Machinefabriek te Zaandam, dochteronderneming van de Hittech Group te Den Haag.

Opgericht door Th. Buhrs, die in 1908 met een eigen kapitaal van 7 stuivers een lening van tweehonderd gulden en twee man personeel aan de Zuiddijk 58-62 te Zaandam een smederij en reparatiebedrijf begon. In de eerste tijd werden alle mogelijke werkzaamheden aangepakt, maar al vrij snel ontwikkelde de smederij zich tot machinefabriek, vond steeds verdere specialisatie plaats en werd begonnen met de vervaardiging van plaat- en machinewerk voor radiodistributiesystemen en het in serie produceren van onderdelen voor de autoassemblage. Zoals voor Ford Amsterdam, DAF Eindhoven en diverse Philips-vestigingen in ons land. Ook de drie zoons van de oprichter kwamen in het bedrijf: J.G. Buhrs (1921); J.Th. Buhrs (1924) en J.H. Buhrs (1931). In 1937 werd het bedrijf omgezet in Firma Th. Buhrs en Zonen.

Na de Tweede Wereldoorlog ontstond er samenwerking met grote ondernemingen. In 1948 werd de naam: Machinefabriek Th. Buhrs en Zonen nv en in 1962: Machinefabriek Buhrs en Zonen bv. Daarna werd de Holding Buhrs nv opgericht, waarvan alle aandelen in handen van de familie Buhrs waren, met Buhrs Zaandam bv als werkmaatschappij.

Nieuwe Zaanse machine voor Zweden

Op 22 oktober 1949 verliet een nieuwe machine de fabriek van de N.V. v.h. Th. Buhrs. Het betrof een lichtdrukmachine waarvan Zweden er enige tientallen heeft besteld. Ook elders bestaat er belangstelling voor. Was ooit Amerika de leverancier, de machine die aan de Zuiddijk werd vervaardigd maakte import overbodig, waardoor export grote mogelijkheden biedt.

De machine, 1.50 meter breed, 1 meter lang en 1,50 meter hoog, kan werkstukken en tekeningen op transparantpapier ongelimiteerd kopiëren. Een kwikdamplamp in een glazen cilinder zorgt voor het kopieerproces. Een kleine lopende band neemt het origineel van de werktekening in de machine op en enige ogenblikken later komen kopieën de machine uit. Met de N.V. vh. Buhrs zorgden twee andere Zaandamse firma's voor de vervolmaking van de machine, n.l. Tot en Beers voor de elektrische installatie en Renes en Van der Veen voor het moffelwerk.

Tegen het eind van de jaren '50 is Buhrs zich gaan toeleggen op de bouw van vouw-, bandeer- en adresseernachines. Daarmee werd de basis gelegd voor een verdere uitbouw van de activiteiten in de grafische branche. Het werk voor Ford en Philips nam af. In 1958 moest worden uitgebreid en werd het bedrijf verplaatst naar de Vredeweg in de Achtersluispolder te Zaandam.


Verzet tegen langer werken

Het 90 man tellende personeel wist op 13 november 1959 heel goed wat beloften over korter werken in de toekomst waard zijn. Want per 9 november werd er in het bedrijf een nieuwe regeling van de werktijd aangekondigd die er in feite op neer kwam dat er per dag 22 minuten langer moest worden gewerkt. Op het totale personeel betekende dat 33 manuren per dag meer. Onder druk van de verontwaardiging over deze verlenging, die de ondernemer veel extra winst bezorgde, moest later een stap terug worden gedaan; de langere werktijd bedroeg daarna 10 minuten.

