Verschillen
Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
| Beide kanten vorige revisie Vorige revisie Volgende revisie | Vorige revisie | ||
|
gelder [2024/06/09 18:38] zaanlander |
gelder [2025/02/27 04:32] (huidige) zaanlander |
||
|---|---|---|---|
| Regel 6: | Regel 6: | ||
| De molen stond aan het Saardammer Padt in Wormer en is in 1727 verbouwd tot papiermolen door de toenmalige eigenaar Jan Pietersz Coopman. De Eendracht was niet de enige en toen zeker ook nog geen grote papiermolen, | De molen stond aan het Saardammer Padt in Wormer en is in 1727 verbouwd tot papiermolen door de toenmalige eigenaar Jan Pietersz Coopman. De Eendracht was niet de enige en toen zeker ook nog geen grote papiermolen, | ||
| - | Met deze Maarten Schouten begon de voorgeschiedenis van Van Gelder Zonen. Maarten Schouten was aanvankelijk | + | Met deze Maarten Schouten begon de voorgeschiedenis van Van Gelder Zonen. Maarten Schouten was aanvankelijk meester-knecht geweest op de grote grauwpapiermolen [[Bok1|de Bok]], na het overlijden van de eigenaar, zijn oom Jan Groot, was hij gaandehouder geworden, dus zelfstandig papierfabrikant, |
| En hoewel deze molen herbouwd werd, gaf Maarten Schouten voortaan vooral aandacht aan de Eendracht, die hij behoorlijk wist uit te breiden. Hij kocht bovendien, opnieuw in partenrederij, | En hoewel deze molen herbouwd werd, gaf Maarten Schouten voortaan vooral aandacht aan de Eendracht, die hij behoorlijk wist uit te breiden. Hij kocht bovendien, opnieuw in partenrederij, | ||
| Regel 15: | Regel 15: | ||
| In 1801 bestond de Papierfabriecq te Wormer uit 2 witte, 1 blauwe en 1 basterde kuypen. Dat wil zeggen dat er met vier schepkuipen werd gewerkt, waarvan er twee voor de witpapier-vervaardiging en twee voor het maken van blauw- en grauwpapier (= overwegend pakpapier) werden benut. | In 1801 bestond de Papierfabriecq te Wormer uit 2 witte, 1 blauwe en 1 basterde kuypen. Dat wil zeggen dat er met vier schepkuipen werd gewerkt, waarvan er twee voor de witpapier-vervaardiging en twee voor het maken van blauw- en grauwpapier (= overwegend pakpapier) werden benut. | ||
| - | Bij het [[papiermakerij|maken van papier]] is zeer veel water nodig en bij wit papier dient dat te worden gezuiverd. Dit vroeg in de vorige eeuwen, althans bij de Zaanse witpapiermolens, | + | Bij het [[papiermakerij|maken van papier]] is zeer veel water nodig en bij wit papier dient dat te worden gezuiverd. Dit vroeg in de vorige eeuwen, althans bij de Zaanse witpapiermolens, |
| Smidt van Gelder maakte in de Eendracht, overigens lang niet als enige, dus al overwegend wit schrijf- en drukpapier, in een kwaliteit die de Hollandse papiermakerij in het buitenland grote roem bezorgde. Bovendien was zijn molen uitgegroeid tot een onderneming met een relatief grote personeelsbezetting: | Smidt van Gelder maakte in de Eendracht, overigens lang niet als enige, dus al overwegend wit schrijf- en drukpapier, in een kwaliteit die de Hollandse papiermakerij in het buitenland grote roem bezorgde. Bovendien was zijn molen uitgegroeid tot een onderneming met een relatief grote personeelsbezetting: | ||
| Regel 29: | Regel 29: | ||
| In 1816 nam Smidt van Gelder zijn drie zoons in het bedrijf op. Sindsdien zijn tot ver in de 20e eeuw Van Gelders bij de leiding van de onderneming betrokken gebleven. In hetzelfde jaar werd het maatschappelijk kapitaal uitgebreid tot f 200.000 De zaken gingen zeer gunstig, in de jaren 1816 tot 1820 werd aan de firmanten boven hun salaris een gemiddelde winst van ruim 18 procent uitgekeerd. In 1817 werd de kapitale witpapiermolen | In 1816 nam Smidt van Gelder zijn drie zoons in het bedrijf op. Sindsdien zijn tot ver in de 20e eeuw Van Gelders bij de leiding van de onderneming betrokken gebleven. In hetzelfde jaar werd het maatschappelijk kapitaal uitgebreid tot f 200.000 De zaken gingen zeer gunstig, in de jaren 1816 tot 1820 werd aan de firmanten boven hun salaris een gemiddelde winst van ruim 18 procent uitgekeerd. In 1817 werd de kapitale witpapiermolen | ||
