Verschillen
Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
Beide kanten vorige revisie Vorige revisie Volgende revisie | Vorige revisie | ||
popmuziek [2019/05/10 10:14] jan ↷ Links aangepast vanwege een verplaatsing |
popmuziek [2024/06/04 10:52] (huidige) zaanlander |
||
---|---|---|---|
Regel 1: | Regel 1: | ||
+ | ==== Popmuziek ==== | ||
+ | Populaire muziek; strikt genomen valt onder de noemer pop alle muziek die in enige mate populair is of is geweest, maar meer in het algemeen wordt met popmuziek rock-' | ||
+ | === Algemeen=== | ||
+ | |||
+ | Rock-' | ||
+ | De muzieksoort verwierf vrijwel onmiddellijk een grote populariteit bij een voornamelijk jeugdig publiek. Van het begin af aan waren jongerencultuur en popmuziek nauw met elkaar verweven. Eveneens vrijwel onmiddellijk keerden groepen ouderen zich tegen de vulgariteit van de muziek; pop kon mede daardoor uitgroeien tot verzetsmiddel van de jeugd. | ||
+ | |||
+ | Een belangrijke impuls kreeg de popmuziek in de eerste helft van de jaren '60 toen Britse bands als The Beatles en The Rolling Stones met nieuwe interpretaties van de bronnen van de popmuziek kwamen. Aanvankelijk in Europa en later in de Verenigde Staten ontketenden zij een ware rage, die jarenlang de hitparades zou bepalen. Popmuziek, overigens een toen nog niet bestaande benaming, gesproken werd over beatmuziek werd in deze periode steeds meer beïnvloed door de persoonlijkheid van de muzikant; teksten werden geëngageerder en meer literair zoals bij Frank Zappa en Bob Dylan en behandelden ook andere onderwerpen dan louter de liefde. | ||
+ | |||
+ | De tweede helft van de jaren '60 bracht opnieuw vernieuwing, | ||
+ | |||
+ | Ook Britse bands als The Beatles en Pink Floyd, welke band in zijn beginperiode overigens nog eens in De Bond te Zaandam optrad, lieten zich door de psychedelische pop beïnvloeden. Popmuziek werd in deze periode toenemend een uitingsmiddel van een generatie in verzet, verbonden met love-ins, anti-militarisme in verband met Vietnam, drugs, lang haar, Oosterse oriëntatie, | ||
+ | |||
+ | De eerste helft van de jaren '70 kenmerkte zich door betrekkelijke saaiheid. Nieuwe impulsen waren er weinig; country-rock, | ||
+ | |||
+ | Andere belangrijke invloed ging uit van de oorspronkelijk Jamaïcaanse reggae. Een combinatie van new wave en reggae bracht eind jaren ' | ||
+ | |||
+ | ===Zaanstreek === | ||
+ | |||
+ | De Zaanse popmuziek kenmerkte zich door het op enige afstand navolgen van internationale ontwikkelingen. Daarnaast had de ' | ||
+ | |||
+ | Aparte vermelding verdient de grote groep bands uit Wormer. De punk kreeg in dit dorp vanaf de tweede helft van de jaren '70 grote navolging. Aan het begin van de jaren '80 speelden er meer dan dertig verschillende bands in dit dorp. Ongenoegen met de maatschappij was voor de muzikanten een belangrijke inspiratiebron. In eigen beheer werden in Wormer meer dan vijftig grammofoonplaten uitgegeven; een centrale plaats werd steeds ingenomen door de in het begin van de jaren '80 gekraakte Witte Villa. | ||
+ | |||
+ | In de geschiedenis van de popmuziek in de Zaanstreek kan, voor zover bekend, alleen voor de punkbeweging in Wormer van continuïteit gesproken worden. Voor het overige kenmerkt popmuziek op lokaal niveau zich vooral door vluchtigheid: | ||
+ | |||
+ | De Amerikaanse Rock-' | ||
+ | |||
+ | Vanaf 1964 werden snel meer Zaanse (beat-)bands opgericht: [[https:// | ||
+ | |||
+ | Grote bekendheid kreeg [[http:// | ||
+ | |||
+ | In juni 1969 werd de [[http:// | ||
+ | |||
+ | In 1978 volgde, nadat er in 1974-' | ||
+ | |||
+ | Trad Felix Cat Mauw/Wauw voornamelijk binnen de eigen streek op, in de periode dat deze band ontstond werd ook een aantal Zaanse groepen opgericht die internationaal bekend werden, zoals [[Baker|George Baker Selection]] en de Dizzy Mans Band ('69, zie: Supplement 1) en iets later [[Lucifer]] (' | ||
+ | |||
+ | Eveneens omstreeks 1969 ontstond op het Michaël College een schoolbandje, | ||
+ | |||
+ | [[https:// | ||