De langere werktijd van 22 minuten werd 31 oktober 1959 bekend gemaakt. De vijf minuten des middags en 's avonds, nodig voor het omkleden zou ná de fluit ingaan; de ongeschreven wet dat de arbeiders 's morgens tijdens het werk een stukje aten, zou worden vervangen door een door de arbeiders betaalde schaft van 12 minuten. Daarnaast kwam er verandering in de werktijd, in die zin dat voortaan de schaftijd 's middags slechts een half uur zou bedragen, wat voor veel arbeiders een handicap betekende daar zij 's middags naar huis gingen om warm te kunnen eten. Een hele morgen discussieerden de arbeiders over de verslechtering. Zij staken hun verontwaardiging niet onder stoelen of banken. Het resultaat was dat het eten onder werktijd 's morgens oogluikend werd toegelaten, dat er een bakje koffie op proef werd geschonken en de middagschaft weer van 30 op 48 minuten werd gebracht. 's Avonds werd er dan gewerkt tot 5 uur in plaats van 4,42 uur.

De ondernemingsraadsleden, die bij de verslechteringen een slechte rol hebben gespeeld, voelden niets voor de eis van de arbeiders om hun vijf minuten kleden en wassen te behouden. Volgens hen was al billijk genoeg van de directie geweest om dit in het verleden steeds in de tijd van de baas te doen. De arbeiders zullen zich zulke dingen ongetwijfeld goed in de oren knopen. In april 1960 moet er namelijk een nieuwe raad bij dit bedrijf worden gekozen. Er komt bij dat dezelfde ondernemingsraad heeft laten doorschemeren, dat de gebruikelijke ƒ 20,— met de Kerstdagen op losse schroeven staat. Zo tracht de directie zich veilig te stellen voor een eventuele werktijdverkorting in de toekomst.

De arbeiders begonnen langzamerhand in te zien dat tegen deze gang van zaken stelling moest worden genomen. Er waren zeer vele dingen, die op dit bedrijf verbeterd moeten worden. Daarbij werd gedacht aan gratis werkkleding, een betere regeling voor karweiwerk, brandgeld voor de lassers, tegemoetkoming in de kosten van werkschoenen en het terugbrengen van het aantal overuren dat de spuigaten uitloopt. Door er in het bedrijf en in de vakbonden voor op te komen zouden er zeker resultaten kunnen worden behaald.


Buhrs Zaandam ging juli 1968 een samenwerking aan met La Cellophane, deel uitmakend van het Franse Rhône-Poulenc concern. Deze samenwerking leidde tot de oprichting van de N.V. Regma-Buhrs, gevestigd te Zaandam. Regma is het internationale handelsmerk van La Cellophane. Het handelsdoel van de N.V. richtte zich op de verkoop van reprografische apparatuur en materialen in het algemeen en lichtdrukmachines en -materiaal in het bijzonder. Tot directeur is benoemd de heer J. H. Buhrs.

Staking voor uitbetaling ƒ 400,-

Met een staking van enkele uren hebben de ca. 150 werknemers van de machinefabriek Bührs vrijdag 6 november 1970 kracht bijgezet aan hun eis tot uitbetaling van een uitkering van ƒ 400 ineens. Volgens de directie zou deze uitkering al in het loon zijn verwerkt, maar het personeel stelde zich op het standpunt dat evenals in andere metaalbedrijven de ƒ 400 ineens op tafel moest komen.

Adretic A.G.

Voor productie en verkoop van een machine die kranten vouwt, bandeert en via een computer van etiketten met adressen voorziet, werkte Buhrs-Zaandam NV vanaf juli 1971 samen met de Zwitserse firma Adretic A.G. De samenwerkende bedrijven maakten als eerste in Europa de machine die al eerder in Amerika in productie kwam. In verband met de op handen zijnde invoering van een nieuwe postwet in Duitsland, die het vouwen en banderen met ingang van 1 februari 1972 verplicht stelde, verwacht het Zaandamse grafische bedrijf een grote export naar de oosterburen. De omzet in 1970 bedroeg 6 miljoen gulden.

