor was deze afdeling de rijkste van alle ANGOB-afdelingen. Koog werd in 1915 een aparte afdeling. In Zaandam waren nu twee ANGOB-afdelingen: Zaandam 1 (rest van de stad) en Zaandam 2 (het Kalf). Zaandam 2 vergaderde in Ons Aller Belang. waar Willem Prins ('de burgemeester van het Kalf `) jarenlang het beheer voerde. In de jaren 1930-1945 was hier de kinderclub Jeugd en Vreugd actief.
+ In december 1901 werd de ANGOB-afdeling Koog-Zaandam opgericht. Voor wat Zaandam betreft richtte deze afdeling zich aanvankelijk vooral op het Kalf. In 1905 volgde de oprichting van de afdeling Zaandam die zich op de rest van de stad richtte. Een belangrijke activiteit te Koog werd de verzorging van de kantine op het terrein van voetbalclub KFC. Hierdoor was deze afdeling de rijkste van alle ANGOB-afdelingen. Koog werd in 1915 een aparte afdeling. In Zaandam waren nu twee ANGOB-afdelingen: Zaandam 1 (rest van de stad) en Zaandam 2 (het Kalf). Zaandam 2 vergaderde in Ons Aller Belang waar Willem Prins de burgemeester van het Kalf,  jarenlang het beheer voerde. In de jaren 1930-1945 was hier de kinderclub Jeugd en Vreugd actief.
- De afdeling Zaandam 1 verkocht in de eerste jaren na de oprichting wekelijks 1.000 exemplaren van "De Geheelonthouder". Evenals in Krommenie beschikte de afdeling over een 'Blauwe Tent', die op de grote Zaandammer kermis werd neergezet om drankgebruik tegen te gaan. Van 1923 tot 1969 bestond in Zaandam de geheelonthouderszangvereniging de Korenbloem.
+ De afdeling Zaandam 1 verkocht in de eerste jaren na de oprichting wekelijks 1.000 exemplaren van De Geheelonthouder. Evenals in Krommenie beschikte de afdeling over een Blauwe Tent die op de grote Zaandammer kermis werd neergezet om drankgebruik tegen te gaan. Van 1923 tot 1969 bestond in Zaandam de geheelonthouderszangvereniging de Korenbloem.
-In het plaatselijke 'Drankweercomite' van Zaandam waren de NV en de ANGOB met hun jeugdorganisaties en het NCGOV met haar jeugdvereniging de Schakel vertegenwoordigd.
+In het plaatselijke Drankweercomite van Zaandam waren de NV en de ANGOB met hun jeugdorganisaties en het NCGOV met haar jeugdvereniging de Schakel vertegenwoordigd. De ANGOB-afdeling Zaandijk werd in maart 1905 opgericht. De afdeling organiseerde haar activiteiten in De Zwaan en later in Nieuw Leven aan de Boschjesstraat te Koog. Als activiteit van de ANGOB bestond te Zaandijk enige jaren de toneelvereniging Wie denkt, overwint.
+Mede in verband met vergrijzing van de leden zijn de afdelingen Koog en Zaandijk in 1983 samengegaan. Het bolwerk van de ANGOB in de Zaanstreek werd de afdeling Assendelft, die op 13 mei 1905 werd opgericht. Deze afdeling beschikte over twee onderafdelingen; de toneelvereniging Kunst en Strijd en de kinderclub Jong Leven, die in 1930 werd opgericht en in 1985 haar 55-jarig bestaan vierde,thans de enige ANGOB-kinderclub in Nederland.
-De ANGOB-afdeling Zaandijk werd in maart 1905 opgericht. De afdeling organiseerde haar activiteiten in De Zwaan en later in 'Nieuw Leven' aan de Boschjesstraat te Koog. Als activiteit van de ANGOB bestond te Zaandijk enige jaren de toneelvereniging "Wie denkt, overwint".
