Industrietak, in de Zaanstreek sinds de jaren tachtig van de 19e eeuw uitgeoefend.

Zeep of sapo werd in het begin van de jaartelling door de Romeinen in de Lage Landen geïntroduceerd. Het gebruik van zeep, voor het lichaam, kleding of andere zaken, werd echter pas in de 19e eeuw op grotere schaal toegepast. Desondanks moet men zich ook eerder in de Zaanstreek met het maken van zeep bezig hebben gehouden. Het in de streek door de Walvisvaartplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWalvisvaart

Vorm van scheepvaart, toegespitst op de vangst en verwerking van walvissen. De Nederlandse walvisvaart kende een bloeiperiode van 1614 tot 1770. Aanvankelijk was het monopolie in handen van de Noordse Compagnie. Na beëindiging van het aan hen verleende octrooi in 1642 konden andere reders, waaronder Zaanse, zich gaan ontwikkelen. Door toenemende concurrentie werden grotere gebieden geëxploiteerd en ontstonden mede daardoor nieuwe technieken, zoals ijsvisserij. In de Zaanstreek kwam … veel aanwezige traan was een grondstof voor de toenmalige vloeibare zeep.

Sinds de 17e eeuw was in elk dorp wel een zeepmaker gevestigd. Grote zeepziederijen waren er toen echter niet. De zeepindustrie kwam op toen werd overgestapt op synthetische bereiding van zeep.

Over de zeepindustrie schrijft de heer Jan Dekker te Wormerveer in 1919: Voorlopig is er in de zeepindustrie nog werk. De toekomst ziet er echter niet rooskleurig uit. Voorlopig zijn er hier te lande nog grondstoffen, om tot mei een beperkte hoeveelheid zeep in consumptie te brengen, maar na mei zal de voorraad opgeruimd zijn, tenzij intussen aanvoer van vetten voor technisch gebruik zal hebben plaats gevonden.

Jan Dekkerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigDekker, Jan

Handelsonderneming en aanvankelijk ook (chemische) industrie te Wormerveer; familie-onderneming vanaf eind 18e eeuw, in 1991 onderdeel van Naarden International te Naarden.

In 1774 richtte Jan Gerbrandsz. Dekker gehuwd met Guurtje Cornelisd. Schenk, samen met zijn zwager Lammert Trip gehuwd met Claartje Jansd. Schenk, de firma Trip & Dekker op, maar in 1778 besloot hij onder eigen naam door te gaan met zijn 'handel in potasch en weedasch', met daarnaast een trashandel. De tras werd… uit Wormerveer was de eerste die de zaken groot aanpakte. In zeepziederij De Adelaar fabriceerde hij aanvankelijk zachte en later ook harde zeep. In 1958 werd de zeepfabricage bij Dekker stopgezet.

Op dat moment was Hilko bvplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigHilko bv

Zeep- en parfumerieënfabriek Hilko BV te Zaandam, later Hilko Soapworks. Het bedrijf werd opgericht in 1922 door de zwagers W.A. Hillebrants en G.J. Kok; de bedrijfsnaam ontstond door samenvoeging van de beginklanken van hun achternamen. Voor f 900, destijds 43.000 sterk gedevalueerde Duitse Marken, werd de complete installatie van een Duitse zeepfabriek gekocht, inclusief enige originele recepten. in Zaandam al een belangrijke zeepfabriek. Dit in 1922 te Zaandijk opgerichte bedrijf bleef groeien, doch op 1 juli 2003 kwam de zeepzieder niet onder een faillissement uit wegens algehele malaise in de zeephandel. Verwant aan de zeepindustrie was het essence-bedrijf Polak & Schwarzplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigPolak & Schwarz

Voorheen te Zaandam gevestigd essence- en smaakstoffenbedrijf; verplaatst naar Hilversum en aldaar onder de naam I.F.F. deel uitmakend van een internationaal concern.

Het bedrijf kwam voort uit nevenwerkzaamheden van Leopold Schwarz, zoon van een hotelhouder te Zutphen. Hij werkte in het hotel van zijn ouders, maar trad in de jaren '80 van de 19e eeuw ook op als agent van een essencefabriek, die voornamelijk aan bakkerijen leverde. In 1889 zette hij een eigen bedrijfje op waar… in Zaandam. Dit in 1889 in Zaandam opgerichte bedrijf leverde geurstoffen. Het bedrijf vertrok eind jaren vijftig van de 20e eeuw naar Hilversum.

Zie ook: Economische geschiedenisplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigEconomische geschiedenis

1. Economische ontwikkeling vóór 1580 (bladzijde 189 en volgende)

2. Economische ontwikkeling van de Zaanstreek in de periode 1580-1800 (bladzijde 192 en volgende)

3. Economische ontwikkeling van de Zaanstreek na 1800 (bladzijde 205 en volgende)

Bij het begin vap elk hoofdstuk is een opgave geplaatst van de behandelde economische sectoren en eventuele andere met het onderwerp samenhangende onderwerpen. Van hoofdstuk 1 treft u de inhoudsopgave hieronder aan. Door midd… geschiedenis 3.7.3.