gymnastiek

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisie Vorige revisie
Volgende revisie 		Vorige revisie
gymnastiek [2017/01/17 13:06]
zaanlander 		gymnastiek [2022/03/13 20:17] (huidige)
jan
Regel 5: Regel 5:
  
 In Westzaan werd een gymnastiekvereniging naar hem vernoemd. In de Zaanstreek maakte men voor het eerst kennis met gymnastiek in 1845, toen het departement Zaandam van de [[maatschappij1|Maatschappij tot Nut van `t Algemeen]] zich voor onderwijs in kunstmatige lichaamsoefeningen beijverde. Tegen betaling van drie gulden per jaar kregen kinderen iedere zaterdagmiddag twee uur les in de voormalige doopsgezinde kerk Het Oude Huys. In Westzaan werd een gymnastiekvereniging naar hem vernoemd. In de Zaanstreek maakte men voor het eerst kennis met gymnastiek in 1845, toen het departement Zaandam van de [[maatschappij1|Maatschappij tot Nut van `t Algemeen]] zich voor onderwijs in kunstmatige lichaamsoefeningen beijverde. Tegen betaling van drie gulden per jaar kregen kinderen iedere zaterdagmiddag twee uur les in de voormalige doopsgezinde kerk Het Oude Huys.
-== Onvoldoende ==+ 
 +=== Onvoldoende === 
  
 Onvoldoende aanmelding dwong het Nut echter tot contributieverhoging, waarna leden bedankten en de lessen tenslotte werden beëindigd. Dat het Zaandamse departement van het Nut vroeg was met zijn initiatief, blijkt ook uit het feit dat pas zeven jaar later de Duitser Karl Euler door de regering tot eerste gymnastiekleraar in Nederland werd benoemd. Aan de Rijkskweekschool te Haarlem. Onvoldoende aanmelding dwong het Nut echter tot contributieverhoging, waarna leden bedankten en de lessen tenslotte werden beëindigd. Dat het Zaandamse departement van het Nut vroeg was met zijn initiatief, blijkt ook uit het feit dat pas zeven jaar later de Duitser Karl Euler door de regering tot eerste gymnastiekleraar in Nederland werd benoemd. Aan de Rijkskweekschool te Haarlem.
Regel 12: Regel 14:
  
 Daarna volgde de oprichting van [[achilles|Achilles]] (Zaandam, 1873), Hercules (Wormerveer, 1876), Simson (Koog-Zaandijk, 1878), Concordia (Zaandam, 1879), Werken is Leven (Assendelft. 1882) en Jahn (Westzaan, 1883; een eerder in Westzaan opgerichte vereniging was in 1878 ten onder gegaan). Daarna volgde de oprichting van [[achilles|Achilles]] (Zaandam, 1873), Hercules (Wormerveer, 1876), Simson (Koog-Zaandijk, 1878), Concordia (Zaandam, 1879), Werken is Leven (Assendelft. 1882) en Jahn (Westzaan, 1883; een eerder in Westzaan opgerichte vereniging was in 1878 ten onder gegaan).
-== Elitair ==+=== Elitair ===
  
 Gymnastiek was in deze jaren nog een elitaire sport, in principe uitsluitend voor mannen. Elitair, omdat alleen welgestelden vrije tijd hadden, bovendien konden zij de contributie opbrengen. En alleen voor mannen, omdat het onbetamelijk werd geacht dat meisjes en vrouwen gymnastische lichaamsoefeningen deden. Als zij desondanks aan gymnastiek wilden doen moesten zij aparte verenigingen oprichten.  Gymnastiek was in deze jaren nog een elitaire sport, in principe uitsluitend voor mannen. Elitair, omdat alleen welgestelden vrije tijd hadden, bovendien konden zij de contributie opbrengen. En alleen voor mannen, omdat het onbetamelijk werd geacht dat meisjes en vrouwen gymnastische lichaamsoefeningen deden. Als zij desondanks aan gymnastiek wilden doen moesten zij aparte verenigingen oprichten. 
Regel 21: Regel 23:
  
 De eerste gymnastiekverenigingen hielden zich bezig met toestelturnen, daarnaast werd binnen een aantal verenigingen ook aan schermen en wandelen gedaan. De verenigingen waren nog klein, met een ledental van circa dertig. Rond de eeuwwisseling werden verscheidene vrouwenverenigingen en vrouwenafdelingen bij de al bestaande gymnastiekverenigingen opgericht. De eerste gymnastiekverenigingen hielden zich bezig met toestelturnen, daarnaast werd binnen een aantal verenigingen ook aan schermen en wandelen gedaan. De verenigingen waren nog klein, met een ledental van circa dertig. Rond de eeuwwisseling werden verscheidene vrouwenverenigingen en vrouwenafdelingen bij de al bestaande gymnastiekverenigingen opgericht.
-== Minerva ==+ 
 +=== Minerva ===
  
