gymnastiek

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie 		Vorige revisie
gymnastiek [2016/01/23 09:20]
jan 		gymnastiek [2022/03/13 20:17] (huidige)
jan
Regel 2: Regel 2:
 Eerste in de Zaanstreek in georganiseerd verband beoefende sport. Lange tijd ook de meest beoefende sport, later in omvang voorbijgestreefd door voetbal en tennis. In 1989 waren bij de Zaanse gymnastiekverenigingen een kleine 5000 personen als lid aangesloten. Eerste in de Zaanstreek in georganiseerd verband beoefende sport. Lange tijd ook de meest beoefende sport, later in omvang voorbijgestreefd door voetbal en tennis. In 1989 waren bij de Zaanse gymnastiekverenigingen een kleine 5000 personen als lid aangesloten.
  
-Gymnastiek (waar ook turnen toe wordt gerekend) is een der oudste sporten. Reeds bij de klassieke Griekse Olympische Spelen was deze sport een van de onderdelen. Nadien werd de sport gaandeweg vergeten, zodat gymnastiek bij de nieuwe opleving (vanaf het einde van de 18e eeuw) geheel opnieuw geïntroduceerd moest worden. Dat werd gedaan door 'Turnvater' F.L. Jahn (1778-1852).+Gymnastiek, waar ook turnen toe wordt gerekend, is een der oudste sporten. Reeds bij de klassieke Griekse Olympische Spelen was deze sport een van de onderdelen. Nadien werd de sport gaandeweg vergeten, zodat gymnastiek bij de nieuwe opleving vanaf het einde van de 18e eeuw geheel opnieuw geïntroduceerd moest worden. Dat werd gedaan door Turnvater F.L. Jahn (1778-1852). 
 + 
 +In Westzaan werd een gymnastiekvereniging naar hem vernoemd. In de Zaanstreek maakte men voor het eerst kennis met gymnastiek in 1845, toen het departement Zaandam van de [[maatschappij1|Maatschappij tot Nut van `t Algemeen]] zich voor onderwijs in kunstmatige lichaamsoefeningen beijverde. Tegen betaling van drie gulden per jaar kregen kinderen iedere zaterdagmiddag twee uur les in de voormalige doopsgezinde kerk Het Oude Huys. 
 + 
 +=== Onvoldoende ===
  
-In Westzaan werd een gymnastiekvereniging naar hem vernoemd. In de Zaanstreek maakte men voor het eerst kennis met gymnastiek in 1845, toen het departement Zaandam van de [[maatschappij1|Maatschappij tot Nut van `t Algemeen]] zich voor onderwijs in 'kunstmatige lichaamsoefeningen' beijverde. Tegen betaling van drie gulden per jaar kregen kinderen iedere zaterdagmiddag twee uur les in de voormalige doopsgezinde kerk Het Oude Huys. 
-== Onvoldoende == 
  
 Onvoldoende aanmelding dwong het Nut echter tot contributieverhoging, waarna leden bedankten en de lessen tenslotte werden beëindigd. Dat het Zaandamse departement van het Nut vroeg was met zijn initiatief, blijkt ook uit het feit dat pas zeven jaar later de Duitser Karl Euler door de regering tot eerste gymnastiekleraar in Nederland werd benoemd. Aan de Rijkskweekschool te Haarlem. Onvoldoende aanmelding dwong het Nut echter tot contributieverhoging, waarna leden bedankten en de lessen tenslotte werden beëindigd. Dat het Zaandamse departement van het Nut vroeg was met zijn initiatief, blijkt ook uit het feit dat pas zeven jaar later de Duitser Karl Euler door de regering tot eerste gymnastiekleraar in Nederland werd benoemd. Aan de Rijkskweekschool te Haarlem.
Regel 11: Regel 13:
 Pas in 1866 werd de eerste vereniging opgericht die langer bleef bestaan. Daarna kwam de ontwikkeling van gymnastiek in een stroomversnelling. In 1868 werd door zes Amsterdamse verenigingen het Nederlands Gymnastiek Verbond opgericht (NGV: later Koninklijk, KNGV; thans: KNGB, Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Bond). Vanaf de jaren zeventig van de 19e eeuw werden ook in de Zaanstreek verenigingen opgericht. De eerste vereniging die ontstond was Lycurgus (Krommenie, november 1872), waarschijnlijk de eerste gymnastiekclub buiten de grote steden. Pas in 1866 werd de eerste vereniging opgericht die langer bleef bestaan. Daarna kwam de ontwikkeling van gymnastiek in een stroomversnelling. In 1868 werd door zes Amsterdamse verenigingen het Nederlands Gymnastiek Verbond opgericht (NGV: later Koninklijk, KNGV; thans: KNGB, Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Bond). Vanaf de jaren zeventig van de 19e eeuw werden ook in de Zaanstreek verenigingen opgericht. De eerste vereniging die ontstond was Lycurgus (Krommenie, november 1872), waarschijnlijk de eerste gymnastiekclub buiten de grote steden.
  
