Wereldorde met humanitaire doelstellingen op levensbeschouwelijke basis, met wereldwijd meer dan 1 miljoen leden, waarvan 300 in de Zaanstreek. De Nederlandse Odd Fellows hebben hun oorsprong in de Verenigde Staten in de zestiger jaren van de 19e eeuw. Sommige landgenoten waren in de Verenigde Staten tewerkgesteld en werden daar lid van de Odd Fellows. Eenmaal terug in Amsterdam misten zij de sfeer van de loge en schreven zij een brief waarin om toestemming gevraagd om een loge in Amsterdam te mogen vormen. Uiteindelijk kon op 19 maart 1877 de Paradijsloge nr. 1 met 19 leden worden gesticht.

Doel van de Orde der Odd-Fellows is door middel van het houden van loge-zittingen eigenschappen in mensen te ontwikkelen die leiden naar een grotere harmonie in de samenleving, naar verdraagzaamheid jegens de medemens en, uiteindelijk, naar broederschap. Het verantwoordelijkheidsgevoel voor de samenleving krijgt gestalte in het betonen van vriendschap, het bewijzen van liefde en het zoeken naar waarheid. Leden van de Orde bezoeken zieken, bieden hulp bij overlijden en onderhouden contacten met weduwen.

Dit individuele streven naar een goede leefwijze wordt vanuit de Orde of de Loge niet voorgeschreven. Buiten de Orde om komen verschillende maatschappelijke activiteiten tot stand, waar men vrijblijvend al dan niet aan kan meewerken. De Orde heeft geen eenduidige visie op de maatschappij; alle politieke richtingen en levensovertuigingen worden onder de leden van de Orde aangetroffen. De naam Odd-Fellows stamt mogelijk reeds uit de middeleeuwen.

Odd-Fellows of losse gezellen, zouden vaklieden zijn geweest die geen lid van de plaatselijke gilden konden worden, doordat ze geen vaste verblijfplaats hadden. Reeds in de 18e eeuw waren er in Engeland Odd-Fellow-loges. De Orde breidde zich uit naar Amerika en vandaar naar Europa. De eerste loge in Nederland ontstond in 1877; in 1900 werd de Groot-loge voor het Koninkrijk der Nederlanden opgericht te Amsterdam. De eerste loge in de Zaanstreek, de Zaan-loge, werd gesticht in Zaandam in 1915. Daarna volgden de Harmonie-loge in 1921, de Czaar Peter-loge in 1940 en de Molen-loge in 1975.

Lange tijd konden alleen mannen lid worden van de Odd Fellows. Pas in 1920 werd door de Deense Grootmeester de eerste Nederlandse vrouwenloge gesticht: de Hollandia Rebekkah loge nr. 1. Later zijn er in de Zaanstreek opgericht de Humanité-loge in 1939, de Schuyler-Colfax-loge in 1951, en de Divergenta-loge in 1975. De vrouwen-loges werden Rebekkah-loges genoemd, de leden werden Rebekkah’s genoemd in de betekenis van 'behoedster van het water' en daarmee van het leven. Oorspronkelijk vormden de Rebekkah’s een ondergeschikte Ordetak. Na verloop van tijd pleitten de Rebekkah's voor meer zelfstandigheid om eigen zaken in eigen kring te kunnen regelen, zonder toestemming van de leiding van de Orde. Na een proces van vele jaren resulteerde dit in 2002 in de gelijkwaardigheid van beide takken van de Orde. Sinds 2002 kent de Orde een Broeder- en een Zusterraad. Samen vormen zij het Algemeen Bestuur met aan het hoofd een Grootmeester man/vrouw.

Ook werd in 1926 een Jong Odd-Fellow Club opgericht onder de naam 'Wildey', naar Thomas Wildey, oprichter van de eerste Amerikaanse loge in 1819 en daardoor algemeen aanvaard als grondlegger van de Odd-Fellow-organisatie.

In Zaandam komen vijf loges en de Jong Odd-Fellow Club bijeen in het Odd-Fellow Huis aan de Parkstraat te Zaandam, terwijl twee loges sinds 1985 hun avonden houden in het Odd-Fellow gebouw in de Wederikstraat te Krommenie.

In 1920 kreeg de Zaandammer Odd-Fellow K. Huisman Jz, eigenaar van een voormalige handelsdrukkerij, via de Beverwijkse Vondel-loge toestemming om in de duinen te kamperen op een stuk grond van Jonkheer Van Boreel. De jaren daaropvolgend kwamen steeds meer Odd-Fellows naar dit terrein. Het werd door de Orde gekocht met de bedoeling er een herstellingsoord voor kinderen te vestigen. Dit kon echter niet bereikt worden. De kampeerders namen het terrein over en stichtten in 1929 de kampeervereniging 'Vondeloord'.