+ | Aangezien de steeds grotere populariteit van de band zich slecht verhield tot het statutair vastgestelde afzien van een winstoogmerk, | ||
+ | |||
+ | Omstreeks 1973 verhuisden de twee vaste leden van de Amsterdamse band Amphora naar de Zaanstreek. Deze band zou daarna nog zo'n zeven jaar actief blijven. Naast een groot aantal optredens in de Zaanstreek, trad de band op door het hele land, in totaal circa 300 keer en vormde deze ook enige tijd de huisband van de Melkweg te Amsterdam. De bezetting van Amphora veranderde met regelmaat. De basis werd steeds gevormd door de twee oorspronkelijk Amsterdamse leden. De muziekstijl laat zich evenmin eenvoudig beschrijven. Gezocht werd naar een soort universele folk, met veel oosterse muziek en ook bijvoorbeeld Spaans gitaarspel, Ierse volksmuziek en klassiek. Amphora speelde grotendeels akoestische muziek; veelvuldig werd gebruik gemaakt van Oosterse snaarinstrumenten en daarnaast al vroeg van synthesizers. De band bracht bij BASF de single Waiting for the sunshine uit. | ||
+ | |||
+ | In de eerste helft van de jaren '70 ontstond [[http:// | ||
+ | |||
+ | In 1978 werd de rockband [[http:// | ||
+ | |||
+ | Van grote invloed in de Zaanstreek werd de vernieuwingsgolf van de tweede helft van de jaren '70. Genoemd kunnen worden de dikwijls te zamen optredende, Assendelft-, | ||
+ | |||
+ | The Spuds was meer de vernieuwende band van de twee. Sterk georiënteerd op de muziekontwikkelingen in Engeland wisten The Spuds meermalen nieuwe ontwikkelingen vroeg in de Zaanstreek te introduceren. Hoogtepunt was bijvoorbeeld een ska-uitvoering van Mozart' | ||
+ | |||
+ | Wormer kwam eind jaren '70 sterk in de ban van de punk. Eind jaren '70, begin jaren '80 ontstonden er in dit dorp tientallen bandjes, bijvoorbeeld De Groeten, Virus, eerder UBCF, United Belgian Chicken Fuckers, De Kift, Zowiso, De Zwembaden enzovoort. Bekendheid verwierven vooral The Svätsox en The Ex. De muziek van laatstgenoemde band wordt in de Nederlandse Popencyclopedie omschreven als anarcho-punkband. De band werd medio 1979 opgericht en ontwikkelde zich tot 's lands belangrijkste en invloedrijkste muzikale rebellenclub. | ||
+ | |||
+ | Eind 1982 werd Dignity of labour (Sucked Out Chucked Out) uitgebracht, | ||
+ | |||
+ | In augustus 1981 werd de Witte Villa, ooit behorend bij het papierbedrijf Van Gelder Zonen, door Wormer punks gekraakt. Dit gebouw fungeerde als centrum van alle activiteiten. Vanuit de Witte Villa werd een oefenruimte met apparatuur te Wormerveer beheerd. De beschikbaarheid van deze ruimte, die tegen minimale kosten gebruikt kon worden, werkte zeer stimulerend in het ontstaan van nieuwe bands. | ||
+ | |||
+ | De punkbeweging in Wormer kreeg contacten met soortgelijke bewegingen in binnen- en buitenland, hetgeen tot vruchtbare uitwisselingen leidde. De punkbeweging in Wormer was in grote meerderheid sterk links georiënteerd. In de teksten van hun nummers gaven zij meermalen blijk van hun politieke engagement. Problemen met andere jongeren, die zich als geweten van de samenleving opwierpen en daartoe gewapend met stokken en stenen ten strijde trokken, leken enige malen te escaleren, maar de Witte Villa werd niet prijs gegeven. | ||
+ | |||
+ | In 1990 stelde de gemeente Wormer f 90.000 beschikbaar voor behoud van het pand; toen het gekraakt werd stond het nog op de sloopnominatie. De punkbeweging van Wormer bracht in een periode van een tiental jaren meer dan vijftig platen voort, alsmede tientallen posters, buttons en brochures. | ||
+ | |||
+ | Hoogtepunt in de lokale samenwerking werd het uitbrengen van de langspeelplaat Oorwormer in 1982. Op deze plaat werden nummers van dertien bands opgenomen, die een bijzonder goed inzicht gaven in wat er in die periode in het dorp speelde. Alle grammofoonplaten werden in eigen beheer en zonder winstoogmerk uitgebracht. The Ex speelde landelijk een voortrekkersrol in het ontstaan van independent labels. Begin jaren '90 was nog steeds een groepje bands in Wormer actief, als nazaten van de punkers van de jaren ' | ||