-Daarna volgde de oprichting van Achilles (Zaandam, 1873), Hercules (Wormerveer, 1876), Simson (Koog-Zaandijk, 1878), Concordia (Zaandam, 1879), Werken is Leven (Assendelft. 1882) en Jahn (Westzaan, 1883; een eerder in Westzaan opgerichte vereniging was in 1878 ten onder gegaan). +Daarna volgde de oprichting van [[achilles|Achilles]] (Zaandam, 1873), Hercules (Wormerveer, 1876), Simson (Koog-Zaandijk, 1878), Concordia (Zaandam, 1879), Werken is Leven (Assendelft. 1882) en Jahn (Westzaan, 1883; een eerder in Westzaan opgerichte vereniging was in 1878 ten onder gegaan). 
-== Elitair ==+=== Elitair ===
  
 Gymnastiek was in deze jaren nog een elitaire sport, in principe uitsluitend voor mannen. Elitair, omdat alleen welgestelden vrije tijd hadden, bovendien konden zij de contributie opbrengen. En alleen voor mannen, omdat het onbetamelijk werd geacht dat meisjes en vrouwen gymnastische lichaamsoefeningen deden. Als zij desondanks aan gymnastiek wilden doen moesten zij aparte verenigingen oprichten.  Gymnastiek was in deze jaren nog een elitaire sport, in principe uitsluitend voor mannen. Elitair, omdat alleen welgestelden vrije tijd hadden, bovendien konden zij de contributie opbrengen. En alleen voor mannen, omdat het onbetamelijk werd geacht dat meisjes en vrouwen gymnastische lichaamsoefeningen deden. Als zij desondanks aan gymnastiek wilden doen moesten zij aparte verenigingen oprichten. 
Regel 21: Regel 23:
  
 De eerste gymnastiekverenigingen hielden zich bezig met toestelturnen, daarnaast werd binnen een aantal verenigingen ook aan schermen en wandelen gedaan. De verenigingen waren nog klein, met een ledental van circa dertig. Rond de eeuwwisseling werden verscheidene vrouwenverenigingen en vrouwenafdelingen bij de al bestaande gymnastiekverenigingen opgericht. De eerste gymnastiekverenigingen hielden zich bezig met toestelturnen, daarnaast werd binnen een aantal verenigingen ook aan schermen en wandelen gedaan. De verenigingen waren nog klein, met een ledental van circa dertig. Rond de eeuwwisseling werden verscheidene vrouwenverenigingen en vrouwenafdelingen bij de al bestaande gymnastiekverenigingen opgericht.
-== Minerva == 
  
-In Koog werd in 1898 Minerva opgericht (in 1915 gefuseerd met Simson). In hetzelfde jaar zag in Zaandam Carna het levenslicht. In Krommenie werd, ook in 1898, Hygiëa opgericht, dat in 1945 fuseerde met Lycurgus). In Westzaan in 1899 DEVO (in 1906 gefuseerd met Jahn). terwijl in Wormerveer onder de vleugels van Hercules in 1900 de damesafdeling Hebe tot stand kwam. Eveneens in 1900 werd in Koog aan de Zaan de meisjesvereniging Erica opgericht.+=== Minerva ===
  
