Koog aan de Zaan, 1844 - 1924

Willem Buijs Pz, schrijver van het boek De molens aan de Zaanstreek (Koog 1919), een eerste poging om op grond van archiefonderzoek een overzicht te geven van de molens die ooit in de streek werkten. Buijs somde hierin 812 Zaanse molens op. Willem Buijs was middenknecht of tweede man op een paltrok in het Zaandamse Westzijderveld.

Hij komt ook voor als ondervraagde bij de enquête gehouden door de Staatscommissie in 1891. In het hem afgenomen verhoor deelde hij vele bijzonderheden mee over het werken op een zaagmolen en betreffende de verdiensten en de levensomstandigheden in die tijd. Ook getuige een in dit verhoor opgenomen gedicht had hij de gave zich goed in geschrifte uit te drukken.

Een van hem nog steeds bekend gedicht luidt:

Kent gij de streek? Waar voorheen molens draaiden,
Bij honderden geteld en hunne roeden zwaaiden?
En suisden door de lucht en snorden in den wind.
Waar ondernemingsgeest en koopmanschap regeerden,
Waar wiskunst en techniek het kapitaal beheerden,
Kent gij die streek? Dat is mijn Zaanstreek, vrind!'

De studie De molens aan de Zaanstreek is door Willem Buijs geschreven nadat hij begin oktober 1892 door een ongeluk op de zaagmolen zijn rechterhand moest missen. Tevoren had hij al een molenlijst als feuilleton in De Zaanlander gepubliceerd (1896-1897).

De uitgave werd verzorgd worden door de firma P. Out te Koog-Zaandijk, terwijl Gerrit Jan Honig het boek van een voorwoord voorzag.