Noorderveer
Voormalig overzetveer over de Zaan tussen de Zandweg in Wormer en het Noordeinde in Wormerveer. In feite dankt Wormerveer zijn naam aan dit vroegere veer, dat ook bekend stond onder de naam Zaanderveer.
J. Atenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAten, Jan
Wormerveer 17 januari 1896 - Haarlem 27 juni 1979
Makelaar in effecten en onroerend goed te Wormerveer, in de Zaanstreek vooral bekend geworden als publicist over de regionale geschiedenis. Aten was een der redacteuren van het maandblad De Zaende en lange tijd voorzitter van het historisch gezelschap veronderstelt dat het veer in de tweede helft van de 14e eeuw in de vaart is gekomen. In ieder geval mag het beschouwd worden als het oudste Zaanse overzetveer; het wordt in 1487 genoemd als een bezit van de Staten van Holland. Het was toen alleen voor voetgangers geschikt. Aanvankelijk verbond het veer Haarlem (en dus ook Assendelft en andere dorpen) met onder meer Purmerend. Later had het vooral betekenis voor het plaatselijke verkeer. Die betekenis nam zo toe dat er in feite twee veren konden bestaan: zowel van Wormerveer als van Wormer vertrok een schuit. Aan beide zijden van de Zaan stond dan ook een veerhuis.
Het veer in Wormer was dorpsbezit en werd aan particulieren verpacht. Het veer aan Wormerveerse kant werd eveneens verpacht. Tot 1795 bleef het Wormerveer bezit van de Staten van Holland. Het werd tot dat jaar overwegend aan Haarlemmers beleend, die het vervolgens aan Wormerveerders verpachtten. Nadien verviel het veer aan de gemeente.
In de tweede helft van de 19e eeuw konden ook rijtuigen en brandspuiten overgezet worden. Dit werd door een wagenveer (een schouw) gedaan, waarvan de opbrengst gedeeld werd tussen de twee elkaar beconcurrerende veerlieden. Deze schouw werd in 1896 opgeheven, omdat de in 1889 geopende Zaanbrug het tijdrovende overzetten overbodig had gemaakt. Het voetveer, althans dat van Wormer, verdween echter pas in 1957, 15 jaar nadat met de tolheffing op de Zaanbrug was gestopt.
Literatuur: C. Mol, Uit de geschiedenis van Wormer, Amsterdam 1966; J. Aten, Wormerveer langs weg en Zaan, Wormerveer 1967.