| - | Pieter Smidt van Gelder trok zich uit de dagelijkse leiding terug, zijn zoons breidden de zaken verder uit. In 1820 werd de basterd, = grauw-papiermolen [[Soldaat|de Soldaat]] in Wormerveer bij de onderneming betrokken. Nu werkte men dus met vier molens: de Eendracht, de Bok, de Kruiskerk en de Soldaat, die alle werden uitgebreid en verbeterd. In 1830 beschikte men over zeven witte en zes basterd-kuipen. De firma had bovendien zes eigen pakhuizen in gebruik en was in bezit van verschillende andere onroerende goederen. Inmiddels begon het economische klimaat enigszins te verbeteren, na de diepe wonden door de Franse tijd geslagen. De industriële revolutie was met name in Engeland in volle gang en kreeg, hoewel in bescheiden mate, nu ook in Holland vorm. In dit proces speelde de verbeterde stoommachine | + | Pieter Smidt van Gelder trok zich uit de dagelijkse leiding terug, zijn zoons breidden de zaken verder uit. In 1820 werd de basterd, = grauw-papiermolen [[Soldaat|de Soldaat]] in Wormerveer bij de onderneming betrokken. Nu werkte men dus met vier molens: de Eendracht, de Bok, de Kruiskerk en de Soldaat, die alle werden uitgebreid en verbeterd. In 1830 beschikte men over zeven witte en zes basterd-kuipen. De firma had bovendien zes eigen pakhuizen in gebruik en was in bezit van verschillende andere onroerende goederen. Inmiddels begon het economische klimaat enigszins te verbeteren, na de diepe wonden |
| De papiermakerij kreeg daarenboven te maken met de in 1799 begonnen ontwikkeling van een machine die tot dan toe handmatige werkzaamheden kon verrichten. Na de vervaardiging van de natte papiermassa kon de verwerking daarvan, het scheppen, afnemen, persen en drogen in een arbeidsgang plaats hebben. Dat gaf een forse besparing op tijd, personeel en ruimte. Verder was ook de toepassing van chemische stoffen bij het bleken van wit papier in het buitenland ontwikkeld, terwijl het lijmen in de stof met hars mogelijk was geworden in plaats van de voordien toegepaste oppervlakte-lijming. De Hollandse papiernijverheid was door deze elders ontwikkelde uitvindingen op achterstand gekomen, zoals eerder de Veluwse papiermakerij was overschaduwd door de Zaanse ten gevolge van de hier toegepaste toen nog moderne productiemethoden. | De papiermakerij kreeg daarenboven te maken met de in 1799 begonnen ontwikkeling van een machine die tot dan toe handmatige werkzaamheden kon verrichten. Na de vervaardiging van de natte papiermassa kon de verwerking daarvan, het scheppen, afnemen, persen en drogen in een arbeidsgang plaats hebben. Dat gaf een forse besparing op tijd, personeel en ruimte. Verder was ook de toepassing van chemische stoffen bij het bleken van wit papier in het buitenland ontwikkeld, terwijl het lijmen in de stof met hars mogelijk was geworden in plaats van de voordien toegepaste oppervlakte-lijming. De Hollandse papiernijverheid was door deze elders ontwikkelde uitvindingen op achterstand gekomen, zoals eerder de Veluwse papiermakerij was overschaduwd door de Zaanse ten gevolge van de hier toegepaste toen nog moderne productiemethoden. | ||
| Regel 63: | Regel 63: | ||
| Ondanks de verbeteringen en uitbreidingen bleven de resultaten van de oude vestiging de Eendracht beneden de verwachtingen. Dit kwam vooral door buitenlandse concurrentie die de prijzen drukte beneden het niveau waarop nog winst kon worden gemaakt. In het buitenland werd namelijk al gewerkt met nieuwe grondstoffen: | Ondanks de verbeteringen en uitbreidingen bleven de resultaten van de oude vestiging de Eendracht beneden de verwachtingen. Dit kwam vooral door buitenlandse concurrentie die de prijzen drukte beneden het niveau waarop nog winst kon worden gemaakt. In het buitenland werd namelijk al gewerkt met nieuwe grondstoffen: | ||
| - | De firma Van Gelder Zonen had al wel met andere grondstoffen geëxperimenteerd, | + | De firma Van Gelder Zonen had al wel met andere grondstoffen geëxperimenteerd, |
| Uitbreidingen en nieuwe experimenten maakten het mogelijk om in 1890 in Wormer het eerste courantenpapier op de pakpapiermachines te vervaardigen. Men maakte dit nog in vellen, maar twee jaar later slaagde men er in om ook rotatiepapier, | Uitbreidingen en nieuwe experimenten maakten het mogelijk om in 1890 in Wormer het eerste courantenpapier op de pakpapiermachines te vervaardigen. Men maakte dit nog in vellen, maar twee jaar later slaagde men er in om ook rotatiepapier, | ||