Annexatie
Inlijving bij het grondgebied. Ten onrechte heeft men het in verschillende bij de samenvoegingplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigSamenvoeging
In de Zaanstreek zijn herhaaldelijk samenvoegingsplannen voorgesteld; een aantal daarvan werd ook daadwerkelijk uitgevoerd. Daarnaast is de samenvoeging van Krommenie en Krommeniedijk bekend in 1816. Het bekendst is de samenvoeging in de Franse tijd tot de stad Zaandam in 1811 en die tot Zaanstad in 1974. tot Zaanstad betrokken gemeenten doen voorkomen alsof Zaandam de overige dorpen wilde annexeren. Dit was onjuist, aangezien van meet af aan de bedoeling was dat deze samenvoeging (overigens uiteindelijk een besluit van de rijksoverheid) tot de vorming van een geheel nieuwe gemeente zou leiden. Overigens had de rijksoverheid reeds in 1848 het voornemen enkele Zaangemeenten samen te voegen; dit Grietenijenplanplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGrietenijenplan
Plan van minister De Kempenaer uit 1848 om verschillende gemeenten te verenigen. Zijn plan om Koog, Zaandijk en Wormerveer samen te voegen tot één gemeente, alsmede Westzaan, Assendelft en Krommenie (of als alternatief Koog, Zaandijk en Westzaan) stuitte in de Zaanstreek op grote weerstand en kreeg politiek weinig steun. werd echter verworpen.
Het annexatie-lied dat begin jaren '20 in Zaandijk werd gezongen als reactie op de Zaandamse annexatie-voornemens.
Men sprak van annexatie
Eenwording met Zaandam
Voorwaar een consternatie
Als het zover nog eens kwam
Zaandijk zou niet meer bestaan
Het zou wel kunnen, maar niet gaan
Om Zaandijk zo maar in te lijven
Daarom zingen wij met elkaar
Zaandam had je ons nou maar
Zaandijk moet Zaandijk blijven
Ongeveer vijftig jaar voor de definitieve gemeentelijke samenvoeging tot Zaanstad in discussie kwam, in 1919, was er wel degelijk sprake van Zaandamse annexatie-voornemens. Op 16 juli van dat jaar nam de Zaandamse gemeenteraad met algemene stemmen een voorstel aan om Koog en Zaandijk bij Zaandam te doen voegen. De reden was de overweging dat de oostelijke Zaanoever, tegenover deze gemeenten, tot de gemeente Zaandam behoorde. Een adres werd gericht aan Gedeputeerde Staten, die Zaandam om uitvoerige toelichting van het verzoek vroegen. In het daarop geschreven rapport werd ook de annexatie van Wormerveer en Westzaan bepleit. De toen naar grootte tweede Zaanse gemeente Wormerveer stelde als reactie op de Zaandamse plannen in 1920 voor om samen met Koog, Zaandijk, Westzaan, Wormer en Krommenie één gemeente te vormen. Koog aan de Zaan bepleitte vervolgens een samenvoeging met Zaandijk.
Gedeputeerde Staten wezen in oktober 1921 alle voorstellen af. De annexatie- en samenvoegingsplannen veroorzaakten onrust, waarop ludiek werd ingespeeld met het 'Annexatielied'. De later nog veel gehoorde zegswijze 'Zaandaik moet Zaandaik blaive' is uit dit lied afkomstig.