+ | |||
+ | Al opgericht aan het begin van de jaren '70, kwam in het begin van de jaren '80 de formatie Turf tot zijn grootste bloei. De band was ooit begonnen als instrumentale groep en speelde toen muziek à la Focus. Later kwam er zang bij en werd de muziekstijl ruiger. Namen die aan de muziek werden gegeven waren onder meer art rock, symphonische rock en later ook new wave. De bezetting van de band veranderde meermalen, tweede helft jaren '70 werd er een blazer toegevoegd. In 1981 verscheen bij Ariola de langspeelplaat Crime of passion, waar een gelijknamige single van werd getrokken. De band trad in die periode voor tv op in Vara's Popkaravaan. Het verhoopte succes van de single bleef echter uit, het plaatje kwam in de top tien van de tipparade, maar de hitparade werd niet bereikt. Een tweede single, Sorento, werd alleen in België uitgebracht. Turf bleef bestaan tot ' | ||
+ | |||
+ | In de eerste helft van de jaren '80 ontstond gelijktijdig een tweetal bands die zich kenmerkten door een grote bezetting met blazers: Bill Black & The Deckers en de A.D. Big Band. Ondanks ook enige concurrentiegevoelens waren de contacten tussen beide bands warm; enige malen werd gezamenlijk opgetreden. Bill Black & the Deckers speelde in een iets kleinere formatie en trad voornamelijk binnen de eigen streek op; de A.D. Big Band, uiteindelijk bestaand uit 17 man/vrouw, speelde, vooral dankzij populariteit in de studentenwereld, | ||
+ | |||
+ | Gelijktijdig met en kort na Bill Black en de A.D. deed in de Zaanstreek de Ann Favery band, eerder: Silver Chain, van zich spreken. De band speelde melodieuze rock. In 1982 werd Duo de Drie Koeien opgericht, bestaande uit vijf personen die zuivelpop maakten. Tijdens optredens werd het theater-aspect als even belangrijk beschouwd als de muziek. Ex-leden van onder andere Turf en Felix Cat Mauw/Wauw kwamen in het midden van de jaren '80 samen in de formatie Gimme your daughter and Hands Off Boys. | ||
+ | |||
+ | Kwalitatief zeer hoogstaand in de jaren '80 was de muziek gespeeld door de band Lafitte, die werd geformeerd rond [[Sicking Nol|Nol Sicking]]. Ontstaan in het begin van de jaren '80, voortgekomen uit Tabasco Brand, bracht de band de single Stick to that Lick uit. Kort daarna veranderde de bezetting van Lafitte ingrijpend; de band ging nu bestaan uit piano/ | ||
+ | |||
+ | Later werd de band uitgebreid met gitaar en saxofoon; de sax verdween na enige tijd weer. Lafitte speelt popmuziek met duidelijke jazz-invloeden. De band nam deel aan 's lands belangrijkste pop-wedstrijd, | ||
+ | |||
+ | In de tweede helft van de jaren '80 werd de band Garfield populair in de Zaanstreek. De band haalde in december 1988 de finale in het Amsterdamse Paradiso om de Grote Prijs van Nederland. Kort daarna viel de band uiteen toen zanger Reniet Vrieze de overstap maakte naar de landelijke formatie The Pilgrims. Alt-saxofonist van Garfield Ben Herman, onder andere ex-A.D. Big Band en ex-Lafitte, speelde enige tijd als min of meer vaste gast bij deze formatie. Voorts speelde hij in de formatie Moonboots van stergitarist Eelco Prins. | ||
+ | |||
+ | In 1987, tenslotte, begon op het Zaandamse Blaise Pascal College de schoolband First Edition, die in 1988 de Grote Prijs van Noord-Holland won, vier keer in Berlijn optrad en in het voorjaar van 1990 een langspeelplaat uitbracht. First Edition, met een nog jonge bezetting, speelde welluidende gitaar-rock. | ||
+ | |||
+ | Lokale popcultuur is in belangrijke mate afhankelijk van de beschikbaarheid van podia. Naast de commercieel geëxploiteerde zalen werden vanaf het einde van de jaren '60 met name de [[jongerencentra]] van belang, zoals Het Kabelgat en nadien Drieluik (groepenpresentaties/ | ||
+ | |||
+ | Een grote groep later in Zaanse of landelijke bands terechtgekomen muzikanten leerde mede samenspelen bij de door [[Sicking, | ||
+ | |||
+ | // Jan Pieter Woudt// | ||
+ | |||
+ | // Bronnen//: Jan Donkers, Popmuziek, in: Grote Winkler Prins Encyclopedie, |