De aanleg, het onderhoud en de reparatie van verharde wegen met asfalt, klinkers en dergelijke. Zie: Overheidszorg 3.6plugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigOverheidszorg

l. Inleiding

De gemeente Zaanstad is met 130.000 inwoners een van de grote gemeenten in Nederland. Naarmate een gemeente groter is kan zij haar burgers meer diensten aanbieden. De plaatselijke overheidszorg is vooral sterk toegenomen in de periode na 1880, en dan met name in de grotere gemeenten. In de periode daarvoor was de omvang van de dienstverlening betrekkelijk klein. De ontwikkeling van de overheidszorg in Zaandam na 1880 verliep min of meer gelijk met die van andere geme…. In de Zaanstreek zijn naar schatting circa 5,5 miljoen m² straten, wegen, trottoirs en pleinen verhard, de provinciale en rijkswegen niet meegerekend. Alleen in Zaanstad beslaat de gemeentelijke open verharding in de vorm van klinkerbestrating ongeveer 3,2 miljoen m², de gesloten verharding in de vorm van asfalt ruim 750.000 m² en de oppervlakte aan trottoirs en pleinen van scholen en dergelijke omstreeks 700.000 m².

Aanleg en onderhoud behoren tot de gemeentelijke taken, in Zaanstad berust één en ander bij de dienst Onderhoud, Bestratingen en Rioleringen, ooit centraal gehuisvest in de voormalige gebouwen van de Hille-fabrieken aan de Oostzijde te Zaandam. De dienst Bestratingen had omstreeks 1990 ongeveer 120 personeelsleden en een begroting van meer dan f 10 miljoen. Een aanzienlijk deel van het bestratingswerk wordt onder verantwoordelijkheid van de dienst uitbesteed aan een aantal gespecialiseerde aannemersbedrijven. Jaarlijks wordt door of onder verantwoordelijkheid van de dienst 300.000 tot 350.000 m² bestratingswerk uitgevoerd, al dan niet bestaande uit reparatie of herstrating. Het laatste gebeurt op basis van het regelmatig schouwen van het gehele gemeentelijke wegen- en stratennet.

In de winter is de dienst mede verantwoordelijk voor gladheidsbestrijding zoals sneeuwruimen en pekelen. Voorts behoort rioolreparatie tot de taken. In verband met deze werkzaamheden beschikt de dienst over een omvangrijk wagenpark van kleine en grote shovels en vrachtauto's, al dan niet met kraan. Historisch gezien is de klinkerbestrating eerst goed in de 19e eeuw aangevat, daarvóór waren vele wegen nog onverhard of bestond de verharding uit grind, zaagselplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaagselpad

Naam van verschillende paden in de Zaanstreek, zo genoemd omdat zij in het verleden met zaagsel werden verhard. Met name de paden die naar een zaagmolen voerden waren dikwijls zo verhard.

Zaagselpaden, ook Zageles- of Zagelspaden genoemd, waren er in ieder geval in Zaandijk en Koog aan de Zaan. Het, of puin. Het onderhoud van de straten moest door de huiseigenaars worden bekostigd.

De Zaandamse Westzijdeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWestzijde

Hoofdstraat te Zaandam-West, lopend van de Gedempte Gracht en de Dam in noordelijke richting en parallel aan de Zaan tot de grens met Koog ter hoogte van de Mallegatsluis. De Westzijde werd aangelegd op de Lagedijk en heette geruime tijd de Molenbuurt, naar de in 1439 opgerichte korenmolen is pas in 1806 door het dorpsbestuur van een bestrating voorzien. Buiten de bebouwde kom bleven de wegen heel lang onverhard. Het Westzaner Pad bijvoorbeeld, het Guispadplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGuispad

Mr. D. Vis merkte over de naam Guispad nog op 'De pogingen tot verklaring zijn niet overtuigend. Er is m.i. een voor de hand liggende verklaring waar nog nooit de aandacht op is gevestigd. Paden kregen vaak de naam van de eigenaar van het eerste pand, waar het pad begon: Arie de Bruynspad, Dr Roggertspad etc. In het begin van de 17e eeuw was de kalkbrander Gaeff Jacobszoon de eigenaar van het eerste pand aan het Guispad. Waarschijnlijk heeft men het daar ontstane pad eerst Gaefspad geno…, de verbinding tussen Westzaan en Zaandijk, bestond zelfs tot in de jaren '30 uit een smalle middenstrook van klinkers, een paardenpad, met daarnaast uitgeholde grindsporen. Het was een eenbaansweg. Asfalt op gemeentelijke wegen werd pas sinds de Tweede Wereldoorlog toegepast. De weke veenbodem van de Zaanstreek veroorzaakt meer en duurder onderhoud van de bestrating dan elders.