-De verenigingen spanden zich in om de gymnastieksport verder te propageren. In dat kader werden vanaf 1881 jaarlijks openluchtvoorstellingen georganiseerd. Dit initiatief van Concordia werd in een aantal opzichten weinig gewaardeerd (het in het openbaar gymnastiek beoefenen werd door velen strijdig met de goede zeden gevonden). maar de publieke belangstelling voor deze bijeenkomsten was groot.+In Koog werd in 1898 Minerva opgericht dat in 1915 fuseerde met Simson. In hetzelfde jaar zag in Zaandam Carna het levenslicht. In Krommenie werd, ook in 1898, Hygiëa opgericht, dat in 1945 fuseerde met Lycurgus. In Westzaan zetelde in 1899 DEVO, in 1906 gefuseerd met Jahn, terwijl in Wormerveer onder de vleugels van Hercules in 1900 de damesafdeling Hebe tot stand kwam. Eveneens in 1900 werd in Koog aan de Zaan de meisjesvereniging Erica opgericht. 
 + 
 +De verenigingen spanden zich in om de gymnastieksport verder te propageren. In dat kader werden vanaf 1881 jaarlijks openluchtvoorstellingen georganiseerd. Dit initiatief van Concordia werd in een aantal opzichten weinig gewaardeerd. Het in het openbaar gymnastiek beoefenen werd door velen strijdig met de goede zeden gevonden, maar de publieke belangstelling voor deze bijeenkomsten was groot.
  
 In de 20e eeuw trokken de voorstellingen duizenden bezoekers. Er werd ook deelgenomen door verenigingen van buiten de streek. Daarnaast gingen de Zaanse verenigingen aan 'zendingswerk' doen. Er werden voorstellingen georganiseerd in Uitgeest en de gemeenten in Kennemerland. In de hoop dat daar ook gymnastiekverenigingen zouden ontstaan. In de 20e eeuw trokken de voorstellingen duizenden bezoekers. Er werd ook deelgenomen door verenigingen van buiten de streek. Daarnaast gingen de Zaanse verenigingen aan 'zendingswerk' doen. Er werden voorstellingen georganiseerd in Uitgeest en de gemeenten in Kennemerland. In de hoop dat daar ook gymnastiekverenigingen zouden ontstaan.
  
 In 1898 bundelden de Zaanse verenigingen de krachten in de Verenigde Zaanse Gymnastiek Verenigingen. in 1908 omgedoopt tot Zaansche Turnbond en in 1920 tot de Zaansche Turnkring van het Koninklijk Nederlands Gymnastiek Verbond (ZTK). Aanvankelijk konden alleen de mannenverenigingen zich bij deze overkoepelende organisatie aansluiten, pas in 1909 sloten Minerva, Hebe, Cama en Hygiëa zich aan, en als gevolg van de Zaanse propaganda de opgerichte vereniging Uitgeest. In 1898 bundelden de Zaanse verenigingen de krachten in de Verenigde Zaanse Gymnastiek Verenigingen. in 1908 omgedoopt tot Zaansche Turnbond en in 1920 tot de Zaansche Turnkring van het Koninklijk Nederlands Gymnastiek Verbond (ZTK). Aanvankelijk konden alleen de mannenverenigingen zich bij deze overkoepelende organisatie aansluiten, pas in 1909 sloten Minerva, Hebe, Cama en Hygiëa zich aan, en als gevolg van de Zaanse propaganda de opgerichte vereniging Uitgeest.
-== Nieuw == 
  
-Inmiddels was ook in de Zaanstreek een aantal nieuwe verenigingen ontstaan. In Westzaan werd in 1904 't Hoen opgericht (een afsplitsing van Jahn die zich op 'de Zuid' van het dorp richtte en in 1946 weer met Jahn zou samengaan). In Zaandam ontstond in 1906 Olympia en in Oostzaan in 1910 Door Eendracht Verbonden (DEV). Opgericht door een onderwijzeres van de Noorderschool. Tot 1936 alleen voor vrouwen. Mannenverenigingen in Oostzaan zoals Sparta - opgericht in 1916 - en UDI - 1925 - hielden het slechts kort vol.+=== Nieuw ===
  
-Voorts was in Westzaan enige tijd de vereniging ODI actief (gegevens ontbreken). Met name de oprichting van Olympia was belangrijk. Dit was de eerste volksgymnastiek- en schermvereniging in de Zaanstreek. De vereniging werd opgericht door werknemers van de uit Delft overgeplaatste [[Artillerie]] Inrichtingen, die in Delft lid waren geweest van gymnastiekvereniging Sparta en in Zaandam hun oude sport wilden blijven beoefenen.+Inmiddels was ook in de Zaanstreek een aantal nieuwe verenigingen ontstaan. In Westzaan werd in 1904 't Hoen opgericht, een afsplitsing van Jahn die zich op de Zuid van het dorp richtte en in 1946 weer met Jahn zou samengaan. In Zaandam ontstond in 1906 Olympia en in Oostzaan in 1910 Door Eendracht Verbonden (DEV). Opgericht door een onderwijzeres van de Noorderschool. Tot 1936 alleen voor vrouwen. Mannenverenigingen in Oostzaan zoals Sparta, opgericht in 1916, en UDI, opgericht in 1925, hielden het slechts kort vol.
  