+Centrum van de ANGOB werd het op 1 mei 1918 aan de Dorpsstraat gevestigde alcoholvrije cafe de [[Zon]] van de familie Boet, in z'n soort uniek in Nederland. Naast de donateurs-uitvoering gaf de toneelvereniging jaarlijks een voorstelling, waarvan de baten bestemd waren voor de kindervakantiekolonies en herstellingsoorden. Vanaf 1920 werd er jarenlang op de Eerste Pinksterdag een wandeling naar Wijk aan Zee georganiseerd, waaraan ongeveer 100 kinderen vanaf 9 jaar deelnamen. Ondanks de gestegen alcoholconsumptie en de daarmee gepaard gaande sociale problemen bestaat er onder de jongere generaties thans weinig belangstelling voor actieve drankbestrijding. Als gevolg hiervan is bij de meeste afdelingen een sterke vergrijzing ontstaan.
-Mede in verband met vergrijzing van de leden zijn de afdelingen Koog en Zaandijk in 1983 samengegaan. Het bolwerk van de ANGOB in de Zaanstreek werd de afdeling Assendelft. die op 13 mei 1905 werd opgericht. Deze afdeling beschikte over twee onderafdelingen; de toneelvereniging Kunst en Strijd en de kinderclub Jong Leven, die in 1930 werd opgericht en in 1985 haar 55-jarig bestaan vierde (thans de enige ANGOB-kinderclub in Nederland).
-Centrum van de ANGOB werd het op 1 mei 1918 aan de Dorpsstraat gevestigde alcoholvrije cafe de [[Zon]] van de familie Boet, in z`n soort uniek in Nederland. Naast de donateurs-uitvoering gaf de toneelvereniging jaarlijks een voorstelling, waarvan de baten bestemd waren voor de kindervakantiekolonies en herstellingsoorden. Vanaf 1920 werd er jarenlang op de Eerste Pinksterdag een wandeling naar Wijk aan Zee georganiseerd, waaraan ongeveer 100 kinderen vanaf 9 jaar deelnamen. Ondanks de gestegen alcoholconsumptie en de daarmee gepaard gaande sociale problemen bestaat er onder de jongere generaties thans weinig belangstelling voor actieve drankbestrijding. Als gevolg hiervan is bij de meeste afdelingen een sterke vergrijzing ontstaan. Daarnaast zijn veel activiteiten in de loop der jaren door overheidsorganisaties overgenomen (zie: [[Overheidszorg_]]). De huidige activiteiten van de diverse afdelingen bestaan uit het organiseren van tentoonstellingen, het geven van voorlichting op scholen, het houden van de jaarlijkse collectes, waarvan 25 % van de opbrengst voor afdelingsactiviteiten bestemd is,  en de verkoop van het blad "De Geheelonthouder".
+Daarnaast zijn veel activiteiten in de loop der jaren door overheidsorganisaties overgenomen (zie: [[Overheidszorg_]]). De huidige activiteiten van de diverse afdelingen bestaan uit het organiseren van tentoonstellingen, het geven van voorlichting op scholen, het houden van de jaarlijkse collectes, waarvan 25 % van de opbrengst voor afdelingsactiviteiten bestemd is,  en de verkoop van het blad "De Geheelonthouder".
-Ook in de Zaanstreek leidde de oprichting van de ANDO in 1962 tot scheuringen binnen de ANGOB. Als gevolg hiervan werden in Wormerveer en Zaandam ANDO-afdelingen opgericht. De leden hielden zich voomamelijk bezig met de verspreiding van het landelijke voorlichtingsblad "Nuchter Bekeken". Thans (1991) leiden deze afdelingen een min of meer slapend bestaan.
+Ook in de Zaanstreek leidde de oprichting van de ANDO in 1962 tot scheuringen binnen de ANGOB. Als gevolg hiervan werden in Wormerveer en Zaandam ANDO-afdelingen opgericht. De leden hielden zich voornamelijk bezig met de verspreiding van het landelijke voorlichtingsblad "Nuchter Bekeken". Tegenwoordig (1991) leiden deze afdelingen een min of meer slapend bestaan.