Zaandijk, 23 oktober 1893 - Wormer, 6 maart 1960

Affiche voor een tentoonstelling in het Molenmuseum. Bron: Gemeentearchief Zaanstad

Jakob (Jaap) Kaal, beeldend kunstenaar, schilder en tekenaar. Zijn landschappen, stillevens en portretten zijn van expressionistische aard en worden gekenmerkt door sober en somber kleurgebruik. Jaap Kaal behoorde tot een groep Zaanse schilders, o.a. Cor Dik, Arie van Mever, Wim Steijn en Cornelis Koning die een vrijwel apart staande school vormden.

Na het overlijden van zijn vader in 1895 en moeder in 1898 werd hij tot zijn 21e opgenomen in het Weeshuisplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigWeeshuis

Een gebouw, bestemd voor de huisvesting van weeskinderen en vondelingen. Vanaf de 16e eeuw ontstonden in ons land weeshuizen; het eerst in de steden Amsterdam 1523, Hoorn 1531, en Enkhuizen 1551 en ongeveer een eeuw later in de dorpen. Ook in de Zaanstreek verrezen in de 17e eeuw de eerste weeshuizen, zoals het alweer verdwenen weeshuis achter de Hervormde Kerk in Jisp uit 1655 en het eveneens verdwenen Doopsgezinde weeshuis aan de Schipperslaan in Koog uit 1698.
te Zaandijk. Na de lagere schoolperiode was hij werkzaam bij Machinefabriek Duyvisplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigDuyvis, bv Machinefabriek P M

Machinefabriek te Koog. Het bedrijf werd opgericht als P. M. Duyvis & Co in november 1885 door ir. Pieter Mattheus Duyvis te Koog en Dirk Willem Stork (mede directeur van Stork & Co te Hengelo) als stille vennoot. Pieter was de zoon van Teewis Duyvis, eigenaar van zes oliemolens en een pelmolen. Zijn vader was tevens de oprichter van de firma T. Duyvis Jz Stoomoliefabriek, die uiteindelijk zou uitgroeien tot de bekende nootjesfabriek.
in Koog aan de Zaan en volgde een opleiding tot technisch tekenaar. Kaal doorliep voorts de Burgeravondschoolplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAmbachtsschool

Aanvankelijk de naam van een instelling waarop, wat ook wel lager technisch onderwijs heet, wordt gegeven. Door organisatorische en structurele wijzigingen in het onderwijs werd de naam Ambachtsschool gewijzigd in Lagere Technische School, LTS. In het spraakgebruik wordt de eerste onderwijsinstelling van deze aard, de P.W. Jedelooschool aan de Westzijde te Zaandam, waarin ook een middelbare beroepsopleiding was gevestigd, als 'ambachtsschool' aangeduid.
in Zaandam waar hij les kreeg van Freek Engel. In 1916 volgde hij lessen aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam.

Kaal kreeg schilderlessen van Freek Engelplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigEngel, Frederik

Koog aan de Zaan, 3 november 1872 - Zutphen, 8 november 1958 Frederik Engel: Melktijd nabij Zaandam Frederik Engel Jbz, beeldend kunstenaar, schilder en tekenaar was leerling van de stadstekenschool te Zaandam, de Quellinusschool en de Rijksschool voor Kunstnijverheid, beide te Amsterdam. Hij vestigde zich na zijn opleiding eerst als fotograaf in Zaandam (1896-1904), maar legde zich daarna toe op het tekenen van landschappen.
en werkte in Zaandijk, Zaandam en voornamelijk Wormerveer. Later doceerde hij onder meer aan Willem Atenplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigAten, Willem

Zaandam, 15 januari 1894 - Soestdijk, 12 juli 1973 Zicht op houthandel Remmert Aten in het Westzijderveld Directeur en mede-eigenaar van houthandel en -zagerij De Bark te Zaandam. Kreeg bekendheid als amateur-kunstschilder, werkte als zodanig in Zaandam, Haarlem en van 1959 af in Laren N.H. Tekenaar van het vlakke Nederlandse landschap en portretten.
en Adriaan Bosboomplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigBosboom, Adriaan

Westzaan, 17 juli 1940

Beeldend kunstenaar, woont en werkte in Zaandam, kwam op het Zaanlands Lyceum in aanraking met cultuur. Leerling van de Rijksnormaalschool te Amsterdam, schilder, aquarellist en tekenaar van landschappen en portretten, gaf les aan
. Kaal, tevens een verdienstelijk cellist, kon niet van de kunst leven en werkte daarom jarenlang als constructeur-machinetekenaar.

In de jaren '20 exposeerde Kaal diverse malen bij kunstenaarsvereniging Sint Lucas. Tien jaar later bij het Amsterdamse Arti et Amicitiae en Kunstzaal J. H. de Bois te Haarlem. Na de Tweede Wereldoorlogplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigTweede Wereldoorlog

De gevolgen van de Tweede Wereldoorlog voor de Zaanstreek en haar inwoners kunnen niet los worden gezien van wat toen elders gebeurde. Bezetting, verlies van vrijheid, armoede, deportaties, spoorwegstaking, honger, verzet en executies, de Zaanstreek kreeg er haar deel van.
nam hij ontslag als technisch tekenaar om zich volledig op zijn schilderwerk te kunnen concentreren.

In 1948 stelde hij werken tentoon in het Amsterdamse Vondelpark Paviljoen. Hij weigerde deel te nemen aan de Contraprestatie of de BKR-regeling. In 1954 trad hij in het huwelijk met Anneke Kolijn. Twee jaar later exposeerde hij 30 schilderijen en 35 tekeningen bij de Rotterdamse Kunstkring.

Literatuur over Jaap Kaal

  • Adriaan Bosboom 'Jaap Kaal, een inleiding tot zijn werk' (Uitgeverij Heijnis, Amsterdam, 1965). Met 29 door Peter Marcuse gemaakte zwart-wit foto’s van schilderijen en tekeningen.
  • Henk Heijnen 'Kunst zonder rugwind, Zaanse schilderkunst 1600-1950 (Stichting Uitgeverij Noord-Holland, Wormer, 1999)
  • Paul Op de Coul (red.), Lies Netel en Henk Heijnen 'Een schilder in dialoog met de traditie (Stichting Uitgeverij Noord-Holland, Wormer, 2008)

Externe Links:

  • /home/zaanwiki/domains/zaanwiki.nl/private_html/encyclopedie/data/pages/kaal1.txt
  • Laatst gewijzigd: 2024/01/24 12:15
  • door zaanlander