Pasveer, Jan
Coevorden, 10 februari 1933 - Zaandam, 15 januari 2005
Dirigent, muziekpedagoog, kerkmusicus. Jan Pasveer kreeg zijn eerste kerkorgellessen van Willem Hendrik Zwart, als oud-Zaandammer organist in Coevorden. Als 14-jarige was hij al organist in Oosterhesselen en op zijn 16e dirigeerde hij zijn eerste koor. Daartoe volgde hij directielessen bij R. Beintema. Op aandringen van zijn leermeester Zwart solliciteerde Pasveer bij de gereformeerde Zuiderkerk in Zaandam. Hij werd benoemd na een vergelijkend examen, hem afgenomen namens de Gereformeerde Organisten Vereniging waarvan hij vele jaren later bestuurslid en voorzitter zou worden.
In 1955 vestigde hij zich in Zaandam. Hij studeerde koordirectie en schoolmuziek bij Henri Geraedts te Den Haag en orkestdirectie bij Jaap Spaanderman en Jean Fournet. Hij dirigeerde oratoriumkoren in Haarlem, Heemstede en Leiden en was in 1990 dirigent van de Christelijke Oratorium Vereniging Zaanstad, het Zaans Cantatekoorplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigZaans Cantatekoor
Kort na de restauratie van de Zaandamse Westzijder- of Bullekerk in 1977 nam dirigent Jan Pasveer het initiatief voor de concertserie 'Bach in de Bullekerk'. Sinds dat jaar werd maandelijks op zaterdagmiddag een cantate van de Thomas-cantor uitgevoerd door het Zaans Cantatekoor en het Zaans Cantate-orkest. Zowel jonge solisten die aan het begin van hun carrière stonden als hun gerenommeerde collega's werkten mee aan de drukbezochte concerten. De formule bleef al die jaren onge… en -orkest, het Westerkerkkoor en het Bachorkest. Pasveer werkte o.a. met het Residentie Kamerorkest, het Radio Kamerorkest, het Gelders Orkest en het Noordhollands Philharmonisch Orkest.
In 1962 werd hij benoemd tot directeur van de Volksmuziekschool te Zaandam (sinds 1979: Gemeentelijke Muziekschool Zaanstreek). Voorts was Jan Pasveer hoofdleraar koordirectie aan het Sweelinck Conservatorium te Amsterdam en verzorgde hij wekelijks een radiorubriek voor de NCRV. Als dirigent heeft Jan Pasveer een groot aantal eerste uitvoeringen op zijn naam staan.
In 1980 volgde hij Simon Jansen op als dirigent van de Cantatediensten in de Amsterdamse Westerkerk.
Kort na de restauratie van de Westzijder- of Bullekerk in Zaandam, nam dirigent Jan Pasveer in 1977 het initiatief voor de concertserie 'Bach in de Bullekerk'. Sinds dat jaar werd maandelijks op zaterdagmiddag een cantate van de Thomas-cantor uitgevoerd door het Zaans Cantatekoor en het Zaans Cantate-orkest. Zowel jonge solisten die aan het begin van hun carrière stonden als hun gerenommeerde collega's werkten mee aan de drukbezochte concerten. De formule bleef al die jaren ongewijzigd. Eerst speelde organist Cor Brandenburg één van Bach's koraalvoorspelen of variaties. Vervolgens gaf dirigent Pasveer een toelichting op de daarna uit te voeren cantate.
De cantateconcerten waren gratis toegankelijk hoewel een financiële bijdrage meer dan op prijs werd gesteld. Behalve de cantates van Bach werden ook diens passionen, motetten en de Hohe Messe in de Bullekerk tot klinken gebracht. Zo groeide in de Zaanstreek een traditie van toegankelijke concerten door een ensemble dat niet gesubsidieerd werd.
