Als gevolg van toenemende internationale spanningen waardoor de kans op een eventueel gewapend conflict kan ontstaan roepen de burgemeesters van de Zaanstreek haar bewoners op 1 oktober 1938 op voor een verduisteringsproef.

De burgemeesters van Jisp, Koog aan de Zaan, Krommenie, Wormer, Wormerveer, Zaandam en Zaandijk stellen op 1 oktober 1938 de volgende gedragsregels vast, die gelden voor de op aanschrijving van de minister van Binnenlandse Zaken op dinsdagavond 4 oktober van half negen tot half tien te houden oefening in de luchtbescherming:

• 1. De straatverlichting wordt gedoofd.
• 2. Het uitstralen van licht uit huizen of gebouwen is verboden. Dit verbod betreft tevens van buiten af zichtbare voorwerpen, als lichtreclames, automaten, benzinepompen, klokken enz., alsmede woonwagens en woonschepen, stilstaande voertuigen, enz.
• 3. Bij het binnentreden of verlaten van huizen en gebouwen er men gehouden tegen te waken dat licht door de geopende deur naar buiten kan stralen
• 4. Het gebruik buitenshuis van lantaarns (behoudens in Sub 5 bedoelde gevallen), fakkels en andere lichtgevende voorwerpen, is verboden.
• 5. Het verkeer te land is verboden, tenzij het aan volgende eisen voldoet: De lichten van motorrijtuigen en voertuigen moeten worden bedekt met zwart of blauw papier, of door vrijwel ondoorschijnende stoffen, waarin een spleet van ten hoogste 5 cm. breedte en ten hoogste 1 cm. hoogte onder het brandpunt van lamp kan worden vrijgelaten; motorrijtuigen mogen slechts de stadslichten voeren; rijwielen mogen geen licht voeren. voldoet de verlichting van een motorrijtuig, voertuig of rijwiel niet aan deze eisen ter beoordeling van de politie, dan wordt verder gebruik van het motorrijtuig, voertuig of rijwiel verboden.
• 6. De snelheid van het toegelaten verkeer moet zodanig zijn, dat het rijden met bedekt licht of ander licht geen gevaar kan opleveren. Maximum snelheid 15 kilometer per uur.
• 7. Het verkeer te water wordt geheel verboden gestremd. Bruggen, sluizen enz. worden niet bediend, noch verlicht.
• 8. Het is voetgangers verboden buiten noodzaak ter beoordeling van de politie, op het voor het rijverkeer bestemde gedeelte van de wegen te lopen te vertoeven.
• 9. De aanvang van de oefening wordt om vijf minuten voor half negen kenbaar gemaakt door de inwerkingstelling der fabriekssirenes en stoomfluiten, terwijl het einde der oefening om vijf minuten voor half tien wordt aangegeven door het luiden der kerkklokken.
• 10. Het is verboden na het signaal ‘luchtalarm’ nadat het signaal 'luchtgevaar geweken' wordt geven, zich buiten noodzaak op of aan openbare wegen te bevinden.
• 11. Ieder is verplicht aan de in het belang der oefening gegeven bevelen of aanwijzingen van de politie of hulp-politie onmiddellijk gevolg te geven. Onder politie worden verstaan alle ambtenaren Rijks- en gemeentepolitie. De manschappen der hulppolitie, leden der Burgerwacht, zijn kenbaar aan een gekleurde band om de rechterarm.
• 12. Generlei aansprakelijkheid wordt aanvaard voor schade welke van bovenstaande bepalingen gevolg kan zijn. leder, die zich tijdens de oefening op straat begeeft, doet zulks, onverminderd eventuele strafvervolging, geheel voor eigen risico. Men vertoeve buiten noodzaak niet buitenshuis. Er wordt aan herinnerd dat opzettelijk niet volgen van bovenstaande voorschriften, gestraft wordt met een gevangenisstraf van ten hoogste één jaar of en geldboete van ten hoogste vijf honderd gulden.

De ambtenaren van rijks- en gemeentepolitie naar wier iemand een feit pleegt waardoor het welslagen der oefening in gevaar wordt gebracht zijn bevoegd na aanmaning op kosten van de overtreder de nodige maatregelen te doen treffen. Zij zijn in dat geval bevoegd waar nodig te allen tijde een woning tegen de wil van de bewoner te betreden.

De verduisteringsvoorschriften luiden als volgt:

• Gordijnen, blinden, rolluiken, jaloezieën enz. dienen te worden gesloten; dakvensters, WC-raampjes moeten worden afgedekt.
• Voor de vensters vormen overgordijnen van zware stof goede afsluiting; aan de zijkanten moeten zij bijvoorbeeld met punaises worden vastgezet. In het midden moeten zij over elkaar heen geslagen en met veiligheidsspelden worden vastgezet.
• Bij het ontbreken van overgordijnen kan lichtuitstraling voorkomen worden door de ruiten te beplakken met donkerblauw of zwart papier. Blauw papier is in de handel verkrijgbaar.
• Kleine vensters, vensters in of boven deuren en openingen in buitenmuren, zoals luchtroosters en dergelijke, kunnen goedkoop, eveneens door beplakking met donker papier, worden afgeschermd.
• Vooral moet gezorgd worden voor afscherming, zo nodig door beplakking met donker papier, van WC-raampjes, dakvensters, gangraampjes, glazen dakpannen enzovoort.
• Voor afscherming van in het algemeen alle vensters, venstertjes en openingen aan alle zijden van het huis, ook de achterzijde, moet zorg gedragen worden.

Geen deuren naar buiten mogen geopend worden, wanneer in de gang nog licht brandt of wanneer op andere wijze, door die deur te openen, licht naar buiten zou kunnen vallen.

Wanneer al deze maatregelen, overeenkomstig de bepalingen der heden door de burgemeesters uitgegeven bekendmaking genomen zijn, is het nodig dat men zich naar buiten begeeft, teneinde vast te stellen dat geen enkel licht meer uit het huis straalt. Is dit toch nog het geval, dan moeten door middel van zwarte doeken, de lichtpunten zelf in de huizen afgeschermd worden, waarbij gezorgd dient te worden, dat geen gevaar voor brand ontstaat.

Aangezien de bevolking in tijden van oorlog wellicht maanden lang in op deze wijze afgeschermde huizen zal moeten leven, is het nodig dat zij ook thans bij deze oefening in huis gewoon met bezigheden voortgaat en niet gedurende de tijd der oefening eenvoudig in het donker blijft zitten door alle lampen te doven. Dit laatste geldt evenzeer voor winkeliers, die dus voor hun winkelramen de nodige afscherming moeten aanbrengen.

Ook, en vooral de fabrieken hebben zorg te dragen dat niet alleen geen lichtreclames branden, doch dat uit geen enkel venster en uit geen enkele opening enig licht straalt.

Verder kan nog worden medegedeeld, dat de Reddingsbrigade medewerking verleent. Leden van jeugdorganisaties van alle richtingen zullen vanavond voor verspreiding van bovenstaande proclamatie zorgdragen.

Bron: Zaans volksblad