-Olympia zou uitgroeien tot een vereniging met 700 leden. De verzuiling, die na de Eerste Wereldoorlog het maatschappelijke leven in toenemende mate ging beïnvloeden, had de oprichting van een flink aantal protestantse en katholieke verenigingen tot gevolg. Zo ontstonden christelijke gymnastiekvereniging Kracht en Vlugheid (Zaandam). In 1917. opgericht als jongemannenvereniging, maar al na een jaar konden ook meisjes lid worden. En weer een jaar later traden ook volwassenen toe.+Voorts was in Westzaan enige tijd de in 1949 opgerichte vereniging ODI actief. ODI-Voorzitter was C. Westrik. L. Vos, Mej I. Kamferman en Mevr Westrik-De Pagter maakten de eerste jaren deel uit van het bestuur.
  
-De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Swift (Assendelft) ontstond in 1934 door toedoen van een groep leden van De [[GraaL]]. Pas later konden mannen lid worden. De christelijke gymnastiekvereniging Door Oefening Kracht (Wormerveer, 1935) heette het eerste jaar Klein Begonnen en was alleen voor vrouwen. Later mochten ook mannen lid worden. De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Turnlust (Krommenie, 1936 of 1937) bleef zeer lang een vereniging voor vrouwen. Mannen konden pas vanaf 1959 lid worden. De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Saenden (Wormerveer, 1943. Verdere gegevens ontbreken) en de christelijke gymnastiekvereniging Door Inspanning Ontspanning (Koog-Zaandijk, 1946) ontstonden uit een fanfare-orkest/drumband. +Met name de oprichting van Olympia was belangrijk. Dit was de eerste volksgymnastiek- en schermvereniging in de Zaanstreek. De vereniging werd opgericht door werknemers van de uit Delft overgeplaatste [[Artillerie]] Inrichtingen, die in Delft lid waren geweest van gymnastiekvereniging Sparta en in Zaandam hun oude sport wilden blijven beoefenen. Olympia zou uitgroeien tot een vereniging met 700 leden. 
-== Tekort zalen ==+
  
-De protestants-christelijke verenigingen sloten zich aan bij kring Amsterdam van het Koninklijk Nederlands Christelijk Gymnastiek Verbond (later kring IJmond-Zaanstreek) en de katholieke verenigingen bij het district Haarlem van de Nederlandse Katholieke Gymnastiek Bond. Een belangrijk probleem waar alle jonge gymnastiekverenigingen mee te maken kregen was het tekort aan zalen. De eerste gymnastiekbeoefenaars moesten dikwijls gebruik maken van de achterzalen van cafés. De situatie werd beter toen gemeenten (of bij het bijzonder onderwijs, de schoolbesturen) er toe over gingen gymnastieklokalen bij scholen neer te zetten. In de avonduren konden verenigingen deze ruimtes huren.+De verzuiling, die na de Eerste Wereldoorlog het maatschappelijke leven in toenemende mate ging beïnvloeden, had de oprichting van een flink aantal protestantse en katholieke verenigingen tot gevolg. Zo ontstonden christelijke gymnastiekvereniging Kracht en Vlugheid in Zaandam. In 1917 opgericht als jongemannenvereniging, maar al na een jaar konden ook meisjes lid worden. En weer een jaar later traden ook volwassenen toe.
  
