Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- kuiperspad [2015/11/03 23:12]
127.0.0.1 Externe bewerking
+++ kuiperspad [2020/10/30 14:16] (huidige)
ada
@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 ==== Kuiperspad ====
-Voormalig pad te Zaandam, dat bleef bestaan tot de demping van de sloot in de jaren 1853-1858. Daarna werd het samen met het zuidelijker [[Zilverpad]] samengevoegd, waardoor de [[Gedempte]] Gracht ontstond. Het pad werd in 1637 voor het eerst vermeld en stond ook bekend onder de namen Geldelozepad of Noorder Nieuwendijk. Kuiperijen. Werkplaatsen waar houten vaten worden gekuipt` (dat wil zeggen: in elkaar gezet). l-let woord kuipen komt in het  Germaans als 'kuper` en in het Romeins als cuppa' voor. Beschilderingen op Egyptische graftombes van ongeveer 2500 jaar voor Christus geven houten emmers met houten banden te zien. Later werd in de bijbel gesproken over vaten. De kuiperij is dus een zeer oud ambacht. De Grieken en Romeinen gebruikten aanvankelijk vaten van klei, maar doordat deze snel braken werden ze schaars. Men is toen overgegaan op het vervaardigen van houten vaten. ln de middeleeuwen waren er in bijna iedere plaats kuiperijen te vinden. Een pas getrouwd paar ging naar de kuiper om daar de uitzet te kopen. Men had emmers nodig voor water en melk, een kom om te wassen. om bloem en gerst op te slaan, een karn om boter te maken en een stolp om kaas te bewaren. Veel van deze aangeschafte vaten gingen een mensenleven mee en waren daardoor een waardevol bezit. Door de groeiende vraag naar vaten gingen sommige kuipers zich specialiseren. Het gebruikte materiaal en de wijze van kuipen werd afhankelijk van de praktische toepassing. Zo waren er goedkope, dunne vaten voor fruit, vis, verf. graan. zaden. vlees, boter, aardappelen, tabak, suiker en stroop. Sterkere vaten waren nodig voor plantaardige- en dierlijke oliën en vetten. chemicaliën enzovoort. De meest gebruikte houtsoorten waren eike-, beuke-, en grenehout. Het hout diende goed gedroogd te zijn. Als ée'n van de oudste industriegebieden bood de Zaanstreek voldoende werk aan vele kuipers. Bekend is dat enkele veerzagers (zaagmolens) speciaal duighout leverden. Gegevens over het aantal kuiperijen en de daarbij betrokken ambachtslieden ontbreken. De familienaam Kuiper komt in de Zaanstreek relatief nog veel voor. Er waren kuiperijen die zich specialiseerden in het maken van vaten voor huiselijk gebruik, zoals bijvoorbeeld de firma van der Kerkhoff aan het Zuideinde te Koog. Maar het belangrijkste was toch de vervaardiging van grote aantallen vaten voor de industrie. Onder andere de kuiperijen Arp te Koog en Henderks te Zaandam richtten zich hierop. Het belangrijkste in deze sector werd [[Evenblij]]-Vaten in Koog. die leverde aan bijvoorbeeld `t [[Hart]] en de Zwaan. [[Duyvis]] en  [[Honig]] Om aan de grote vraag te voldoen werden vóór en na de Tweede Wereldoorlog op maat gezaagde duigen met bodem, deksel en banden gëimporteerd uit Cyprus. Schotland en de Verenigde Staten. Deze werden hier door circa 50 kuipers in elkaar gezet. Dit gebeurde voor het laatst in het midden van de jaren `60. Door de grote hoeveelheden benodigde vaten bezaten bijvoorbeeld bierbrouwerijen. wijnhandelaren, visserijen zelf een kuiperij. De arbeidsintensieve produktie en het op de markt komen van plastic- en metalen vaten maakten het rond 1950 steeds minder rendabel om houten vaten te maken. Op dit moment kan men nog enkele kuiperijen van houten vaten tegenkomen bij de bekende sherry- en whiskyhuizen in Spanje. Portugal, Duitsland enzovoort. Hier worden nog vaten met een inhoud van 500 tot 10.000 liter gebruikt voor het rijpen van de diverse w ijnsoorten. In Nederland kan men nog een kuiperij bezoeken in het Openluchtmuseum in Arnhem en in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. Zie ook: [[Economische]] geschiedenis 2.5.6. CM. Ingwersen.
+Voormalige naam van het gedeelte van de noordzijde van de huidige [[Gedempte Gracht]], gezien vanaf de [[Westzijde]] tot aan een sloot waar nu de Vinkedwarsstraat ligt, in Zaandam-west. Het Kuijperspad werd ook [[Noorder Nieuwendijk]] genoemd. Beide namen werden door elkaar gebruikt.
+Nadat tussen 1856 en 1858 de sloot tussen het Kuijperspad en het [[Zilverpad]] werd gedempt en de overtuinen verdwenen, werden beide paden samengevoegd en werd de naam voor de nieuw ontstane, brede straat Gedempte Gracht.
+Evenals aan de zuidzijde, ging ook aan de noordzijde een familie- of beroepsnaam overheersen en werd het pad tot 1858 overwegend het Kuijperspad genoemd. In 1637 woonde op de noord-westhoek Westzijde - Gedempte Gracht Pieter Aerjen Kuypers.
+In het [[padreglement]] uit 1645 wordt aangegeven: //Ordre en reglement, op de Noorder Nieuwendijck, ofte anders ghenaemt het Kuypers-pad, tot Zaandam aen de West-zijde van de Zaan, voor inde Moolenbuyrt, gemaekt bij Gerrit, Arent ende Dirck Meynertsz.
+Reglement ende ordre, waer naer een ygelijck die eenigh erf opte Noorder Nieuwendyck komt te koopen, hem sal hebben te reguleren.//