Aanduiding voor de mechanisering van de nijverheid, het fabriekswezen, zoals dit zich sinds de 18e eeuw ontwikkelde uit oudere organisatievormen, bijvoorbeeld die van handwerk en huisindustrie. De term 'industriële revolutie, kwam algemeen in gebruik na een publikatie van A. Toynbee ('Lectures on the industrial revolution of the 18th century in England', 1884), maar is misleidend omdat in feite eerder van een snelle evolutie dan van een revolutie moet worden gesproken.

Doorgaans wordt het begrip 'industriële revolutie' gebruikt ter aanduiding van een complex van factoren zoals de 19e-eeuwse opmars van de stoommachine als krachtbron, het ontstaan en de groei van de fabriekssteden, de ontwikkeling van het moderne kapitalisme en in samenhang daarmee of in reactie daarop de bewustwording van het 'arbeiders-proletariaat', dat wil zeggen: de opkomst van de arbeidersbewegingplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigArbeidersbeweging

Zie:

* Anarchisme, * Communisme, * Socialisme, * Vakverenigingen, alsmede * Arbeiders Jeugd Centrale.. In elk geval moet worden vastgesteld dat de industriële revolutie overal waar zij is opgetreden het beeld van de samenleving grondig heeft veranderd. De industriële revolutie zette in Engeland in en kreeg eerst na enkele tientallen jaren het Europese continent en de Verenigde Staten in haar greep.

Dat de invloed ervan in Nederland pas laat tot stand kwam, was vooral het gevolg van de verarming en de lethargie die de Franse tijdplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigFranse tijd

In de geschiedenis feitelijk de periode van 1806 tot en met 1813, de tijd van het Koninkrijk Holland onder koning Lodewijk Napoleon (1806-1810) en de periode dat Nederland deel uitmaakte van het Napoleontische Keizerrijk (1810-1813). In verband met de overzichtelijkheid wordt hier ook de periode van de Bataafse republiek (1795-1806) onder dit trefwoord behandeld. had veroorzaakt; pas tussen 1850 en 1870 was er sprake van snelle verstoming en expansie van de industrie.

Binnen de Nederlandse situatie was de Zaanstreek zelfs relatief laat met de toepassing van de stoomkracht. Vroege pogingen tot verstoming van het molenbedrijf waren bovendien weinig succesvol. Eerst in het laatste kwart van de 19e eeuw zette zich een ontwikkeling in die leidde tot productie in grote stenen fabriekspanden en in zekere zin tot een soort renaissance van de al enkele eeuwen als industriegebied gerenommeerde streek.

Zie:

• Economische geschiedenis hoofdstuk 3plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigEconomische ontwikkeling van de Zaanstreek na 1800
  
  3.1. Economische stagnatie
  
  3.1.1. Stagnatie, armoede
  
  Zie ook:
  
  De Franse tijd betekende een absoluut dieptepunt in de economische ontwikkeling van de Zaanstreek. Het zou daarna nog een halve eeuw duren eer van een substantieel economisch herstel sprake was. Van de eertijds zo bloeiende en rijk geschakeerde stuwende nijverheid was omstreeks 1815 nog een beperkt aantal oudere bedrijfstakken over de,
• Economische structuurplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_big2.1. Inleiding
  
  2 De structuur van de Zaanse economie
  
  Uit de algemene inleiding is gebleken dat in beginsel een reeks van structuurbepalende elementen en factoren bruikbaar is om een goed beeld te geven van de economie van de Zaanstreek. Er zijn ook verscheidene rapporten en andere publicaties over dit onderwerp beschikbaar (zie de bronvermelding). In het beperkte kader van een encyclopedie bijdrage zou het te ver voeren alle aspecten in beschouwing te nemen. Bovendien zijn bij de statis… en
• Stoomkrachtplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigStoomkracht
  
  Aandrijfmiddel van machines; in de Zaanstreek stapten de industrieën in de tweede helft van de 19e eeuw massaal op stoomkracht over. Het ontstaan van stoomfabrieken in de Zaanstreek. Door de eeuwen heen heeft de mens geprobeerd om de spierkracht, nodig bij het in beweging krijgen van werktuigen, door andere krachten te vervangen. De meest voor de hand liggende manier was het gebruiken van dierkracht in de vorm van.