 In Koog werd in 1898 Minerva opgericht dat in 1915 fuseerde met Simson. In hetzelfde jaar zag in Zaandam Carna het levenslicht. In Krommenie werd, ook in 1898, Hygiëa opgericht, dat in 1945 fuseerde met Lycurgus. In Westzaan zetelde in 1899 DEVO, in 1906 gefuseerd met Jahn, terwijl in Wormerveer onder de vleugels van Hercules in 1900 de damesafdeling Hebe tot stand kwam. Eveneens in 1900 werd in Koog aan de Zaan de meisjesvereniging Erica opgericht. In Koog werd in 1898 Minerva opgericht dat in 1915 fuseerde met Simson. In hetzelfde jaar zag in Zaandam Carna het levenslicht. In Krommenie werd, ook in 1898, Hygiëa opgericht, dat in 1945 fuseerde met Lycurgus. In Westzaan zetelde in 1899 DEVO, in 1906 gefuseerd met Jahn, terwijl in Wormerveer onder de vleugels van Hercules in 1900 de damesafdeling Hebe tot stand kwam. Eveneens in 1900 werd in Koog aan de Zaan de meisjesvereniging Erica opgericht.
Regel 30: Regel 33:
  
 In 1898 bundelden de Zaanse verenigingen de krachten in de Verenigde Zaanse Gymnastiek Verenigingen. in 1908 omgedoopt tot Zaansche Turnbond en in 1920 tot de Zaansche Turnkring van het Koninklijk Nederlands Gymnastiek Verbond (ZTK). Aanvankelijk konden alleen de mannenverenigingen zich bij deze overkoepelende organisatie aansluiten, pas in 1909 sloten Minerva, Hebe, Cama en Hygiëa zich aan, en als gevolg van de Zaanse propaganda de opgerichte vereniging Uitgeest. In 1898 bundelden de Zaanse verenigingen de krachten in de Verenigde Zaanse Gymnastiek Verenigingen. in 1908 omgedoopt tot Zaansche Turnbond en in 1920 tot de Zaansche Turnkring van het Koninklijk Nederlands Gymnastiek Verbond (ZTK). Aanvankelijk konden alleen de mannenverenigingen zich bij deze overkoepelende organisatie aansluiten, pas in 1909 sloten Minerva, Hebe, Cama en Hygiëa zich aan, en als gevolg van de Zaanse propaganda de opgerichte vereniging Uitgeest.
-== Nieuw ==+ 
 +=== Nieuw ===
  
 Inmiddels was ook in de Zaanstreek een aantal nieuwe verenigingen ontstaan. In Westzaan werd in 1904 't Hoen opgericht, een afsplitsing van Jahn die zich op de Zuid van het dorp richtte en in 1946 weer met Jahn zou samengaan. In Zaandam ontstond in 1906 Olympia en in Oostzaan in 1910 Door Eendracht Verbonden (DEV). Opgericht door een onderwijzeres van de Noorderschool. Tot 1936 alleen voor vrouwen. Mannenverenigingen in Oostzaan zoals Sparta, opgericht in 1916, en UDI, opgericht in 1925, hielden het slechts kort vol. Inmiddels was ook in de Zaanstreek een aantal nieuwe verenigingen ontstaan. In Westzaan werd in 1904 't Hoen opgericht, een afsplitsing van Jahn die zich op de Zuid van het dorp richtte en in 1946 weer met Jahn zou samengaan. In Zaandam ontstond in 1906 Olympia en in Oostzaan in 1910 Door Eendracht Verbonden (DEV). Opgericht door een onderwijzeres van de Noorderschool. Tot 1936 alleen voor vrouwen. Mannenverenigingen in Oostzaan zoals Sparta, opgericht in 1916, en UDI, opgericht in 1925, hielden het slechts kort vol.
Regel 41: Regel 45:
  
 De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Swift in Assendelft ontstond in 1934 door toedoen van een groep leden van De [[GraaL]]. Pas later konden mannen lid worden. De Christelijke gymnastiekvereniging Door Oefening Kracht uit Wormerveer, opgericht in 1935, heette het eerste jaar Klein Begonnen en was alleen voor vrouwen. Later mochten ook mannen lid worden. De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Turnlust ontstaan in Krommenie, 1936 of 1937, bleef zeer lang een vereniging voor vrouwen. Mannen konden pas vanaf 1959 lid worden. De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Saenden uit Wormerveer zag in 1943. het licht. (Verdere gegevens ontbreken) en de Christelijke gymnastiekvereniging Door Inspanning Ontspanning uit Koog-Zaandijk, 1946, ontstonden uit een fanfare-orkest/drumband. De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Swift in Assendelft ontstond in 1934 door toedoen van een groep leden van De [[GraaL]]. Pas later konden mannen lid worden. De Christelijke gymnastiekvereniging Door Oefening Kracht uit Wormerveer, opgericht in 1935, heette het eerste jaar Klein Begonnen en was alleen voor vrouwen. Later mochten ook mannen lid worden. De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Turnlust ontstaan in Krommenie, 1936 of 1937, bleef zeer lang een vereniging voor vrouwen. Mannen konden pas vanaf 1959 lid worden. De rooms-katholieke gymnastiekvereniging Saenden uit Wormerveer zag in 1943. het licht. (Verdere gegevens ontbreken) en de Christelijke gymnastiekvereniging Door Inspanning Ontspanning uit Koog-Zaandijk, 1946, ontstonden uit een fanfare-orkest/drumband.
-== Tekort zalen ==+ 
 +=== Tekort zalen ===
  
