Prins Bernhardbrug te Zaandam, gezien naar het westen. Op de achtergrond de grote, inmiddels verdwenen, gashouder van het gemeentelijk gasbedrijf.

Een der drie bruggen, de meest noordelijke, die in Zaandam Westzijde en Oostzijde met elkaar verbinden, gebouwd in 1938-'41. Al in 1934 werd tot de aanleg van de Prins Bernhardbrug besloten, mede op grond van een verzoek van het Departement Zaanstreek van de Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel, die de brug overigens bij voorkeur ter hoogte van de Bullekerk zag. De bestaande, te smalle en vervallen Hoopbrug moest worden vervangen door een nieuwe oeververbinding. De lange tijd van voorbereiding was het gevolg van enige slepende onteigenings-procedures.

Tot de komst van de Prins Bernhardbrug was er maar één fatsoenlijke oeververbinding voor gemotoriseerd verkeer over de Zaan, de uit 1903 stammende Wilhelminabrug in het centrum. Weliswaar was er de Julianabrug in Zaandijk, in 1936 persoonlijk geopend door de naamgeefster, maar deze lag ver uit de route. Bovendien was de Wilhelminabrug te smal om het toegenomen personen- en vrachtverkeer aan te kunnen. Het was dus in de jaren dertig, met de snelle opkomst van de auto, een hele toer om de Zaan over te steken. Niet verwonderlijk dat men het tijd vond om deze bottleneck te ontlasten met een nieuwe brug over de Zaan: de Prins Bernhardbrug.

De rolbasculebrug werd geleverd door Gebrs. Klinkenberg te Wormerveer (aanneemsom f 79.400), de onderbouw met op- en afritten door Aannemingsmij. Vermorken te Amsterdam (f 160.430). Door vertragingen tengevolge van de in 1940 uitgebroken oorlog werd de begroting overschreden. De doorvaartbreedte bedraagt 14 meter onder het beweegbare gedeelte, de doorvaarthoogte is 2.10 meter. In 1941 werd de brug zonder vertoon geopend, de naam was veranderd in Troelstrabrug, omdat tijdens de bezetting niet de naam van een lid van het koninklijk huis was toegestaan. Kort na de bevrijding, op 26 juni 1946, was Prins Bernhard aanwezig bij de officiële gebeurtenis waarbij de brug, zoals al in 1938 de bedoeling was, zijn naam ontving. De aansluitende wegen (Vincent van Goghweg en Prins Bernhardweg) moesten toen nog worden aangelegd.

De belendingen van de westelijke afrit waren weinig fraai: aan de ene kant het pand van de ENSOF (Eerste Nederlandse Stoom Ouwel Fabriek) en aan de andere kant de gashouders van het Zaandamse gasbedrijf. Pas in 1988 heeft deze afrit door nieuwe bouwwerken (onder andere het kantoor van de Kamer van Koophandel) meer allure gekregen.

Eind september 2005 wordt gestart met de sloop van de Prins Bernhardbrug te Zaandam. De oude brug was versleten en had zijn beste tijd gehad. Na de sloop kon de Combinatie Prins Bernhardbrug(CPB) bestaande uit BAM Civiel NW en Mercon Steel Structures beginnen aan de opbouw van de nieuwe staartbrug. Het Friese Molenmaker Techniek BV uit Sneek kreeg van Mercon de opdracht voor de engineering, levering en bedrijfsvaardig opleveren van de elektro/ hydraulische aandrijving van de brug.