Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- vrijmetselarij [2016/12/29 20:18]
zaanlander
+++ vrijmetselarij [2024/06/19 07:58] (huidige)
zaanlander
@@ Regel 10: / Regel 10: @@
 **Geschiedenis algemeen**
-De vrijmetselarij is in feite ontstaan uit middeleeuwse ambachtelijke corporaties van steenhouwers (Engels: masons). In 1839 zijn meer dan 100 handschriften, zogenoemde Constituties, gevonden betreffende gebruiken onder deze steenhouwers in de tweede helft van de 14e eeuw. Om hun vakgeheimen te beschermen tegen beunhazerij, bestond er een stelsel van eden, af te leggen door leerlingen, gezellen en meesters, en werd hun onderlinge verkeer door gedragscodes gereglementeerd. Deze regels hebben verrassend veel verband met de latere organisatie en werkwijze der vrijmetselaars. Speculaties over een nog veel oudere oorsprong, verband houdend met de mysteriën uit de antieke wereld, het oude Egypte, dan wel met tempelieren, kabbalisten of rozenkruisers, moeten als fantasie worden beschouwd.
+De vrijmetselarij is in feite ontstaan uit middeleeuwse ambachtelijke corporaties van steenhouwers (Engels: masons). In 1839 zijn meer dan 100 handschriften, Constituties, gevonden betreffende gebruiken onder deze steenhouwers in de tweede helft van de 14e eeuw. Om hun vakgeheimen te beschermen tegen beunhazerij, bestond er een stelsel van eden, af te leggen door leerlingen, gezellen en meesters, en werd hun onderlinge verkeer door gedragscodes gereglementeerd. Deze regels hebben verrassend veel verband met de latere organisatie en werkwijze der vrijmetselaars. Speculaties over een nog veel oudere oorsprong, verband houdend met de mysteriën uit de antieke wereld, het oude Egypte, dan wel met tempelieren, kabbalisten of rozenkruisers, moeten als fantasie worden beschouwd.
-Toen aan het eind van de gotiek, mede door de Hervorming, de bouwcorporaties gingen kwijnen, bleven zij in Groot-Brittannië bestaan. Er traden echter nu ook architecten en opdrachtgevers toe en geleidelijk veranderde de ambachtelijke doelstelling in een meer bespiegelende en speculatieve. In 1717 kwam op St. Jansdag, 24 juni, een eerste [[grootloge]] tot stand, door de vereniging van vier zulke kleine groepen. Zij kozen een grootmeester, waardoor een gezag ontstond dat nieuwe, soortgelijke loges kon vestigen.
+Toen aan het eind van de gotiek, mede door de Hervorming, de bouwcorporaties gingen kwijnen, bleven zij in Groot-Brittannië bestaan. Er traden echter nu ook architecten en opdrachtgevers toe en geleidelijk veranderde de ambachtelijke doelstelling in een meer bespiegelende en speculatieve. In 1717 kwam op St. Jansdag, 24 juni, een eerste grootloge tot stand, door de vereniging van vier zulke kleine groepen. Zij kozen een grootmeester, waardoor een gezag ontstond dat nieuwe, soortgelijke loges kon vestigen.
 **Nederland**
@@ Regel 20: / Regel 20: @@
 In andere landen bleek steeds dat de vrijmetselarij onder een totalitair regime werd verboden en hoogstens in het verborgene kon worden beoefend. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was dit door een verbod van de Duitse bezetters ook in Nederland het geval. De toenmalige grootmeester Hermannus van Tongeren werd gearresteerd en op transport gesteld naar Sachsenhausen waar hij in 1941 overleed.
-Door haar besloten, geheimzinnig geachte karakter is de vrijmetselarij ook lange tijd in de ban gedaan door de RK kerk. Vóór 1817 waren Zaanse vrijmetselaren lid van loges in Amsterdam en Haarlem. Op 24 oktober 1816 kwamen zij bijeen om te besluiten een eigen loge te stichten, die op 13 november 1817 plechtig is geïnstalleerd. Eerste plaats van samenkomst was het logement 'De 3 Zwanen` op de Dam te Zaandam.