 De protestants-christelijke verenigingen sloten zich aan bij kring Amsterdam van het Koninklijk Nederlands Christelijk Gymnastiek Verbond, later kring IJmond-Zaanstreek, en de katholieke verenigingen bij het district Haarlem van de Nederlandse Katholieke Gymnastiek Bond. Een belangrijk probleem waar alle jonge gymnastiekverenigingen mee te maken kregen was het tekort aan zalen. De eerste gymnastiekbeoefenaars moesten dikwijls gebruik maken van de achterzalen van cafés. De situatie werd beter toen gemeenten (of bij het bijzonder onderwijs, de schoolbesturen) er toe over gingen gymnastieklokalen bij scholen neer te zetten. In de avonduren konden verenigingen deze ruimtes huren. De protestants-christelijke verenigingen sloten zich aan bij kring Amsterdam van het Koninklijk Nederlands Christelijk Gymnastiek Verbond, later kring IJmond-Zaanstreek, en de katholieke verenigingen bij het district Haarlem van de Nederlandse Katholieke Gymnastiek Bond. Een belangrijk probleem waar alle jonge gymnastiekverenigingen mee te maken kregen was het tekort aan zalen. De eerste gymnastiekbeoefenaars moesten dikwijls gebruik maken van de achterzalen van cafés. De situatie werd beter toen gemeenten (of bij het bijzonder onderwijs, de schoolbesturen) er toe over gingen gymnastieklokalen bij scholen neer te zetten. In de avonduren konden verenigingen deze ruimtes huren.
Regel 50: Regel 55:
  
 De naoorlogse periode werd voor de gymnastiekverenigingen een periode van grote bloei. Mede doordat binnen de oorspronkelijke gymnastiekverenigingen talrijke sporten werden beoefend, zoals handbal, volleybal, zwemmen, jazz-ballet, aerobic-dancing, slagbal, korfbal en badminton. Uit Lycurgus-Hygiëa kwamen verscheidene andere sportverenigingen voort: Krovo, volleybal, 1971. Swish, badminton, 1971. Basketiers, basketbal en Lycurgus tamboer- en trompetterkorps, 1978. De naoorlogse periode werd voor de gymnastiekverenigingen een periode van grote bloei. Mede doordat binnen de oorspronkelijke gymnastiekverenigingen talrijke sporten werden beoefend, zoals handbal, volleybal, zwemmen, jazz-ballet, aerobic-dancing, slagbal, korfbal en badminton. Uit Lycurgus-Hygiëa kwamen verscheidene andere sportverenigingen voort: Krovo, volleybal, 1971. Swish, badminton, 1971. Basketiers, basketbal en Lycurgus tamboer- en trompetterkorps, 1978.
-== Belangrijk ==+ 
 +=== Belangrijk ===
  
 De belangrijkste afscheiding van Lycurgus-Hygiëa had overigens al voor de Tweede Wereldoorlog plaats toen in 1938 de atletiekvereniging Lycurgus werd opgericht (zie: [[atletiek|Atletiek]]). Lycurgus-Hygiëa had in 1988 550 leden, de uit de gymnastiekvereniging voortgekomen verenigingen hadden gezamenlijk rond de 1100 leden. Andere grote verenigingen werden Olympia (maximaal 700 leden) en Kracht en Vlugheid (maximaal 1250 leden). De belangrijkste afscheiding van Lycurgus-Hygiëa had overigens al voor de Tweede Wereldoorlog plaats toen in 1938 de atletiekvereniging Lycurgus werd opgericht (zie: [[atletiek|Atletiek]]). Lycurgus-Hygiëa had in 1988 550 leden, de uit de gymnastiekvereniging voortgekomen verenigingen hadden gezamenlijk rond de 1100 leden. Andere grote verenigingen werden Olympia (maximaal 700 leden) en Kracht en Vlugheid (maximaal 1250 leden).
  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/attic/gymnastiek.1484654770.txt.gz
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/06 18:23
  • (Externe bewerking)