-Binnen de gymnastiekverenigingen werd niet uitsluitend aan gymnastiek/turnen gedaan. Andere sporten die werden bedreven waren schermen, boksen, worstelen, atletiek en korfbal. De Zaanse Turnkring had tijdens de Tweede Wereldoorlog 4100 leden (let wel, dit betreft dus het ledental van uitsluitend de niet-kerkelijke verenigingen). De Tweede Wereldoorlog had overigens wel gevolgen voor de gymnastiekverenigingen. Een aantal weigerde zich aan te sluiten bij de Kultuurkamer (bijvoorbeeld Kracht en Vlugheid en Door Oefening Kracht) en moest illegaal verder (Door Oefening Kracht bijvoorbeeld als Sportschool Wester).+De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Swift in Assendelft ontstond in 1934 door toedoen van een groep leden van De [[GraaL]]. Pas later konden mannen lid worden. De Christelijke gymnastiekvereniging Door Oefening Kracht uit Wormerveer, opgericht in 1935, heette het eerste jaar Klein Begonnen en was alleen voor vrouwen. Later mochten ook mannen lid worden. De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Turnlust ontstaan in Krommenie, 1936 of 1937, bleef zeer lang een vereniging voor vrouwen. Mannen konden pas vanaf 1959 lid worden. De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Saenden uit Wormerveer zag in 1943. het licht. (Verdere gegevens ontbreken) en de Christelijke gymnastiekvereniging Door Inspanning Ontspanning uit Koog-Zaandijk, 1946, ontstonden uit een fanfare-orkest/drumband.
  
-Na de oorlog kwamen de verdwenen verenigingen weer terug. Voorts werd na de oorlog een aantal nieuwe verenigingen opgericht. Zo ontstonden OVA (Zaandam. 1946. alleen voor vrouwen), Kwiek (Wormer, 1946, gymnastiek- en atletiekvereniging). Wormerveer (1946, verdere gegevens ontbreken), Trio (Oost-Knollendam, 1948. de naam verwijst naar de dorpen Oost- en West-Knollendam en Marken-Binnen. waar de leden vandaan kwamen) en Fortuna (Jisp, 1949, gymnastiek en volleybal).+=== Tekort zalen ===
  
-De naoorlogse periode werd voor de gymnastiekverenigingen een periode van grote bloei. Mede doordat binnen de oorspronkelijke gymnastiekverenigingen talrijke sporten werden beoefend (zoals handbal, volleybal, zwemmen, jazz-ballet, aerobic-dancing, slagbal, korfbal en badminton. Uit Lycurgus-Hygiëa kwamen verscheidene andere sportverenigingen voort: Krovo (volleybal. 1971), Swish (badminton, 1971), Basketiers (basketbal) en Lycurgus (tamboer- en trompetterkorps, 1978). +De protestants-christelijke verenigingen sloten zich aan bij kring Amsterdam van het Koninklijk Nederlands Christelijk Gymnastiek Verbond, later kring IJmond-Zaanstreek, en de katholieke verenigingen bij het district Haarlem van de Nederlandse Katholieke Gymnastiek Bond. Een belangrijk probleem waar alle jonge gymnastiekverenigingen mee te maken kregen was het tekort aan zalen. De eerste gymnastiekbeoefenaars moesten dikwijls gebruik maken van de achterzalen van cafés. De situatie werd beter toen gemeenten (of bij het bijzonder onderwijs, de schoolbesturen) er toe over gingen gymnastieklokalen bij scholen neer te zetten. In de avonduren konden verenigingen deze ruimtes huren.
-== Belangrijk ==+
  