De overname door het Bührmann-Tetterode concern, groothandel in papier en grafische machines, te Amsterdam had eind 1972 plaats. Vanaf dat moment werd er fors geïnvesteerd om de productie uit te breiden en kon het bedrijf complete verzendstraten bouwen, waarmee het mogelijk werd kranten en tijdschriften te banderen, van een adres-etiket te voorzien, naar postcode te sorteren en afgestapeld aan de PTT aan te bieden. Deze machines worden aan krantenconcerns over de gehele wereld verkocht. Verder maakt Buhrs speciale machines voor de concernonderdelen, waaronder drukmachines voor plastic cups, tubes en blikjes en vouwdozen-plakmachines, en worden in toenemende mate de met elektronische componenten uitgeruste machines door eigen softwarespecialisten geprogrammeerd. In 1986 werd een omzet bereikt van circa f32 mln.

Personeel eist handhaving werkgelegenheid

Het personeel legde op 8 november 1973 voortijdig het werk neer voor een vergadering met de vakbonden over de gevolgen die het opslokken van het bedrijf door het Tetterode-concern voor de werkgelegenheid dreigt te hebben. Eerder was een ultimatieve brief aan de directie verzonden waarin personeel en ondernemingsraad, gesteund door de vakbeweging, duidelijke garanties eisten dat niemand als gevolg van de fusie met Tetterode op straat zou komen te staan.

Tetterode moet toezeggingen doen

De directie werd tot 8 november de tijd gegeven hier op te reageren. Er volgde een mondelinge verklaring die de vraag over de werkgelegenheid echter geheel buiten beschouwing liet. Het personeel gaf te verstaan met een dergelijk antwoord geen genoegen te nemen. Daarop publiceerde de directie een schriftelijke reactie. Hierin werd opnieuw aan de grieven van personeel en ondernemingsraad, onder andere met betrekking tot de geheimdoenerij rond een rapport dat door bureau Berenschot was uitgegeven, voorbijgegaan. Wat de eis van behoud van werk betreft echter moest de directie met toezeggingen komen. De werkgelegenheid zou op korte termijn, d.w.z. voor het jaar 1974, geen enkel gevaar lopen en dat zelfs gesproken kan worden van een reëel tekort aan arbeidskrachten in de directe sector.

Langere termijn

Wat betreft de werkgelegenheid op langere termijn drukte de directie zich minder concreet uit. Wel werd gesteld dat bij een onverhoopt verminderen van de werkgelegenheid de gevolgen hiervan niet extra ten laste gebracht worden van de huidige werknemers van Bührs Zaandam. Vorig jaar ging het gerucht dat Tetterode door samenvoeging van haar Amsterdamse en Zaandamse vestiging een deel van het personeel overbodig wilde maken. Vakbondswoordvoerders herhaalden dat zij op zouden treden voor handhaving van volledige werkgelegenheid. De vakorganisaties zouden het nog geheime rapport van bureau Berenschot over de toekomst van Bührs-Tetterode ter inzage krijgen.

De oppervlakte van het bedrijf is gegroeid van tien vierkante meter in 1908 tot circa 12.000 vierkante meter. Bij Buhrs werkten in 1990 circa 175 personen; de omzet bedroeg circa ƒ 40 mln.

KNP BT stoot Buhrs af KNP BT gaat opnieuw een niet-kernactiviteit afstoten. Het papierconcern maakte op 1 september 1993 bekend dat onderhandelingen over de verkoop van Buhrs Zaandam aan Convent Holdings zich in een vergevorderd stadium bevonden. Enkele dagen eerder werd reeds aangekondigd dat de Agendagroep van KNP BT aan de van Dorp Groep zal worden verkocht. Bij het Zaanse bedrijf werken ruim 100 mensen, die goed zijn voor een omzet van ƒ 23 miljoen. De houdstermaatschappij Convent Holdings werd in 1992 opgericht door ir. A van der Klooster, voorheen directeur en oprichter van European Packaging Holding.

2014: Buhrs heeft een netwerk van filialen in de Verenigde Staten van Amerika, Japan en China en de industrie-gekwalificeerde distributeurs om wereldwijde dekking te bieden. Sinds 2014 is Buhrs een dochteronderneming van de Hittech Group.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/buhrs.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:03
  • (Externe bewerking)