Gemeenschappelijke regeling sedert 1952, in welk jaar de gasproductie en distributiebedrijven van Zaandam, Wormerveer en Krommenie een fusie aangingen met twee gasbedrijven uit Waterland. De geschiedenis van de gasvoorziening in de Zaanstreek is veel ouder, zie: Gasfabriekenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGasfabrieken

Bedrijven die gas uit steenkool wonnen, bestemd voor de openbare gasvoorziening. Vanaf 1859 waren in de Zaanstreek gasfabrieken in bedrijf, over het algemeen door particulieren begonnen en later door de gemeenten overgenomen. Gas werd aanvankelijk vooral voor straatverlichting gebruikt. In 1952 gingen de Zaanse bedrijven op in het en Straatverlichting.

Na overname door het GZW van het Gemeentelijk Elektriciteits Bedrijf te Zaandam, in 1988, ontstond als opvolger het Energiebedrijf Zaanstreek Waterland (EZW), zie bij: Elektriciteitplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigElektriciteit

De eigenschappen van elektriciteit waren reeds in de Oudheid aan de Grieken bekend. Maar eerst in de 17e eeuw ging men systematisch op wetenschappelijke wijze elektrische verschijnselen bestuderen. In het midden van de 18e eeuw werd de Leidse Fles uitgevonden, feitelijk de eerste condensator. De interesse in elektrische verschijnselen was groot, ook onder de gegoede burgerij. In Zaandam werd bijvoorbeeld in 1797 het College van Liefhebbers der Elektriciteit opgericht, dat voor zij….

Bij de fusie tot het GZW was de situatie in de Zaanstreek als volgt: de gasfabriek te Zaandam leverde aan de eigen gemeente en aan Koog aan de Zaan, Westzaan en Oostzaan; het Gemeentelijk Gasdistributiebedrijf Wormerveer voorzag naast de eigen gemeente Zaandijk, Oost- en West-Knollendam, Wormer en Jisp, het Gemeentelijk Gasbedrijf Krommenie leverde alleen in de eigen gemeente.

Al voor de Tweede Wereldoorlog werd een deel van het gas voor de Zaanstreek geleverd door de Hoogovens; cokesgas was een restproduct van de staalfabriek. De eerste samenwerking tussen de Zaanse en Waterlandse gasbedrijven ontstond om een sterkere onderhandelingspositie ten opzichte van Hoogovens te verkrijgen. Dit resulteerde uiteindelijk in de Gemeenschappelijke regeling van 1952.

Nadien sloten verscheidene Waterlandse gemeenten, die ook eigen gasfabrieken in bedrijf hadden, zich bij het GZW aan, totdat tenslotte Zaanstreek en Waterland geheel door dit ene bedrijf van gas werden voorzien. De eigen gasproductie en de levering van gas door Hoogovens werden beëindigd met de komst van het aardgas. Enig leverancier werd nu de nv Nederlandse Gasunie.

Aan het eind van de jaren '60 begon de ombouw-operatie en werden alle in gebruik zijnde gastoestellen geschikt gemaakt voor verbranding van aardgas. Het GZW en later dus EZW is sedertdien uitsluitend distributiebedrijf en richt zich mede als onafhankelijke organisatie op advies- en servicetaken.

J.A.S. de Reus/Ing. HJ. Orrmans