-De belangrijkste afscheiding van Lycurgus-Hygiëa had overigens al voor de Tweede Wereldoorlog plaats toen in 1938 de atletiekvereniging Lycurgus werd opgericht (zie: [[atletiek|Atletiek]]. Lycurgus-Hygiëa had in 1988 550 leden, de uit de gymnastiekvereniging voortgekomen verenigingen hadden gezamenlijk rond de 1100 leden. Andere grote verenigingen werden Olympia (maximaal 700 leden) en Kracht en Vlugheid (maximaal 1250 leden).+Binnen de gymnastiekverenigingen werd niet uitsluitend aan gymnastiek/turnen gedaan. Andere sporten die werden bedreven waren schermen, boksen, worstelen, atletiek en korfbal. De Zaanse Turnkring had tijdens de Tweede Wereldoorlog 4100 leden. Let wel, dit betreft dus het ledental van uitsluitend de niet-kerkelijke verenigingen. De Tweede Wereldoorlog had overigens wel gevolgen voor de gymnastiekverenigingen. Een aantal, zoals Kracht en Vlugheid en Door Oefening Kracht, weigerde zich aan te sluiten bij de Kultuurkamer en besloot illegaal verder te gaan. Door Oefening Kracht ging vanaf dat moment door onder de naam Sportschool Wester. 
 + 
 +Na de oorlog kwamen de verdwenen verenigingen weer terug. Voorts werd een aantal nieuwe verenigingen opgericht. Zo ontstonden OVA, alleen voor vrouwen, gymnastiek- en atletiekvereniging Kwiek uit Wormer, 1946. Wormerveer (1946, verdere gegevens ontbreken), Trio uit Oost-Knollendam, 1948. De naam verwijst naar de dorpen Oost- en West-Knollendam en Marken-Binnen, waar de leden vandaan kwamen, en Fortuna te Jisp, 1949, gymnastiek en volleybal. 
 + 
 +De naoorlogse periode werd voor de gymnastiekverenigingen een periode van grote bloei. Mede doordat binnen de oorspronkelijke gymnastiekverenigingen talrijke sporten werden beoefend, zoals handbal, volleybal, zwemmen, jazz-ballet, aerobic-dancing, slagbal, korfbal en badminton. Uit Lycurgus-Hygiëa kwamen verscheidene andere sportverenigingen voort: Krovo, volleybal, 1971. Swish, badminton, 1971. Basketiers, basketbal en Lycurgus tamboer- en trompetterkorps, 1978. 
 + 
 +=== Belangrijk === 
 + 
 +De belangrijkste afscheiding van Lycurgus-Hygiëa had overigens al voor de Tweede Wereldoorlog plaats toen in 1938 de atletiekvereniging Lycurgus werd opgericht (zie: [[atletiek|Atletiek]]). Lycurgus-Hygiëa had in 1988 550 leden, de uit de gymnastiekvereniging voortgekomen verenigingen hadden gezamenlijk rond de 1100 leden. Andere grote verenigingen werden Olympia (maximaal 700 leden) en Kracht en Vlugheid (maximaal 1250 leden).
  
 In 1989 had het merendeel der Zaanse verenigingen tussen de 100 en 200 leden. Groter waren Olympia (ruim 800 leden), Lycurgus Hygiëa (550), Simson (390), Door Eendracht Verbonden (380), Turnlust (330). Carna Concordia (280). Kwiek (250) en Jahn (215). In 1966 werd in Assendelft Aktief opgericht (in 1989 200 leden). In 1989 had het merendeel der Zaanse verenigingen tussen de 100 en 200 leden. Groter waren Olympia (ruim 800 leden), Lycurgus Hygiëa (550), Simson (390), Door Eendracht Verbonden (380), Turnlust (330). Carna Concordia (280). Kwiek (250) en Jahn (215). In 1966 werd in Assendelft Aktief opgericht (in 1989 200 leden).
Regel 57: Regel 65:
  
 Bij het rayon waren in 1989 aangesloten: Aktief, Carna-Concordia, Door Eendracht Verbonden, Fortuna, Hercules-Hebe, Jahn, Kwiek, Lycurgus-Hygiëa, Olympia, Saenden, TOB (Tuindorp Oostzaan), Wilskracht (Landsmeer) en Werken is Leven (Assendelft). Trio. Simson en Achilles zijn uit de bond gestapt. Kracht en Vlugheid, Door Inspanning Ontspanning en Door Oefening Kracht vormden in 1989 samen met vier andere verenigingen de kring IJmond-Zaanstreek van het Koninklijk Nederlands Christelijk Gymnastiek Verbond.     Bij het rayon waren in 1989 aangesloten: Aktief, Carna-Concordia, Door Eendracht Verbonden, Fortuna, Hercules-Hebe, Jahn, Kwiek, Lycurgus-Hygiëa, Olympia, Saenden, TOB (Tuindorp Oostzaan), Wilskracht (Landsmeer) en Werken is Leven (Assendelft). Trio. Simson en Achilles zijn uit de bond gestapt. Kracht en Vlugheid, Door Inspanning Ontspanning en Door Oefening Kracht vormden in 1989 samen met vier andere verenigingen de kring IJmond-Zaanstreek van het Koninklijk Nederlands Christelijk Gymnastiek Verbond.    
 +
 +{{tag>sport}}
 +
 +
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/attic/gymnastiek.1453537217.txt.gz
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/06 17:58
  • (Externe bewerking)