Op initiatief van enkele Odd-Fellows in Zaandam, waaronder Gijs Huisman, werd in 1953 op Vondeloord een vakantiekamp voor lichamelijk gehandicapte kinderen georganiseerd. Dit was zo'n succes dat men het land inging om andere Loges voor een grotere aanpak te interesseren. Dit resulteerde in de oprichting van de stichting Odd-Fellow Invalide Kampen, Ofinka, in 1956, waarin Odd-Fellows uit het hele land meewerken. Later maakte de sociale ontwikkeling in onze maatschappij het werk van Ofinka in onze samenleving minder noodzakelijk en werden deze werkzaamheden eind van de twintigste eeuw beëindigd.

Deze stichting verzorgt nu jaarlijks kampen en boottochten voor ongeveer 800 geestelijk of lichamelijk gehandicapten. De stichting Zorg Geestelijk Gehandicapten Zaanstreek (ZGGZ, zie ook: Gehandicaptenzorgplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigGehandicaptenzorg

Algemene benaming voor de verschillende instituten en instellingen, die ten behoeve van de geestelijk en/of lichamelijk gehandicapten onder financiële verantwoordelijkheid van de staat door ( particuliere) stichtingen zijn gevormd. Dit als gevolg van het inzicht dat de staat hiervoor verantwoording moet dragen in plaats van de op dit terrein eerder actieve particuliere charitatieve instellingen, zie daarvoor:) ontstond uit het initiatief van een groep Zaanse Odd-Fellows onder leiding van de heer G. Fraay en met medewerking van enkele Service-clubsplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigService-clubs

Sociëteit-achtige verenigingen, meestal samengebracht op basis van beroepsindelingen, met als doelstelling vaak min of meer prominent maatschappelijke dienstverlening. Voorbeelden van dergelijke organisaties zijn: Rotary, Lionsclub Zaanstreek, Soroptimistclub Zaanstreek, Odd-fellows, Junior Kamer, Tafelronde en dergelijke. Van al dergelijke clubs bestaan in de Zaanstreek een of meer vertegenwoordigingen., de Vrijmetselaars-logeplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigVrijmetselarij (ook: maçonnerie)

Internationaal verbreide, maar in feite landelijk en plaatselijk georganiseerde broederschap, een groepering die niet zozeer een geestelijke stroming belichaamt maar die streeft naar zowel persoonlijke als gezamenlijke bezinning op de levenshouding (ethos). De vrijmetselaars komen bijeen in werkplaatsen of loges (Engels: lodges = bouwketen), daarbij in godsdienstig opzicht hun bijzondere meningen aan henzelf overlatende. en enkele notabelen. Dit werk heeft tot resultaat gehad, dat er enkele gezinsvervangende tehuizen en twee dagverblijven werden gesticht, die nu door de ZGGZ worden bestuurd. Als deel van de Stichting Zaandamse Gemeenschap organiseert een Commissie Chronische Patiënten negen maal per jaar een ontspanningsavond voor aan-huisgebondenen. Deze worden in de recreatiezaal van Verkade of het personeelsrestaurant van Ahold gehouden, waarbij de particulieren het vervoer van de patiënten verzorgen. Voor de loop en rolstoelbegeleiding werkt men samen met het Rode Kruis.

Service-flat De Schildershoek, gebouwd in 1971 aan de Mauvestraat te Zaandam, is door Odd-Fellows gesticht en wordt gezamenlijk met de Vrijmetselaars bestuurd. In februari 1984 werd een activiteitencentrum voor gehandicapten in Krommenie geopend. Naast deze omvangrijkere activiteiten voeren de Zaanse loges diverse kleine acties uit. Zo verzorgden zij gymnastiekmatten voor dagverblijf 'De Noordster' te Purmerend, een rolstoel voor bezoekers van de Zaanse Schans en dergelijke. Ook daarbij is de achterliggende gedachte dat de mens als denkend wezen medeverantwoordelijk is voor datgene wat zich in de samenleving afspeelt.

In 2016 kochten de Odd Fellows het pand de Veldschuit uit de boedel van het failliete Welsaen. Daarmee werd het behoud van het buurthuis voor de Zaandamse wijk Kogerveld gegarandeerd.