+Door haar besloten, geheimzinnig geachte karakter is de vrijmetselarij ook lange tijd in de ban gedaan door de RK kerk. Vóór 1817 waren Zaanse vrijmetselaren lid van loges in Amsterdam en Haarlem. Op 24 oktober 1816 kwamen zij bijeen om te besluiten een eigen loge te stichten, die op 13 november 1817 plechtig is geïnstalleerd. Eerste plaats van samenkomst was het logement De 3 Zwanen op de Dam te Zaandam.
-De loge kreeg de naam [[Anna]], naar die van de gemalin van de toenmalige kroonprins Willem. De eerste leden waren Jan Jacobsz. Kool, Evert Smit, Klaas Lam, Klaas de Jager, Gerrit van Orden, Jacob Middelhoven, Dirk Volnier, Hendrik Jan Assink, Pieter Kist, Klaas Mul, Jacob Cornelis Honig, Baltus Hendrik van Ree, Hendrik Tobbe Jr., Andries May, K. Breet en Pieter Frederiks. De laatste was eigenaar van `De 3 Zwanen`. Hij kwam in 1820 in bezit van het huis naast de Grote Sluis in de Dam, waarnaar de loge vervolgens verhuisde. Dit pand werd in 1857 ingrijpend verbouwd, waardoor het latere café-restaurant 'Suisse' aan de Dam 2 ontstond.
+De loge kreeg de naam [[Anna]], naar die van de gemalin van de toenmalige kroonprins Willem. De eerste leden waren Jan Jacobsz. Kool, Evert Smit, Klaas Lam, Klaas de Jager, Gerrit van Orden, Jacob Middelhoven, Dirk Volnier, Hendrik Jan Assink, Pieter Kist, Klaas Mul, Jacob Cornelis Honig, Baltus Hendrik van Ree, Hendrik Tobbe Jr., Andries May, K. Breet en Pieter Frederiks. De laatste was eigenaar van De 3 Zwanen. Hij kwam in 1820 in bezit van het huis naast de Grote Sluis in de Dam, waarnaar de loge vervolgens verhuisde. Dit pand werd in 1857 ingrijpend verbouwd, waardoor het latere café-restaurant Suisse aan de Dam 2 ontstond.
-In 1881 schonk mevrouw IC. van Wessem-Corver, wier overleden man vrijmetselaar was geweest, de loge een perceel grond aan de Stationsstraat te Zaandam waarop een nieuw logegebouw werd gesticht dat werd ingewijd in 1883. In 1885 werd hiernaast een conciërgewoning gebouwd. In de 19e eeuw kwamen veel leden voort uit de zich weer herstellende industrie en handel. Het waren vooral kooplieden, de heren en bazen van Zaanse ondernemingen, zoals Zwaardemaker, Van Wessem, Simonsz, Keg, Ebmeyer, Van de Stadt, Grootes, Smidt van Gelder, Duyvis, Kaars Sijpesteijn, Avis, Vis, Honig, Heijn, Sabel en Flentrop. Onbedoeld kreeg 'Anna Paulowna' hierdoor tot ver in de 20e eeuw de roep een exclusieve, elitaire en 'deftige' loge te zijn.
+In 1881 schonk mevrouw IC. van Wessem-Corver, wier overleden man vrijmetselaar was geweest, de loge een perceel grond aan de Stationsstraat te Zaandam waarop een nieuw logegebouw werd gesticht dat werd ingewijd in 1883. In 1885 werd hiernaast een conciërgewoning gebouwd. In de 19e eeuw kwamen veel leden voort uit de zich weer herstellende industrie en handel. Het waren vooral kooplieden, de heren en bazen van Zaanse ondernemingen, zoals Zwaardemaker, Van Wessem, Simonsz, Keg, Ebmeyer, Van de Stadt, Grootes, Smidt van Gelder, Duyvis, Kaars Sijpesteijn, Avis, Vis, Honig, Heijn, Sabel en Flentrop.
