Wormerveer, 31 augustus 1917 - Vliegveld Twente, 12 oktober 1944

Verzetsman Geert Schoonman nam in Zaandam geen opvallende plaats in, doch in de donkere jaren 1940-1945 was hij een held, die het hoogste offer bracht voor het vaderland. Geert Schoonman was als verzetstrijder voornamelijk werkzaam in Overijssel waar hij zich in 1943 bij de Knokploeg-Enschede aansloot en tientallen gewapende acties uitvoerde.

Vrienden uit de illegaliteit leerden Geert Schoonman waarderen als een openhartig en rondborstig mens. Hij was het die de deur van de cel in de Arnhemse Koepel opende en Ds. Stomps de vrijheid teruggaf, en eveneens was hij het, die de sleutels van het Huis van Bewaring wist te bemachtigen, waardoor 56 gevangenen konden worden bevrijd uit de klauwen van de bezetter. Geert was een tijger in zijn werk die voorop ging en vol vertrouwen door zijn kameraden werd gevolgd.

Tot eind oktober 1947 verkeerde de familie over ’t lot van hun zoon en broer in het onzekere; nimmer werd enig teken van leven van hem vernomen. Bij het blootleggen van een massagraf op vliegveld Twente werd ook het lichaam van de 27-jarige Geert Schoonman aangetroffen tezamen met dat van de zoon van de boer, in wiens boerderij De Pauw bij Vasse hij was ondergedoken.

Op de vlucht voor de bezetter werd hij in één van de longen geschoten en opgenomen in het ziekenhuis te Oldenzaal. De S.D. die hem al geruime tijd zocht, kreeg hier lucht van en ondanks zijn verwonding werd hij op 12 oktober 1944 door SD-ers meegenomen naar de gevangenisbunker van vliegveld Twente. Vervolgens werd hij met verzetsmaat Bernardus Evers achter deze bunker gefusilleerd en in de omgeving van de bunker in een bomkrater gegooid, die vervolgens gedeeltelijk werd gedempt…..

Ds. B.W. Stomps zei bij de teraardebestelling op 1 november 1947 in bijzondere omstandigheden te staan. ,,Dankzij de heldenmoed van hem heb ik het leven behouden, doordat hij mij op 11 mei 1944 bevrijdde uit De Koepel te Arnhem. Geert heeft in zijn korte leven meer gedaan dan ieder onzer in een lang leven kan doen. Hij kende zijn plicht en is een kruisdrager geworden in de strijd voor onze vrijheid. Zijn taak was een dienend offeren”.

Namens het verzet in Zaandam sprak Arie van Os. ,,Hij was een ware zoon van ons volk, die grote moed aan de dag heeft gelegd. Wij staan hier aan de baar bij één van de groten uit het verzet, die in het gewone leven klein was” aldus Van Os. ,,Juist als wij echter klein zijn, kunnen wij grote daden doen. Hij bevrijdde ten dode opgeschrevenen uit het gevang en greep naar het hoogste. Dat wij in zijn geest mogen werken tot heil van ons land en volk”.

Onder de vele belangstellenden, die naar de begraafplaats aan de Zaandamse Zuiddijk waren gekomen om Geert Schoonman de laatste eer te bewijzen, bevonden zich verschillende vooraanstaande figuren uit de ex-illegaliteit en een grote deputatie uit Overijssel. Ook vele ondergrondse strijders uit de Zaanstreek waren aanwezig om hun kameraad een laatste groet te brengen.

Dit graf bestaat inmiddels niet meer. Er is een gedenksteen op het ereveld in Loenen ter nagedachtenis van Geert Schoonman geplaatst in Vak C. rijnummer 241.

Bron o.a.: Blonde Piet en De Zaanlander