Fabrikant van en handel in puddingpoeders, vanille-suiker, bakmixen, Lik Bits-minilollies en Zaanse Babbelaars te Zaandam. Het bedrijf werd opgericht in januari 1922 door Fr. Onrust en H. Hoorn, onder de naam 'Onrust en Hoorn'. Onrust, van beroep bakker, produceerde in die tijd puddingpoeders in een kelder aan de Zuiddijk te Zaandam. Hoorn werkte als vertegenwoordiger bij ‘Puddingpoederfabriek ten Wolde’ in Koog aan de Zaan. Uit hun samenwerking ontstond de ‘Nederlandsche Puddingfabriek De Toekomst’ die levensmiddelen vervaardigde, zoals puddingpoeders en bakpoeders, gevestigd in een oude molenschuur op een terrein aan de Oostzijde in Zaandam. Nadien werd het pakket uitgebreid en het bedrijf groeide uit tot een middelgrote onderneming met een modern ingerichte fabriek.

Rond 1937 werd een geheel nieuwe, uit steen opgetrokken fabriek met twee werkvloeren gebouwd. In 1944 trad oprichter Onrust af als directeur. J. Onrust Jr. werd in 1947 tijdens een personeelsbijeenkomst, tot directeur benoemd, na enige jaren werkzaam te zijn geweest als adjunct-directeur. Dat de directie oog heeft voor de sociale zorgen van het personeel, bleek tijdens het 25-jarig jubileum in de Harmonie, toen een bedrag van f 10.000 gestort werd in het pensioenfonds. Het gehele personeel werd uitgenodigd voor een bezoek aan Amsterdam, waar naast een feestdiner een bezoek aan een theater op het programma stond.

Beginjaren '50 werd door de aankoop van een naastgelegen terrein de toegang tot de fabriek sterk verbeterd. In 1953 werd de fabriek nog voorzien van een derde werkvloer. Datzelfde jaar nam de firma een bedrijf over dat kleine lollies produceerde. Deze lollies kregen later onder de naam Lik Bits wereldwijde bekendheid. Speciaal voor de produktie van deze lollies liet de firma een aparte machine bouwen die miljoenen Lik Bits per jaar vervaardigde. Zaanse Babbelaars, Zaanse Balletjes, Crowny vanillesuiker behoorden eveneens tot het assortiment van Crowny Food.

Loonconflict bij puddingfabriek

Een deel van het personeel ging op 24 september in staking. Ongeveer tien mannen staakten het werk. Vijftien vrouwen en meisjes bleven aan het werk. Het bedrijf stagneerde, daar mannen de sleutelposities in de fabriek bekleedden. De oorzaak: toen een week eerder bekend werd gemaakt dat 5% loonsverhoging mocht worden uitgekeerd, eiste een aantal personeelsleden ook uitbetaling van de 5% van de vorige loonronde. Deze was toentertijd niet betaald, omdat volgens de directie het loon al hoger lag, zodat het personeel geen recht kon doen gelden op de verhoging. De laatste 5% kon wel worden uitbetaald, omdat de loonvloer gelijk was gebleven. De mannen besloten echter niet verder te werken als niet ook de vorige 5% werd uitbetaald. Daar geen van de directieleden aanwezig was, het onderhoud had plaats met de procuratiehouder, kon geen beslissing worden genomen. Afgewacht moest worden of de staking zich uitbreidde tot het meisjespersoneel. Dit heeft met de looneisen weinig te maken, omdat voor de meisjes de 5% toeslag niet gold.

Verschillende malen werd de fabriek uitgebreid. Met het oog op de groeiende export activiteiten werd de firmanaam in 1969 gewijzigd in Crowny Food. De handelsactiviteiten bestonden tevens uit de verkoop van artikelen van anderen, die min of meer tot dezelfde branche behoorden. In 1977 nam Crowny, in het kader van deze handel, het 90 jaar bestaande Amsterdamse bedrijf Joh. B. Scholten, fabrikant van meelproducten en pudding, over.

Crowny Food Industries bv richtte zich vooral op de afnemers in de binnenlandse markt via de geëigende kanalen zoals grossiers, winkeliers en grootwinkelbedrijven. Daarnaast werd geëxporteerd naar landen in Europa, het Midden- en Verre Oosten, Australië en het Amerikaanse continent. De juridische vorm werd via firma en NV tenslotte omgezet in BV. De omzet bedroeg in 1990: meer dan f 11 mln; er werkten toen 43 personen.

Ondanks de bouw in 1985 van nog een nieuwe, uiterst moderne puddingfabriek op het terrein aan de Oostzijde werd het familiebedrijf Crowny Food in 1995 gesloten kort na de overname door een andere fabrikant van pudding- en bakprodukten. De fabriek is inmiddels gesloopt. In 2004 werd het faillisement over Crowny Food Industries uitgesproken.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/crowny.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:03
  • (Externe bewerking)