-Het was ook de tijd dat men, achter de schermen werkend, op sociaal gebied actief was. De leden werden gestimuleerd bestuurslidmaatschappen te vervullen, zoals in de [[maatschappij1]] of initiatieven te ontplooien zoals bijvoorbeeld leidend tot de oprichting van de Ambachtsschool te Zaandam. In de Tweede Wereldoorlog moest ook de Zaanse loge haar lichten doven. Het gebouw werd door de Duitsers gevorderd en later ingericht tot kringhuis van de NSB. Het loge-archief werd geroofd en via Den Haag naar Duitsland vervoerd. Allerlei attributen werden in beslag genomen en verbrand of omgesmolten. Na de bevrijding was het logegebouw verminkt en uitgewoond. Het werd enige tijd als districtsgevangenis gebruikt voor gearresteerde NSB-ers. Na een ingrijpende inwendige restauratie konden tempel en voorhof pas eind 1949 weer opnieuw in gebruik worden genomen.
+Onbedoeld kreeg Anna Paulowna hierdoor tot ver in de 20e eeuw de roep een exclusieve, elitaire en deftige loge te zijn. Het was ook de tijd dat men, achter de schermen werkend, op sociaal gebied actief was. De leden werden gestimuleerd bestuurslidmaatschappen te vervullen, zoals in de [[maatschappij1]] of initiatieven te ontplooien zoals bijvoorbeeld leidend tot de oprichting van de Ambachtsschool te Zaandam.
+In de Tweede Wereldoorlog moest ook de Zaanse loge haar lichten doven. Het gebouw werd door de Duitsers gevorderd en later ingericht tot kringhuis van de NSB. Het loge-archief werd geroofd en via Den Haag naar Duitsland vervoerd. Allerlei attributen werden in beslag genomen en verbrand of omgesmolten. Na de bevrijding was het logegebouw verminkt en uitgewoond. Het werd enige tijd als districtsgevangenis gebruikt voor gearresteerde NSB-ers. Na een ingrijpende inwendige restauratie konden tempel en voorhof pas eind 1949 weer opnieuw in gebruik worden genomen.
 In 1967 werd het 150-jarig bestaan herdacht. Er werd toen, zoals ook bij het 100-jarig bestaan was gebeurd, een jubileumboekje uitgegeven. Het ledental van Anna Paulowna schommelde sinds de Tweede Wereldoorlog steeds tussen de 60 en 80.
@@ Regel 32: / Regel 34: @@
 **Andere maçonnieke orden**
-Er bestaat in Nederland ook een gemengde (voor mannen en vrouwen toegankelijke) orde, arbeidende onder de naam Internationale Orde der Gemengde Vrijmetselarij Le Droit Humain. De in de Zaanstreek werkende loge hiervan, Plato, houdt haar bijeenkomsten eveneens in het gebouw van Anna Paulowna aan de Stationsstraat te Zaandam. De Orde van vrouwelijke vrijmetselaren Vita Femina heeft in de Zaanstreek geen loge.
+Er bestaat in Nederland ook een gemengde, voor mannen en vrouwen toegankelijke orde, arbeidende onder de naam Internationale Orde der Gemengde Vrijmetselarij Le Droit Humain. De in de Zaanstreek werkende loge hiervan, Plato, houdt haar bijeenkomsten eveneens in het gebouw van Anna Paulowna aan de Stationsstraat te Zaandam. De Orde van vrouwelijke vrijmetselaren Vita Femina heeft in de Zaanstreek geen loge.
 Geraadpleegde bronnen: dr. PJ. van Loo, Geschiedenis van de Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden, 's-Gravenhage 1967; dr. HJ. Minderhoud, Anna Paulowna 1817-1917, Purmerend 1917; Hondervijftig jaar Loge Anna Paulowna, Zaandam 1967; Uit de kolommen, 100 jaar logegebouw Anna Paulowna, Zaandam 1983.