Giessen, Hessen 1644 - Zaandam 1703

Georgius Henricus Petri, Evangelisch-luthers predikant te Zaandam van 1673-1703. Petri, geboren te Giessen in Hessen, studeerde theologie in Straatsburg en Utrecht. In 1673 werd hij vanuit Medemblik beroepen als predikant bij de Lutherse gemeente in Zaandam.

Hij was de zevende predikant in de lange rij van voorgangers binnen de Lutherse kerkgemeente van Zaandam. Nimmer was er een predikant, die langer aan deze gemeente was verbonden. Dankzij zijn krachtige persoonlijkheid en zijn niet aflatende inspanningen kreeg de gemeente weer nieuw leven ingeblazen en werd hierdoor van de ondergang gered.

Datzelfde sterke karakter was echter wel de oorzaak van een persoonlijke rancune met de latere leider van de Amsterdams fractie der Fraterniteit, het Synodale Verband van de Lutherse gemeenten Nederland, ds. P. Weslingh. De Zaanse Gemeente was zeer zelfstandig en zette zich af tegen de nogal tirannieke gedragslijnen vanuit Amsterdam. Door toedoen van ds. Weslingh werd Zaandam verstoten uit de Fraternite. Maar ook in Amsterdam had zich een groep dissidenten gevormd, die het uitermate oneens was met het strakke regime in de kerk. Deze particuliere groep ondersteunde de Zaanse Lutheranen vaak meer dan royaal.

Door Petri's inzet werd de huidige kerk aan de Vinkenstraat gebouwd. Petri schrijft over het gunnen van de bouw aan de laagste inschrijver, de Amsterdamse Lutheraan Matthijs van der Wulster.

Zijn belangstelling voor gedenkwaardige gebeurtenissen blijkt onder meer uit de doopboeken van de Lutherse gemeente, waarin hij per week niet alleen de namen van gedoopte kinderen en communicanten, maar soms ook andere gebeurtenissen optekende. Ds. Petri heeft, als volgeling van de leer van Maarten Luther, in de dertig jaar dat hij verbonden was aan de Lutherse gemeente te Zaandam 3564 predicatiën gehouden, aan 12.682 communicanten het Heilig Avondmaal bediend, 618 jongelingen gedoopt en van 123 paren het huwelijk ingezegend. Hij hield dit zelf bij in het Communicantenboek der Gemeente. Voorts publiceerde hij gelegenheidsdichten en stichtelijke verzen.

Een 18e eeuwse gravure van de Lutherse kerk in Zaandam

Petri had veel belangstelling voor geschiedenis en noteerde nauwgezet bijzonderheden over gebeurtenissen in de Zaanstreek. Zo maakte hij ook melding van het bezoek van de Grootvorst van Moscoviën, Pieter Alexiewicz, Czaar Peter de Groteplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigCzaar Peter de Grote

Czaar Peter, Peter I Aleksejevitsj de Grote (1672-1725) Czaar sedert 1682 en 'alrussisch keizer` vanaf 1721 uit het Huis Romanov, die in 1697 een week in de Zaanstreek verbleef en nadien de streek enige malen kort bezocht. Rond verblijf en bezoeken, waarvan het belang altijd zwaar is overschat, hebben zich de nodige legendes gevormd. Het
aan Zaandam. Deze bezocht tijdens dit verblijf scheepswerven in Zaandam en Amsterdam. Tsaar Peter wilde Rusland, met name de vlootbouw, sterk moderniseren.

Het oudste bewaard gebleven schriftelijk getuigenis van een tijdgenoot aangaande Peters verblijf te Zaandam is de aantekening van Petri in het doopboek zijner Zaandamse gemeente op 1 september 1697. Het stuk luidt als volgt:

„Den voorleden achttienden Augustus, Dominica II post Trinitatem, des morgens ten acht ure is de Czaar of Grootvorst van Moscoviën, Pieter Alexowits, met een Ceuls schuitje met zes Moscoviters alhier op Sardam incognito aangekomen, en heeft acht dagen gelogeert op Krympenborg, bij eenen Smids-knecht van Boy Tyssen. Daarna is hij naar Amsterdam gevaren, alwaar zijne groote ambassade was aangekomen. Hij is zeven voeten lang: hij ging gekleed in Sardammer boerenklederen. Hij timmert op de Admiraliteitswerf en is een liefhebber van schepen.“

Ds. Georgius Henricus Petri stierf op 58-jarige leeftijd vrij onverwacht. Hoewel hij reeds lang een ziekte onder de leden had merkte niemand daar iets van omdat hij onafgebroken doorwerkte. Om zijn dood werd door velen gerouwd. Uit zijn grafschrift, opgesteld door een Haagse collega, valt grote bewondering te lezen:

'Hier leyd begraven ziet! Een Leraar van Gods Kerk,
Die op Sardam tot Lof voltrokken heeft Gods werk,
De Kerk getuygt daarvan, als ook het Luyters Volk,
Dat hier Heer Petri is geweest: Jezus tolk.'

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/petri.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:05
  • (Externe bewerking)