In 1988 werkte het Zaans Cantatekoor mee aan de derde acte van de opera 'Montag aus Licht' van de hedendaagse componist Karlheinz Stockhausen. De première vond plaats in de Scala te Milaan en verdere uitvoeringen daarvan in Lissabon, Frankfurt, Keulen, Parijs, Metz en Freiburg.
Daarnaast werd jaarlijks de maandagavond voor Kerst 'A festival of Lessons and Carols' verzorgd. In 1990 werd een CD uitgebracht met daarop een selectie van het Carol-repertoire. In juni 1997 verscheen een tweede CD van het koor: 'Bach in de Bullekerk'. Het koor maakte verschillende tournees naar Engeland, Frankrijk, Italië, Duitsland, Portugal, Bulgarije en het voormalige Joegoslavië. Op het Internationaal Koorfestival te Nis in 1990 werd het koor onderscheiden met de prijs voor de beste uitvoering van repertoire uit de 20e eeuw. In 1988 ontvingen koor en dirigent de Cultuurprijs van de gemeente Zaanstad.
Op zaterdag 29 juni 2002 was het laatste optreden van het Zaans Cantatekoor o.l.v. Jan Pasveer. Met de uitvoering van Bach's Hohe Messe nam dit koor afscheid van haar publiek. Aan 25 jaar Bach in de Bullekerk was een einde gekomen.
Pasveer zat in tal van commissies, zoals de Commissie voor de Kerkmuziek en beijverde zich voor modernisering van de kerkmuziek. In 2001 verscheen het boek ‘Het kerklied’, waarvan hij mederedacteur was. De symboliek in het werk van Bach had zijn speciale aandacht, in de jaren tachtig begon hij aan een boek hierover. Zijn streven was om hierop te promoveren.
Hij was verder zowel voorzitter van de sectie muziek van de Culturele Raad Noord-Holland als van het Nederlands Instituut voor de Kerkmuziek te Utrecht. Voorts was hij jurylid bij het internationaal koorfestival in Varna (Bulgarije), waar hij ook een aantal workshops leidde. Hij is tweemaal koninklijk onderscheiden.
In 1981 werd hij benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau, later werd hij officier in de orde van Oranje-Nassau.
Jan Pasveers dochter drs. Gertru J.D. Smit-Pasveer (1958) studeerde harp aan het Sweelinck Conservatorium te Amsterdam en muziekwetenschappen aan de Universiteit aldaar: zij is nu als harpdocente verbonden aan de Gemeentelijke Muziekschool Zaanstreek. Zijn tweede dochter, Katinka Pasveer (1959) studeerde fluit bij Frans Vester aan het Kon. Conservatorium in Den Haag; op grond van haar eindexamen ontving zij de Nicolai-prijs. Sinds 1983 werkte zij samen met haar levensgezel, de Duitse componist Karlheinz Stockhausen (1928-2007), die vele werken voor haar schreef. Zij concerteerde reeds in vele belangrijke muziekcentra van de wereld.
Jan Pasveer overleed te Zaandam op 15 januari 2005. Sinds 2001 organiseert de muziekafdeling van kunsteducatiecentrum FluXusplugin-autotooltip__default plugin-autotooltip_bigFluXus
Het FluXus-logo uit 2001 De Zaanstreek maakt in 2001 kennis met een nieuwe stroming: FluXus, Centrum voor de Kunsten waar behalve muziekonderwijs, -beoefening en -uitvoering, ook in ruime mate cursussen en workshops met betrekking tot beeldende kunsten en theaterkunstuitingen op het (les)programma staan. Het centrum richt zich tevens op fotografie, dans, musical, proza en poëzie. jaarlijks het Jan Pasveerconcours dat afwisselend voor solisten en ensembles wordt georganiseerd. Het concours stimuleert aanstormende muziekleerlingen verder te komen en laat hen podiumervaring opdoen. In 2017 waren de ensembles aan zet op het Pasveerconcours. De finale vond plaats in het Zaantheater.