twiske

Naam van twee voormalige grensscheidingen tussen bannenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBan (banne)

Rechtsgebied, streek die stond onder de rechtspraak van éénzelfde rechter, thans verouderd. De Zaanstreek bestond vroeger uit de banne van Assendelft, van Westzaan en Krommenie, van Wormer, Jisp en Neck, en van Oostzaan. Zie: Bestuur en rechtspraak.

Bekend was de uitdrukking 'de ban omlopen' (of: omrijden,), dit was een wandeling (of rijtoer) de ban rond. Men onderscheidde
. Het Twiske dat liep van de Wijde Wormerplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWijdewormer. de

Pelmolen te Oostzaandam. Hij werd gebouwd in 1761. Hij heeft gestaan aan de Kalverringdijk en aan de Wormerringsloot. en werd in augustus 1868. na blikseminslag, door brand verwoest.
naar de Oostzaner Overtoom lag tussen de banne Oostzaan en de bannen Landsmeer en Purmerland. Het Twiske van Krommenie naar het IJ via Nauerna scheidde de banne Westzaan en de banne Assendelft. De naam van beide wateren geeft deze functie ook aan: 'twisken' betekende in het Middelnederlands 'tussen' volgens het Duitse 'zwischen'.

Het Twiske ten westen van de Zaan was waarschijnlijk oorspronkelijk een veenstroompje, één der oudste waterwegen in de streek. In de jaren 1630-'33 werd van de loop van het Twiske gebruik gemaakt bij de aanleg van de Nauernasche Vaartplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNauernasche Polder

Polder tussen Nauerna, Zijkanaal D, het Noordzeekanaal en Veerpont Buitenhuizen. De polder is drooggemaakt tijdens de aanleg van het Noordzeekanaal (1873-1876) en heeft lange tijd een agrarische functie gehad. In 1984 kreeg hij een andere bestemming, namelijk voor de stort van grove
die daar een licht buigende loop door kreeg.

Het Twiske te Oostzaan en deels ook te Landsmeer en Den Ilp ontstond vermoedelijk ook als veenstroompje. Aanvankelijk lag het geheel in de banne van Oostzaan; door uitbreiding van het water en grenswijzigingen veranderde dit. Rond 1938 werd het gebied rond het Twiske aangekocht als werkverschaffingsproject. Er werd een aanvang gemaakt met inpoldering; dit project liep door tot in 1956. Toen was het zuidelijk deel in cultuur gebracht; het noordelijk deel, ook wel De Rimboe genoemd bleef ruig. In de navolgende jaren vond in dit deel op grote schaal zandwinning voor de aanleg van het Coentunneltracé plaats. Hierdoor ontstond de 40 meter diepe Stootersplas van circa 80 hectare, dat werd uitgebreid tot circa 200 hectare, nadat was besloten het Twiske als recreatiegebied in te richten.

Recreatiegebied

Plannen voor een recreatiegebied ontstonden tussen 1964 en 1968 onder toezicht van de toenmalige Stichting Recreatiegebied Het Twiske. Het bestuur werd gevormd door Provincie Noord-Holland, Ontwikkelingsschap Zaanstreek en de gemeenten Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Ilpendam en Amsterdam. Voor de inrichting van het gebied voor dagrecreatie vanaf 1972 werd in totaal circa 65 miljoen gulden uitgetrokken. Het riviertje het Twiske werd in zijn vroegere vorm hergraven, met daarop aansluitend tal van kreken en waterpartijen.

Ontwerpen voor de indeling van Het Twiske werden vanaf 1972 gemaakt door architect Mariske Pemmelaar-Groot. Er werd een balans gezocht tussen de wensen voor sport en recreatie in het westelijke en zuidelijk deel, meer natuurwaarde aan de noordkant en behoud van het Waterlandse karakter in het hele gebied. Het zuidelijk deel werd opgehoogd en daardoor droger, het noordelijk deel bleef grotendeels drassig. Pemmelaar-Groot ontwierp ook het zwemrecreatiegebied de Blauwe Poort, dat in 1991 af kwam. Het oostelijke gebied De Belt was ooit een kleine afvalstortplaats voor Landsmeer en Oostzaanen dat rond 2005 gedeeltelijk is afgegraven om riet/moerasland te laten ontstaan.

In 1984 is de naam van de stichting veranderd in Recreatieschap Het Twiske. In stiltegebieden, alleen toegankelijk voor fietsers en wandelaars, kwam het accent op de karakteristieke aspecten van de natuur en het landschap in Waterland. Voorts kwamen in het Twiske onder andere een uitzichtheuvel, groenstranden, een haven, een beheersboerderij, een paviljoen en een kiosk, een wegenplan, de Twiskemolen, opgebouwd uit onderdelen van de uit 1525 daterende Hogelandsmolen uit de Hooglandspolder bij Barsingerhorn, dienend voor de waterbeheersing in het gebied, een havengebouw en een waterspeelplaats.

Natura 2000

Het gebied kent een speciale status als Natura 2000-gebied, een door het rijk aangewezen beschermd gebied op basis van hoge natuurwaarden waardoor bijzondere flora en fauna is ontstaan. Met name moeras-, riet- en watervogels, zoals de roerdomp, slobeend, baardman en smient voelen zich thuis in het waterrijke gebied. Schotse Hooglanders, vossen en hermelijnen, bossen met onder andere de grote bonte specht, de gaai en de nachtegaal zijn er vaste bewoners. Roofvogels als de havik, de buizerd en de torenvalk nestelen zich in het vele groen. De noordkant van de Stootersplas kent een broedwand waar de oeverzwaluw een nest uit klei kan graven. Overwinteraars zijn het nonnetje en de brilduiker. Doordat de Stootersplas tot ruim 40 meter diep is uitgegraven is de bodem zandgrond en is het water uitzonderlijk helder vergeleken van omliggende gebieden in Zaanstreek en Waterland.

Het gebied, waar betaald parkeren is ingevoerd, wordt als Recreatieschap Twiske-Waterland bestuurd door de provincie en meerdere gemeenten. De beheerder van het gebied is Recreatie Noord-Holland NV.

Stichting Hart voor Het Twiske, opgericht in 2012, wil de natuur-, landschaps- en recreatiewaarden van Het Twiske samen met liefhebbers, beheerders en bestuurders behouden en versterken.

Zie ook: Landschappen 10plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigLandschap

Een landschap is het totaalbeeld van aan het aardoppervlak waarneembare verschijnselen, dat zich als een zelfstandig geheel onderscheidt.

In veel publicaties wordt, afhankelijk van de specialisatie van de auteur, slechts een beperkt aantal van deze verschijnselen behandeld, zoals reliëf, begroeiing, bebouwing, enzovoort. De kenmerken van het landschap zijn onder meer het gevolg van aan en boven het aardoppervlak opgetreden en nog optredende natuurlijke processen, daarnaast werden en…
en Natuur in de Zaanstreek 5.3.6plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigNatuur in de Zaanstreek

Natuur is het totaal der levende organismen, inclusief hun onderlinge relaties. De betrekkingen van organismen, micro-organismen, planten, dieren en mensen, met hun omgeving vormen het studieterrein van de ecologie. In dit artikel wordt vanuit ecologisch standpunt een zo overzichtelijk mogelijke beschrijving gegeven van de natuur in de Zaanstreek. Zie ook:
.

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/twiske.txt
  • Laatst gewijzigd: 2020/09/07 12:07
  • (Externe bewerking)